Şans Sohbetleri: Sıra swap kanalının açılmasında...

Güldağ: Merkez Bankası faizi şahin bir adımla 40’a çıkarttı. Ama PPK'nın açıklamasından anladığım artık 500 puan 500 puan gitmeyecek. 'Sıkılaşmanın sonuna geliyoruz' deniyor. Artış hızını yavaşlatacak. 250 baz puan daha artırıp yüzde 42.5'te durabilir...

Ağaoğlu: İkinci kez pozitif etkileniyorum. Önceki toplantıda da PPK gayet dirayetli bir iş yapmıştı. Cumhurbaşkanının Hamas açıklamasının ardından 500 baz puan artışla geldiler. Bu; siyaset kendi yolunda, para politikası da kendi yolunda devam edecek demekti. Yıl sonuna iki toplantı var, artışı ikiye bölelim demediler...

Güldağ: İsrail-Hamas savaşı faiz adımını küçültmek için bir zemin oluşturmuştu ama Merkez son iki hamlesiyle piyasanın önüne geçti...

Ağaoğlu: Açıklamada önemli bir cümle değişikliği var: "Kurul politika kararlarını parasal sıkılaştırmanın birikimli ve gecikmeli etkilerini de dikkate alarak enflasyonun ana eğilimini geriletecek orta vadede yüzde 5 hedefine ulaştıracak parasal ve finansal koşulları sağlayacak şekilde belirlemeye devam edecektir." Bu politika değişikliği önce eylemle, sonra söylemle geldi. Bu daha da pozitif bir şey.

Güldağ: Yol haritası da veriliyor bu sefer. 'Gerektiği zaman ve gerektiği ölçüde' yerine, herkesin hesabını kitabını yapabileceği bir açıklama geldi.

Ağaoğlu: Zaten yılı yüzde 40’la kapatırız diyordum. Onun için aralıkta PPK'dan artış beklemiyorum. Ama önümüzdeki yıl 45 görürüz. Bu 36 enflasyon hedefine göre bir şey söylüyor.

Güldağ: Enflasyona aylık bazda bakılıp, gelişmelere göre hareket edileceği anlaşılıyor. Olması gereken de bu. Aralıkta bir 250 gelir bence. Sonra da, asgari ücret yüksek gelirse, ocakta da belki bir 250 daha gelir. Neyse, 'faizde son nokta 45 olur' fikrinde anlaşalım.

Ağaoğlu: Artık pozitif reel faiz dönemine geçiyoruz. Gelecekte beklenen enflasyona göre pozitif reel faizdeyiz. Gerçekleşir, gerçekleşmez o ayrı konu.

Güldağ: KKM'nin çözülmesi için de önemli olur bu faiz artışı. Dezenflasyon mesajı için de. Tabii, enflasyonla mücadele kurun seyrine çok bağlı…

Ağaoğlu: Geriye kalan iki problem var. Biri bu. İTO enflasyonuna göre, kur seviyesi 2001 krizindeki dibinin de altında. TL reel efektif döviz kuru hesaplanmaya başladığından beri en düşük seviyelerinden birinde. 2001 krizinde reel efektif kur endeksi 80’li seviyelerdeydi. Enflasyonu düşürüp tek haneye yaklaştığımız dönemde hatırlarsan '1 dolar 1 lira olur mu' tartışmalarını yaptığımız dönemde, 120’lere çıkan endeks, 56’lara kadar geriledi. Şimdi de 60’lı seviyelerde. Ticaret partnerlerimizin paraları ile karşılaştırınca çok değersiz bir seviyede TL.

Güldağ: Dünya Bankası'ndan kimi uzmanlarla sohbet ettim; TL'nin daha fazla değer kaybetmesine gerek yok diyorlar.

Ağaoğlu: Hesap farklılığı... 2019’dan başlanan bir hesaba göre, şu anki kur seviyesi, TL’nin daha değerli olması gerektiğini söylüyor. Hesabı 2021 sonundan başlattığınız zaman, hani o 'faiz sebep, enflasyon neticedir' denemesinden, alırsanız, TL şu anda değerli görünüyor.

Güldağ: İhracatçılar dolar 40 lira olmalı diyor. 50 lira diyen de var.

Ağaoğlu: Hesap şu an için daha 40 liraları göstermiyor. 36-38 lira bandında. Hesaba beklenen enflasyonu dâhil ettiğimizde ancak 2024’ün sonu 40’lı rakamların üstü belki olabilir. Belki diyorum çünkü Türkiye artık 2001’deki Türkiye değil. Birçok açıdan değil ama ekonomik yapı itibarıyla baktığımızda 2001'de kendi yağıyla kavrulan ve bilanço içi yaşayan bir Türkiye varken, 2023 Türkiyesi’nde bilanço dışı kalemler öne çıktı. İhracat yapabilmek için ithalata daha fazla dayalı hale geldik. 100 dolarlık ihracat yapabilmek için 40 dolarlık ithalat yapmamız gerekirken bugün 72 dolarlık ithalat lazım. O yüzden, "kuru devalüe edip ihracatı artırırız, halkı fakirleştirerek büyümeyi sağlarız" gibi kurla ekonomiyi tedavi yöntemi geride kaldı.

Güldağ: Bizim artık emeği değil, kaliteli eğitime, sağlığa, adalete erişimi ucuzlatarak kalkınmamız gerekiyor ama o başka konu. Piyasaya dönersek, borsa 500 puanlık artışa negatif tepki verdi. Fakat bu şahin adıma siyasetten tepki gelmezse, bu uygulanan politikanın ömrünün de uzaması anlamına gelir. Evet, faiz artışlarına zorunlu kalındığı için izin veriliyor. 'Kriz çıkmasın' diye, korkudan da olsa gereği yapılıyor. Aksi tam bir akıl tutulması olur. Onun için, eğer para politikasının normalleşmesi, ekonominin de rasyonelleşmesi demekse, borsanın tepkisi de geçici olur. Yabancı yatırımcı da gelebilir. En azından tahvile...

Ağaoğlu: Şöyle anlaşalım; evet artık olması gerekiyor bu girişlerin ama nereden gelecek o para piyasalara? Swap kanalları tıkalı olduğu için gelemez.

Güldağ: Açılacak diye sinyaller geldi...

Ağaoğlu: Sayın Mehmet Şimşek "bunu düşünüyoruz" diyor halen. Swap kanalını açmadığınız takdirde sermaye piyasalarına gelecek para zorlanır. Şu an kısmen var ama dağ yolundan. Otobana geçmeden önce ise stabilize sağlam bir yola geçmemiz lazım. Ama daha o yol yok.

Güldağ: TCMB'nin son adımı CDS'lerin de gerilemesine, Türkiye varlıklarının değerinin artmasına yol açar... Ağaoğlu: Emin ol önemi yok. Swap kanalını açmadığınızda önemi yok. Gelemiyorlar. Yatırımcının elde edeceği TL’yi plase edeceği teknik olarak şu anda tek yer var; banka mevduatı. Gitmesi gereken ana piyasa ise devlet tahvili. Fakat devlet tahvili piyasasında ciddi likidite kuruluğu var. Orada bir piyasa yok. Swap kanallarını açmadan, tahvil piyasasında likiditeyi derinliği artırmadan bu iş kolay kolay mümkün değil. Katar’dan gelecek denilen de ihtimaldir ki, Merkez Bankası’na swapla geliyordur. Rezervlere eklenir ama normal piyasada bankacılık sisteminin tahvil bono piyasasının direkt çalıştığı mekanizmayı çok kötü yıktık. Bunu yeniden kurmamız lazım hemen.

■ Petrolde şok artışlar olmayacak

Güldağ: OPEC toplantısı var haftaya... Beklentin nedir?

Ağaoğlu: Evet, 30 Kasım’da OPEC toplantısı var. Ama toplantı video konferans şeklinde olacakmış. 'Eski politikaları devam ettirelim, çok da uzatmayalım meseleyi' havasında olurlar. Küçük üreticiler daha fazla üretip kota artırmak istiyorlar. Suudi Arabistan, 'Hayır statükoyu koruyun, ben üretimi arttırırsam hepimizin başı belaya girer' tehdidi ile karşı çıkıyor. Şu andaki üretim kısıntılarının devam etmesini bekliyorum. Bu fiyatlar üzerinde ilave bir negatif etki getirmez. Petrolde zaten aşağı yönlü bir hareket söz konusu.

Güldağ: Nereye inecek fiyatlar...

Ağaoğlu: Trend olarak söylüyorum. Bugünden yarına değil. İsrail- Hamas çatışması bir ateşkes denemesinde. İran'ın bu denkleme dâhil olmama olasılığı güçlendi. Petrolde şok artışlar olmayacak. Yıl sonuna kadar ve 2024'ün ilk yarısında 70-80 dolar bandı korunur.

■ Gümüş 25'e giderse altın yükselir

Güldağ: Altın fiyatı önümüzdeki dönemde nasıl bir seyir izleyebilir?

Ağaoğlu: Hem altında hem gümüşte cuma günü çok sert hareket oldu. Gümüşteki hareket daha da sert ve yukarı yönlü oldu. 24.10’larda olan düşüş trendi vardı onu yukarıya kırdı. Günü 24.30’lu seviyeden kapattı. Altın 2.003 dolar seviyesinden kapattı.

Güldağ: Daha gider mi? Geçen hafta 2.010 doları işaret etmiştin...

Ağaoğlu: O kritik eşik henüz geçilmedi. Gümüşün sert hareketi bir sonraki hamlesinin 25’e kadar gideceği anlamına geliyor.

Güldağ: Ne olacak bunun dinamiği?

Ağaoğlu: Dinamiği tamamen teknik analizden kaynaklı. Çünkü altın bunu desteklemedi. Bir de Amerika’da PMI verisi beklentilerden kötü geldi bu da faiz artışı beklentisini azalttı. Önümüzdeki hafta eğer gümüş 25’lere gidecekse altın da gümüşü takip edecek. 2.010 kritik eşik aşılırsa, bir önceki rekor 2075’lerde, oraya ziyaret olur. Yeni bir rekoru ise zor görüyorum.

■ Euro/dolar paritesi 1.10'lara hareketli

Güldağ: Euro/dolar paritesinde ne bekliyorsun?

Ağaoğlu: Euro şu anda 1.09.40’larda, yükselmiş olmasına rağmen majör bir hareket değil. 1.10’lara kadar bir hareket görüyorum. 1.10’u test edeceğiz önümüzdeki yıl. Artı eksi 5. Önümüzdeki hafta 1.10'u geçersek 1.12 olur. Ama ben böyle bir hareket beklemiyorum.