Para piyasalarına Çin endişeleri yön veriyor

HİLAL SARI

Küresel para birimi piyasalarında Fed ve Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) sıkılaşma döngülerinin sonuna yaklaşılırken, Çin’den gelen olumsuz ekonomik verilerin etkileri hissediliyor.

Dünyanın en büyük ikinci ekonomisinde Çin Merkez Bankası (PBOC) salı sabahı beklenmedik şekilde enflasyondaki düşüş sonrası iki gösterge faizini düşürdü. Genç işsizliğin temmuzda yüzde 23,1 düzeyine ulaştığı ülkenin istatistik bürosu ise artık genç işsizlik verisinin açıklanmayacağını duyurdu. En büyük inşaat şirketlerinden Country Garden’ın ilk kez bir yurtiçi tahvil ödemesini geciktirmeye çalışıyor olduğuna ilişkin haberler, konut sektöründeki sorunların büyüdüğüne işaret ederek, küresel ekonomik görünüme de gölge düşürdü.

ING: Dolar muhtemelen güçlü kalmaya devam edecek

ING küresel piyasalar direktörü Chris Turner ABD’de tahvil getirilerinin yüksek seyretmesi ve Çin’in finansal sektöründe giderek bozulan ortamın riskli varlıkları baskıladığı görüşünde ve “Dolar Çin otoriteleri güçlü teşvik önlemleriyle bir sürpriz yapmadığı takdirde muhtemelen güçlü kalmaya devam edecek” diyor.

Her ne kadar Fed, şu an izle gör politikasını benimsese de ve eylül toplantısında faiz artışı beklentisi %10’a gerilese de bu yıl bir faiz artırımına daha gidilebileceği beklentisi geçerliliğini koruyor. Fed tutanakları (çarşamba akşam), ABD temmuz perakende satış verisi (salı), haftalık işsizlik başvuruları (perşembe) ve büyük ABD’li perakende şirketlerinin finansal sonuçları, dünyanın en büyük ekonomisinde talebin 3. çeyrekte nasıl seyrettiğine dair daha net bir tablo çizilmesini sağlayacak. Salı günü Çin’den gelecek perakende satışlar, sanayi üretimi ve sabit varlık yatırımları da yine küresel piyasalarda hissiyatı önemli ölçüde değiştirebilecek ağırlığa sahip.

Küreseldeki zayıf büyüme ve carry trade doların lehine

Dolar endeksi salı günü dördüncü günlük yükselişini kaydederek yüzde 0,2 yükselişle iki buçuk ayın en yüksek düzeyi olan 103,204 düzeyine yükseldi. Nordea öngörülerine göre nisandan bu yana 100-104 bandında hareket eden dolar endeksinde yukarı yönlü hareketler enflasyondaki yavaşlama nedeniyle baskılanırken, aşağı yönlü hareketi ise küresel zayıf büyüme ortamı nedeniyle sınırlı kalacak.

Philadelphia Fed Başkanı Harker’ın “eylülde faize dokunmayabilecekleri ihtimali ve 2024’te faiz indirimlerine başlanabileceği” mesajları piyasalarda güvercin algılanırken, para piyasaları eylülde Fed’in faiz artıracağına yüzde 10’dan az bir olasılık biçiyor. Kasım toplantısında faiz artırım ihtimali ise yüzde 30’un altında görülüyor. Ağustosun sonuna doğru Jackson Hole’de gerçekleşecek merke bankaları toplantısı ise doların seyrine etki edebilcek mesajların yakından izleyeceği bir etkinlik olacak. Japonya’nın en büyük bankası MUFG da kısa vadede doların seyrinde çok büyük bir değişiklik olamayacağını belirtse de “ağustos-eylül döneminin yılın en volatil dönemi olduğunu da” hatırlatıyor. Banka Çin’deki sorunların doların güvenli liman cazibesini de artırdığını belirterek Çin ve küresel ekonomideki sorunların genel anlamda dolar lehine olacağı görüşünü paylaşıyor.

ING, ABD’de kısa vadeli tahvilde faizin zirve yaptığı görüşünde ve ekimde öğrenci kredilerinin geri ödenmeye başlamasıyla tüketimin önemli ölçüde kısıtlanacağını, ve Fed’in 2024 Mart gibi erken bir tarihte faiz indirimlerine başlamak zorunda kalacağını aktarıyor. ABD’ye ilişkin görünüm doları destekler nitelikte olmasa da bankaya göre diğer büyük para birimlerine yönelik güvensizlik de dolara yarayacak. Ayrıca Investing.com’da yer alan bir analize göre Fed’in faizleri bir süre daha yüksek tutması, yüksek faiz ortamıyla yatırımcı çekmesi ‘carry trade’ etkisinin de doları desteklemesiyle sonuçlanıyor.

“Parite yükselmeden önce 1,07’ye kadar düşecek”

Euro/dolar paritesi ise dolardaki güçlü seyir ve Euro Bölgesi’ne ilişkin görünümün ABD’ye göre daha bozuk olması nedeniyle uzmanlara göre kısa vadede 1,07 düzeylerine geri çekilebilir. Pazartesi günü Çin’e yönelik endişelerin doları güçlendirmesiyle 1,09’un da altına inen parite geçen hafta yüzde 0,6 düşüşle dördüncü haftalık düşüşünü kaydederken, son bir ayda ise yüzde 3’ün üzerinde gerilemiş durumda. Salı günü ise parite Çin’den gelen haberler sonrası yatay seyirle 1,09 civarından işlem gördü. Ayrıca petrol fiyatlarındaki yükselişin devam etmesi de, enerji ithalatçısı konumdaki Euro Bölgesi’nin para birimi için görünümü bozabilir. Mizuho Bank “Euro Bölgesi ekonomisine ilişkin genel güvenin zayıf kalmaya devam ettiğini, özellikle petrol fiyatları yükselirse görünümün daha da bozulabileceğini” belirtiyor. Banka üç ay içinde paritenin 1,08 düzeyine gerileyeceğini öngörüyor.

Yatırımcılar paritenin seyri için Avrupa Birliği ağustos ayı enflasyon verilerini ve ECB’nin eylül toplantısı öncesi hizmet ve imalat sektörü verilerini yakından takip edecek. Banka olası bir faiz artırımının verilere dayalı olacağına vurgu yapmıştı, bu nedenle enflasyonda düşüş veya imalat faliyetlerinde daralma faiz artırım ihtimalini zayıflatıyor. Para piyasalarında ECB’nin yıl sonuna kadar bir faiz artırımı yapacağına yüzde 50 olasılık veriyor. Ayrıca piyasada ECB’nin de 2024’ün ilk yarısında faiz indirimlerine başlama olasılığı fiyatlanıyor.

MUFG’a göre paritenin bu hafta 1,10 düzeylerinin üzerinde tutunamaması paritenin daha da düşebileceğine ilişkin teknik bir sinyal olabilir. Bankanın 1,0912 olarak belirlediği direnç noktası da pazartesi günü kırılmış oldu.

Nordea döviz kuru analistleri önümüzdeki üç ay içinde 1,07 yönünde geriledikten sonra tekrar yükselebileceğini öngörüyor. Banka ABD’de faiz oranlarının daha uzun süre yüksek kalacak olmasının euroya ilişkin iştahı zedelediği görüşünde: “Dolar yumuşak iniş senaryoları sönmeye başladığında ve yüksek faizin süresi uzarsa muhtemelen daha iyi bir performans kaydedecek. 3 aylık öngörümüz paritenin yükselmeden önce 1,07’ye gerilemesi”.

STERLİN: İngiltere Merkez Bankası’nın sıkılaşma döngüsünü sonlandırmasına da az kaldı ancak ücret verisinin güçlü gelmesi, bankanın parasal sıkılaşma sürecini biraz daha uzatabileceği görüşlerini destekleyerek salı günü sterlini yükseltti. İngiltere’de ortalama ücretler mayıstaki yüzde 7,5’lik artışın ardından haziranda yüzde 7,8 yükseldi. Bonus ödemeleri de dahil edildiğinde yükseliş yüzde 7,2’den yüzde 8,2’ye hızlandı. Sterlin/dolar salı günü hafif yükselişle tekrar 1,27 düzeyinin üzerine çıktı. Sterlin Euro karşısında ise TSİ 11:21 itibariyle yüzde 0,09 düşüşle 1,16 düzeyine geriledi. Para piyasaları BoE’nin 21 Eylül’deki toplantısında 25 bps faiz artıracağı ihtmaline yüzde 81 olasılık biçiyor.

YEN: Japon yeni Türk Lirası karşısında 5 yılda %217 yükseldi. Japonya Merkez Bankası’nda (BoJ) yeni başkanla birlikte esen rüzgar bu ralliyi daha da hızlandırabilir. Dolar yen karşısında dokuz ayın en yüksek düzeyi 145,85’e yükselmiş durumda. BoJ’un gevşek para politikalarını bırakıp tahvil getiri eğrisini kontrol ederek uyguladığı güvercin tutumu bırakacağı değerlendirmeleri uzun bir süredir yapılıyor. BoJ başkan değişiminin piyasalara etkisi açısından küresel yatırımcının en dikkatle izlediği mesajlar da bu konuya ilişkin mesajlardı. Beklenen olmadı ve BoJ’un yeni başkanı hiç de öyle parasal sıkılaşmaya gidilmesi gerektiğine dair bir demeç vermedi - şimdiye kadar! Ülkenin Maliye Bakanı Shunichi Suzuki ise salı günü yaptığı açıklamada “müdahale gerektiği durumda otoritelerin belirli bir kur seviyesini hedeflemeyeceğini” söyledi.

TL en çok kaybeden 3. para birimi

Türk Lirası, bu yıl başından bu yana gelişmekte olan piyasalarda işlem gören muadil para birimleri arasında dolar karşısında en çok kaybeden 3. para birimi olarak öne çıkıyor. En çok değer kaybeden aşırı sağın sürpriz zafer kazandığı Arjantin’in pesosu olurken, devalüasyon da yapılan peso yıl başından bu yana yüzde 49,5 değer kaybetti. Yüzde 41,8’lik kayıpla Nijerya nairası en çok değer kaybeden ikinci olurken, Türk Lirası yüzde 30,9 kayıpla güçlü dolar ve sıkılaşma döngüsünün kaybedenleri listesinde 3. sırada. Çin ekonomisine ilişkin endişeler genel olarak tüm küresel piyasalarda yatırımcı iştahını olumsuz etkileyerek doları destekliyor ve Çin’den gelen olumsuz veriler resesyon endişelerini güçlendirerek doların güvenli liman cazibesini de artırıyor.

-%49,5

ARJANTİN PESOSU: Latin Amerika’nın en büyük üçüncü ekonomisinde krizlerin arkası kesilmiyor. Gelecek başkanlık seçimlerinin öncüsü olarak kabul edilen ön seçimlerin ardından pazartesi günü peso yaklaşık yüzde 30 değer kaybetti. Merkez Bankası’nın politika faizini yüzde 97’den yüzde 118’e yükselteceği ve pesonun dolar karşısında 350 düzeyine devalüe edileceği bildirildi.

TL en çok kaybeden 3. para birimi

%45

TÜRK LİRASI:

Türk Lirası, bu yıl başından bu yana gelişmekte olan piyasalarda işlem gören muadil para birimleri arasında dolar karşısında en çok kaybeden 3. para birimi olarak öne çıkıyor. En çok değer kaybeden aşırı sağın sürpriz zafer kazandığı Arjantin’in pesosu olurken, devalüasyon da yapılan peso yıl başından bu yana yüzde 49,5 değer kaybetti. Yüzde 41,8’lik kayıpla Nijerya nairası en çok değer kaybeden ikinci olurken, Türk Lirası yüzde 30,9 kayıpla güçlü dolar ve sıkılaşma döngüsünün kaybedenleri listesinde 3. sırada. Dolar/TL kuru salı günü yatay seyirle 27,05 düzeyine kadar yükseldi. Çin ekonomisine ilişkin endişeler genel olarak tüm küresel piyasalarda yatırımcı iştahını olumsuz etkileyerek doları destekliyor ve Çin’den gelen olumsuz veriler resesyon endişelerini güçlendirerek doların güvenli liman cazibesini de artırıyor.

-%49,5

ARJANTİN PESOSU: Latin Amerika’nın en büyük üçüncü ekonomisinde krizlerin arkası kesilmiyor. Gelecek başkanlık seçimlerinin öncüsü olarak kabul edilen ön seçimlerin ardından pazartesi günü peso yaklaşık yüzde 30 değer kaybetti. Merkez Bankası’nın politika faizini yüzde 97’den yüzde 118’e yükselteceği ve pesonun dolar karşısında 350 düzeyine devalüe edileceği bildirildi.

%14,6

MEKSİKA PESOSU: Güçlenen dolar Latin Amerika para birimlerinde genel bir değer kaybına neden olsa da, sanayi üretimi haziranda mayısa göre yüzde 0,6 büyüyen Meksika’nın para birimi peso merkez bankasının perşembe günü faizleri bir süre yüksek tutacağına ilişkin sinyalinin de etkisiyle cuma günü yüzde 0,7 yükseldi. Ancak Çin’e ilişkin endişelerle doların haftaya güçlü başlaması, bu kazancın yarısından fazlasını götürdü ve dolar/peso kuru yüzde 0,4 yükselişle pazartesi 17,07’yi aştı.

%7,8

BREZİLYA REALİ: Tüketici fiyatları temmuzda beklentilerin üzerinde artan Brezilya’da real dolar karşısında yüzde 1’e yakın değer kaybetti. Öte yandan real Brezilya Merkez Bankası’nın faiz artırımlarının da etkisiyle yıl başından bu yana dolar karşısında yüzde 7,8 değer kazandı.

-%10,9

GÜNEY AFRİKA RANDI: Güney Afrika randı ise pazartesi günkü kayıplarını güçlenen dolarla salı günü de sürdürdü ve randın yıl başından bu yana kaybı yüzde 10,9’u buldu.

-%26,2

RUS RUBLESİ: Rusya’da ise olağanüstü toplanan M Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ekonomi danışmanı doların ruble karşısında tekrar 101,745 düzeyine yükselmesinin ardından Rusya’nın para otoritelerini ‘gevşek para politikaları izlemekle’ suçladı. Yıl başından bu yana yüzde 30’a yakın değer kaybeden ruble dolar karşısında 17 aydır bu seviyeye gerilememişti. Ruble Şubat 2022’de başlayan savaşın başından bu yana yüzde 25 değer kaybetti ancak Batı yaptırımlarının rubleye çok daha fazla zarar vereceği öngörülmüştü. Rusya Merkez Bankası’nın bir sonraki toplantısı 15 Eylül’de.

-%4,7

YUAN: Çin yuanı da PBOC’nin üç ay içinde ikinci kez faiz indirim kararı ardından dolar karşısında dokuz ayın en düşüğüne geriledi. Ülkenin gayrimenkul ve bankacılık dışı finans yönelik endişelerle pazartesi günü dolar karşısında hazirandan bu yana en düşük düzeyi olan 7,2537 seviyesine kadar gerilemişti. Salı günü dolar/yuan kuru 4 Kasım’dan bu yana görmediği 7,31125 düzeyine kadar çıktı. Yuanın yıl başından bu yana kaybı yüzde 5’e yaklaştı.