Piyasalarda kritik dönemeç! Dünyayı ve Türkiye'yi neler bekliyor?

Şenay ZEREN

ABD'nin en heyecanlı seçimlerinden biri geride kaldı. Demokrat Parti adayı Kamala Harris ile Cumhuriyetçi Parti adayı Donald Trump arasındaki yarışı, tüm dünya tarafından dikkatle takip ediliyor. Resmi olmayan sonuçlara göre Donald Trump ABD'nin 47'inci başkanı olurken, Trump ilk açıklamasında zaferini ilan etti ve konuşmasında vergi indirimleri, deregülasyon ve güçlü bir savunma duruşuna vurgu yaptı.

Trump'ın seçim yarışında öne geçmesinin ardından piyasalarda da volatilite arttı. Dolar güçlenirken, küresel borsa endeksleri ve tahvil faizleri yukarı yönlü hareket etti. Euro/dolar paritesi sert geriledi; altın, gümüş ve petrol fiyatlarında hızlı düşüşler yaşandı. Bitcoin rekor kırdı. Borsa İstanbul ise, olumlu bir tepki verirken; TL pozitif ayrıştı.

Peki, Trump’ın başkanlığı dünyayı ve Türkiye’yi nasıl etkiler? Hangi sektör nasıl tepki verir? Borsalardaki pozitif etki devam eder mi? Hangi finansal araç alımlar fırsatı verebilir? İşte uzman isimlerden değerlendirmeler...

Borsalardaki pozitif tepki yılsonuna kadar sürebilir
Eral Karayazıcı - Inveo Portföy Fon Yönetim Müdürü

Borsa endeksleri seçim sonrası ilk gün, yüzde 5,5 artış yaşayan ABD küçük şirketler endeksi Russell liderliğinde değer kazanıyor. Zafer konuşmasında Trump’ın Çin konusuna değinmeyişi, vergi indirimi vaadinin altını çizmesi ve savaşları bitireceklerini ifade etmesi en etkili başlıklar. Ancak seçimin bir kargaşaya neden olmadan geride kalması da, bence göz ardı edilmemesi gereken bir pozitif faktör.

BIST’in de güçlü şekilde katıldığı bu global hareketin, günü birlik bir reaksiyon olarak kalacağını sanmıyorum; asgari yılsonuna kadar süreceğini düşünüyorum.

Trump’ın kazanması hangi sektörü nasıl etkiler?
Yusuf Doğan - İnfo Yatırım Global Piyasalar Araştırma Müdürü

Trump yönetimi muhtemelen deregülasyonu ve enerji bağımsızlığı konusunda daha agresif bir duruşu destekleyebilir, bu da enerji şirketlerine fayda sağlayabilir. Azalan düzenleyici baskılarda bu duruma pozitif katkı yapabilir. Yurtiçi sondaj teşviklerinden yararlanan daha küçük enerji üreticileri ve hizmet şirketleri de pozitif etkilenebilir.

Savunma harcamalarının artması, özellikle askeri modernizasyon konusunda daha güçlü bir duruşun ortaya konulması beklentisi bu sektörü canlandırabilir.

Azaltılan düzenleyici önlemler, özellikle kredi ve yatırım sektörlerinde finansal hizmet firmalarına fayda sağlayabilir.

Yeni altyapı harcamaları ve yerli üretim teşvikleri potansiyeli fayda sağlayabilir.

Gelişmekte olan ülkelere olası etkileri

Doların güçlenmesi nedeniyle daha yüksek borçlanma maliyetleri gözlemleyebiliriz. Trump'ın ticaret politikalarına en duyarlı para birimlerinde ise, değer kayıpları devam edebilir.

Dolardaki hareketler ve ABD'nin dış ve ticaret politikalarındaki değişimler, emtia fiyatlarını değiştirebilir; bu da emtiaya bağımlı gelişmekte olan ülkelerde dalgalanma etkisi yaratabilir.

ABD seçimlerinin global sermaye akışlarını ve risk duyarlılığını yeniden şekillendireceği tarihsel datalara bakıldığında, oldukça yüksek bir ihtimal olarak karşımıza çıkıyor. Tarihsel örnekler, ABD'nin ticaret, faiz oranları ve mali harcamalara ilişkin politikalarının gelişmekte olan ülkelerin performansını önemli ölçüde etkilediğini gösteriyor. Bu bağlamda seçimlerden güçlenerek çıkan Trump’ ın daha agresif bir başkanlık dönemi geçireceği beklentisi piyasalarda volatiletinin artmasına neden olabilir.

Düşüşte alım fırsatı yaratacak en iyi enstrüman gram altın
Murat Özsoy - Biz Finansal Danışmanlık Kurucusu

Piyasalarda küresel tarafta ABD başkanlık seçimlerinin etkileri biraz daha uzun zamana yayılacak diye düşünüyorum. Şu andaki ani fiyat hareketlerinin kalıcı olmasını beklemiyorum. Seçim sonuçlarının etkilerini takipte kalmakta fayda var. Özellikle ABD endekslerinden ve bünyesinde ABD hisselerini barındıran fonlardan kademeli alımlar yapılabilir görüşündeyim. Asıl kısa vadede küresel tarafta etkili olacak gelişme, perşembe günü Fed toplantısı sonrası beklenen 25bps indirimin gelmesinin ardından Fed’in faiz indirim politikasının ne ölçüde devam edeceğine ilişkin sinyalleri almak olacak.

Enflasyon raporu sonrası yüksek oynaklık yaşanabilir

İçeride ise, benim açımdan en önemli olan gelişme 8 Kasım Cuma günü açıklanacak enflasyon raporu. Ben cuma günü enflasyon raporu esnasında ve sonrasında yurtiçi piyasalarda yüksek seviyede oynaklık bekliyorum. Merkez Bankası, enflasyon hedeflerini yukarı yönlü revize edecektir. Bu revizyonu eğer enflasyondaki geri çekilmenin beklenen hızda gerçekleşmeyeceğine bağlarsa, üstelik de bu yıla dair faiz indirim beklentilerinin tamamen 2025 yılına sarkmasına ilişkin bir mesaj verirse, özellikle borsada bankacılık endeksinde sert satışlar görebiliriz. Böyle olduğu takdirde, TL mevduatların bir süre daha cazibesini koruyacağı anlamı çıkacaktır. Dolar/TL kuruna ilişkin de, yatay yukarı yöndeki harekette bir değişiklik öngörmüyorum. Sene sonunda gelebileceği en üst seviye olarak, 36.50 TL seviyelerini görürüz. Yılsonu 37 TL ve üzeri seviyeler, kurun bugünden iki ayda yüzde 8 ve üzeri artması anlamına gelir ki bunun gerçekleşme ihtimalini çok zayıf görüyorum. ABD seçimleri sonrasında gelen ilk haberlerle, düşüşte alım fırsatı yaratacak en iyi enstrüman 2023 yılının sonlarından bu yana söylediğim gibi gram altın olmaya devam edecektir.

Trump’ın başkanlığı dünyayı ve Türkiye’yi nasıl etkiler?
Rıdvan Baştürk – Baştürk Danışmanlık Kurucusu

Resmi olmayan sonuçlara göre ABD’nin 47. Başkanı Donald Trump oldu. Gece saatlerinde sandıklar kapanıp oylar sayılmaya başlandığından bu yana, Trump’ın liderliği aldığını ve bunu farkla sürdürdüğünü gördük. Bu süreçte dolar endeksi ve 10 yıllık faiz sert yükselirken, aynı zamanda borsalar ve kriptolarda da sert yükselişler izledik. Trump’ın seçim boyunca yanında olan Elon Musk’ın da, piyasaların yükselmesinde psikolojik açıdan etkili olduğunu düşünüyorum.

Trump’ın 2016-2020 başkanlık döneminde çok fevri bir yapısının olduğunu ve öngörülemez işlere imza attığını tecrübe edindik. Bu nedenle önümüzdeki 4 yıl boyunca beklenmedik işler yapabilme potansiyeline sahip olduğunu düşünüyorum.

Kripto piyasasının ön plana çıkması muhtemel

Trump, bir noktada Fed’in para politikasına da karışacaktır. Bir önceki başkanlık döneminde bu tarz hareketlerini görmüştük. Özellikle petrole yönelik adımlar atacağını ve petrol fiyatlarının düşük kalmasını isteyeceğini düşünüyorum. Hem kendisinin hem de ortağı diyebileceğimiz Elon Musk’ın da kripto piyasasını ön plana çıkarması muhtemel olacaktır.

Trump, önceki döneminde Çin’i karşısına almış ve bir ekonomik savaş başlatmıştı. Bu tarz başka ülkelere yönelik adımları olmaya devam edecektir. Vergi konusunda da adımların atılması muhtemel. Özellikle Avrupa’nın da bu süreçte sıkıntılar yaşamasını muhtemel görüyorum.

Türkiye piyasaları bu seçimden herhangi bir şekilde etkilenmedi. İlerleyen süreçte Trump’ın Ortadoğu ve Türkiye’ye yaklaşımı önemli olacaktır. Şimdilik etkisini nötr olarak değerlendiriyorum.
Trump ve Elon Musk önümüzdeki 4 yıl boyunca piyasalar açısından aktif rol oynayacaktır. Özellikle sosyal medyadan yapacağı pozitif veya negatif açıklamalar ile piyasaları hareketlendirecektir. Bu süreçte genel olarak doların güçlü kalmasını, bunun yanı sıra riskli varlıkların da pozitif seyretmesi beklenebilir. Olası negatif fiyatlamalarda, Trump devreye girerek piyasaları toparlayabilir.