Piyasalarda 'kara pazartesi'

İSTANBUL / EKONOMİ

ABD'de cuma günü açıklanan tarım dışı istihdam verisinin beklentilerin çok altında gelmesinin ardından etkili olan satış dalgası, haftanın ilk işlem gününde daha da şiddetlendi. Satış dalgasında, bir taraftan ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz indirimlerinde geç kaldığı algısı ve yükselen resesyon beklentisi etkili olurken, diğer taraftan artan jeopolitik riskler de baskılıyor.

Küresel etki, yurt içi piyasalara da yansıdı. Sert kayıpla açılan Borsa İstanbul, iki kere devre keserken, gram altın ve dolar/TL tarihi zirvelerini yeniledi. Öte yandan, Türkiye'nin kredi ödeyebilme durumunu gösteren ve risk primi olarak adlandırılan beş yıllık kredi temerrüt takası (CDS) ise, yükselerek 305 puana çıktı.

Uzmanlar, bu derecede sert satışları gerekterecek kadar bir tablonun olmadığına dikkat çekerken; panik satışlarının da etkili olduğunu belirtti ve yatırımcıları günlük işlem yapmaktan uzak durulması konusunda uyardı.

Borsa İstanbul'da 'küresel' sarsıntı

Borsa İstanbul 100 endeksi, güne yüzde 6,72 düşüşle 9769 puandan başladı. Açılışta, bankacılık endeksi yüzde 7,79 ve holding endeksi yüzde 5,97 değer kaybetti. Borsa, açılışın hemen ardından devre kesti ve  pay piyasasındaki tüm sıralarda işlemler geçici olarak durduruldu. 10.25'te yeniden işlem görmeye başlayan Borsa, sert düşüşün devamının ardından yeniden devre kesti.

Borsa İstanbul'da işlemler 10.55 itibarıyla yeniden başladı. 9733 - 10.117 bant aralığında hareket eden BIST 100 endeksi, kapanışta yüzde 5,54 kayıpla 9893 puanda bulundu. Gün sonunda bankacılık endeksi yüzde 5,58 ve holding endeksi yüzde 5,40 düşüşte işlem gördü.

-Borsa İstanbul'da Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi, anlık olarak endekste yüzde 5 ve yüzde 7'lik değer kayıplarının oluşmasıyla tetiklenerek yatırımcıların panik işlemleriyle zarar görmesini en aza indirmek için kullanılıyor.​​​-

Küresel piyasalarda deprem

ABD'de artan resesyon endişeleriyle tetiklenen satış baskısı, Japonya pay piyasalarında son 37 yılın en sert düşüşüne neden oldu. Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 12,4 düşüşle günü 31.458 puandan, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 8,77 değer kaybıyla 2.441,5 puandan günü tamamladı. Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 2,05 azalışla 16.593 puanda, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1,5 düşüşle 2.860 puanda, Hindistan'da Sensex endeksi yüzde 3 düşüşle 78.520 puanda bulunuyor.

Analistler, Japon yeni borçlanması ile yüksek getirili varlıklara yapılan yatırımların BoJ'un faiz artışı ve Japon yeninin hızla değerlenmesiyle bölge piyasalarındaki satış baskısını tetiklediğini söyledi.

Güney Kore, hisse senedi piyasalarındaki bugünkü düşüşü 'aşırı' olarak değerlendirirken, gerektiğinde dengeleyici adımları hızla atacağını belirtti.

Avrupa'da açılışın ardından Stoxx Europe 600 gösterge endeksi TSİ 15.52'de yüzde 3,54 düşüşle 480,22 puan, Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 3,32 azalışla 17.074,72 puan seviyesinde işlem görüyor. İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 2,86 değer kaybıyla 7.940,97 puan, İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 3,68 düşüşle 30.841 puan ve Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 2,53 azalışla 7.068,69 puana geriledi.

New York borsası resesyon endişeleriyle sert düşüşle açıldı. Açılışta Dow Jones endeksi, 1000 puanın üzerinde değer kaybetti ve yüzde 2,68 azalarak 38.670,55 puana indi. S&P 500 endeksi yüzde 4,07 azalışla 5.128,93 puana ve Nasdaq endeksi 1000 puanın üzerinde düşerek yüzde 6,25 kayıpla 15.728,46 puana geriledi.

Tahvil faizleri hızlı düştü

Resesyon endişelerini artırması, gelişmiş ekonomilerin devlet tahvil faizlerinde hızla gerilemeye neden oldu. Tahvil faizleri ABD, Çin, Japonya, Almanya, İngiltere, Fransa gibi çok sayıda ülkede hızla geriledi. ABD'de 10 yıllık Hazine tahvilinin getirisi yüzde 3,68'e gerileyerek 26 Haziran 2023'ten beri en düşük seviyeyi gördü. İngiltere'de 10 yıllık tahvil faizleri yatay seyirle yüzde 4 seviyelerinde dengelenirken, 2 yıllık tahvil faizleri 30 baz puan azalarak 4,26'ya indi.Almanya'nın 10 yıllık tahvil faizleri 4 baz puan azalarak 2,12'ye gerileyerek ocak ayından bu yana en düşük seviyeyi gördü. Almanya'nın 2 yıllık tahvil faizleri ise 12 baz puan azalarak 2,24'e indi.

ABD'de S&P 500 Endeksindeki dalgalanmayı gösteren ve "korku endeksi" olarak da bilinen VIX Endeksi 51,01 ile 4 yılın zirvesine çıktı.

Kripto paralar tepetaklak

ABD ekonomisine ilişkin resesyon endişeleriyle, kripto paralarda sert satışlar yaşanıyor. Küresel piyasalardaki riskten kaçınma krizinden etkilenen Bitcoin, 50 bin doların altını gördü ve lider kripto para birimi böylece yaklaşık 6 ayın dibini gördü. Bitcoin, Coinmarketcap verilerine göre, son 24 saatte yüzde 10'a yakın değer kaybetti. 

Ethereum ise, 2021 yılından bu yana en büyük düşüşünü yaşarken, ETH'deki kayıp son 24 saatte yüzde 16'ya ulaştı.

Bitcoin fiyatları, saat 18.06 itibarıyla 54 bin 10 dolarda işlem görürken; Ethereum ise, 2 bin 395 dolarda bulunuyor.

Küresel bazda kripto paraların piyasa değeri, son 24 saatte yaklaşık yüzde 9,80 oranında değer kaybederek 1,90 trilyon dolara geriledi.

Ons altında kâr satışları

Ons altın fiyatları, ABD'de resesyon endişeleri ve Fed'in eylül ayında faiz indirimine gideceğine yönelik artan beklentilerden kaynaklanan desteğe rağmen, kâr realizasyonun etkisiyle negatif tarafta seyrediyor. 2364 - 2458 bant aralığında hareket eden ons altın, saat 18.06 itibarıyla yüzde 1,78 düşüşle 2400 dolarda bulundu.

Gram altın, tarihi rekordan sert geriledi

Fiyatı ons altın ve dolar/TL'nin değerine göre hesaplanan gram altın fiyatı, bu bileşenlerindeki yükselişle tüm zamanların en yüksek seviyesini 2657 liraya çekti. Gram altın şu sıralarda zirvesinden gerileyerek, yüzde 1,10 kayıpla 2580 liradan alıcı buldu.

 Dolar/TL'de yeni tarihi zirve

Dolar fiyatları, yeni haftaya hızlı başladı. Kur, Türkiye piyasalarının açılışının ardından 33,3804 TL'ye kadar yükselirken, böylelikle piyasalar açıkken gördüğü en yüksek seviyeye ulaştı. Dolar, saat 15.27 itibarıyla yüzde 0,53 yükselişle 33,3749 TL seviyesinde hareket etti.

Aynı zamanda dolar, bugün Türkiye piyasalarının kapalı olduğu saatte uluslararası piyasalarda 33,7170 TL'ye kadar tırmandı.

Petrol fiyatları, yılın en düşük seviyelerinde

Petrol fiyatları, dünyanın en çok petrol tüketen ülkesi ABD'deki resesyon endişeleriyle gerilerken; fiyatlar, yılın en düşük seviyelerine yakın seyrediyor.

Brent petrolün varil fiyatı, saat 16.34 itibarıyla kapanışa göre yüzde 1,12 azalarak 75,92 dolar oldu. Aynı dakikalarda Batı Texas türü (WTI) ham petrolün varili 72,81 dolardan alıcı buldu. Petrol fiyatları yılın en düşük seviyelerine yakın seyrediyor.