Merkez Bankası’ndaki değişimin perde arkası

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile TCMB Başkanı Kavcıoğlu dün bir araya geldi. Sonrasında ise TCMB Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Semih Tümen, TCMB Başkan Yardımcısı Dr. Uğur Namık Küçük, Para Politikası Kurulu Üyesi Prof. Dr. Abdullah Yavaş görevden alındı. Boşalan Merkez Bankası Başkan Yardımcılığı koltuğunu, BDDK Başkan Yardımcısı Taha Çakmak devraldı. Para Politikası Üyeliğine ise Prof. Dr. Yusuf Tuna atandı. Boş kalan bir başkan yardımcılığı koltuğu için de önümüzdeki günlerde atama yapılması bekleniyor. Mart 2021’de başlayan Şahap Kavcıoğlu dönemi öncesinden sadece Dr. Emrah Şener kaldı.

 
Piyasada yaşanan son atama kararının perde arkası tartışılıyor.  6 PPK üyesinden 3'ünün görevden alınması üzerine faiz indiriminin hızlanacağı görüşü hakim. Bu görüşe katılmayan ekonomistler ise faiz indirim döngösünün zaten başlatıldığını ve radikal bir faiz adımı için yeni görevlendirmeye ihtiyaç olmadığını söylüyor.

Neden görevden alındılar?

Peki Merkez Bankası'nın kredibilitesinin tartışıldığı bir süreçte neden böyle bir değişikliğe gidildi. Bazı kaynaklar, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın faiz indirim çağrılarıyla aynı fikirde olmayan isimlerle yolları ayırdığını öne sürdü. Görevden alınan PPK Üyesi Abdullah Yavaş, son zamanlarda farklı bir tartışmanın merkezinde yer alıyordu. ABD'de yaşayan Yavaş'ın PPK toplantılarına uçakla gidip geldiği kamuoyuna yansımıştı. Görevden alınan Yavaş bu yıl eylül ayında faiz kararı toplantısına katılmamıştı. Reuters'a bilgi veren kaynaklara göre, piyasanın iktisadi gerekçelerle açıklamakta zorlandığı faiz indirim kararına eylül ayında da itiraz eden Küçük, ABD'de yaşayan ve sadece PPK kararları için Türkiye'ye gelen ve birçok karara katılmayan Yavaş ve başkan olmak istediği basında yer alan Tümen TCMB'den gönderilmiş oldu.

Piyasanın tepkisi

Analistlere göre, TL’deki değer kaybında dış dinamiklerin etkisi kadar Türkiye’deki enflasyon görünümü ve para politikasına yönelik soru işaretlerinin ağırlığı büyük.  Dünyada enflasyonun yükseldiği ve gelişmekte olan ülkelerin faiz artırmaya başladığı bir ortamda ters yönde adımlar atılmasının Türk lirası üzerindeki baskıyı daha artırdığı belirtiliyor. Dolar/TL yeni atamalar sonrası dün gece hacimsiz işlemlerde 9,18 zirvesini gördü. Merkez Bankasında giderek sıklaşan görev değişikliklerinin kredibiliteye ek darbe olarak algılandığı, bunun da TL’nin güç kaybetmesine ekstra katkı sunduğuna dikkat çekiliyor. Dün görülen 9,18 zirvesi sonrası dolar/TL bugün 9,12 seviyelerinde.

Zirvede artan satışlar devam edecek mi?

Genelde yurtiçi yerleşikler kurdaki rekor seviyelerde döviz mevduatında satış yönünde hamle yapıyor. Bu hamleler kısa dönemli de olsa son iki haftada 3.4 milyar dolar satış olmuştu. Bugün açıklanan para banka verilerinde bu satış dalgasının devam edip etmeyeceği izlenecek.Hafta başından bu yana 9 üzerine çıkan dolar/TL’de yurtiçi yerleşiklerin yoğun satışı bankacılar tarafından görünmüyor. Analistler yükselişine emin olduğunda zaten vatandaşların döviz mevduatında yeniden alıma geçme tavrı olduğu uyarısını yapıyor. 

Banknottaki imzaları kurumadı

Bu arada Merkez Bankası Başkan Yardımcıları, 5 ve 20 liralık banknotlar üzerindeki imzaları kurumadan görevden alınmış oldular. Şahap Kavcıoğlu, Merkez Bankası Başkanı olmasından sonra Merkez Bankası E9 emisyon grubu V.tertip 20 ve 5 liralık banknotları 29 Eylül itibarıyla tedavüle çıkardı. Bu banknotlarda Başkan Kavcıoğlu’nun yanı sıra, görevden alınan Başkan Yardımcılarının da imzası yer alıyordu. Bunlardan 20 liralık banknotlarda Başkan Yardımcısı Prof.Dr. Semih Tümen, 5 liralık banknotta ise Başkan Yardımcısı Dr. Uğur Namık Küçük’ün imzası yer aldı. Aynı gün Merkez Bankası’nın Resmi Gazete’de yayınlanan duyurusunda, V.tertip 50 ve 100 liralık banknotlara ilişkin duyuruların ise daha sonra yapılacağı bildirilmişti. İki Başkan Yardımcısının da imzasının olduğu banknotlar, tedavüldeki ilk 4 tertip 20 lira ve 5 lira ile boyut, ön ve arka yüz kompozisyonları ile genel nitelik bakımından tamamen aynıydı.

 Taha Çakmak kimdir? 

TCMB Başkan Yardımcısı görevine getirilen Taha Çakmak, 1981’de Elazığ’da doğdu. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İngilizce İşletme Bölümünü bitirdi. 2004 yılında Deloitte Touche & Tohmatsu’da Denetçi, 2005 yılında Sosyal Sigortalar Kurumunda Müfettiş Yardımcısı olarak görev yaptıktan sonra 2005-2019 yılları arasında Ziraat Bankası A.Ş.’de Teftiş Kurulu Müfettişi, Operasyon Merkezi Bölüm Başkanlığı İş Tasarımı Yöneticisi, Ankara Perakende Şube Yöneticisi, İnsan Kaynakları Bölüm Başkanı ve Ankara Kamu Kurumsal Şube Yöneticisi olarak görev aldı. 2019-2021 yılları arasında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunda Başkan Yardımcılığı görevini yürüttü. Çakmak, 13 Ekim 2021 tarihinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkan Yardımcılığı’na atandı.

 Prof. Dr. Yusuf Tuna kimdir? 

Yusuf Tuna, 1959 yılında Trabzon’da doğdu. 1981 yılında Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Mali Bilimler ve Muhasebe Yüksek Okulu Ekonomi-Maliye Bölümü’nden mezun oldu. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde 1984 yılında İktisat Yüksek Lisans Programını, 1988 yılında ise İktisat Ana Bilim Dalı Doktora Programını tamamladı. 1991 yılında doçent, 1997 yılında profesör unvanını aldı. Çalışma hayatına 1977 yılında Türkiye Zirai Donatım Kurumu Ankara Bölge Müdürlüğünde başlayan Tuna, 1980-82 yılları arasında Tarım ve Orman Bakanlığında görev yaptı. 1982 yılında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi İktisat Politikası Ana Bilim Dalında Araştırma Görevlisi oldu. Yeminli Mali Müşavirlik ve Bağımsız Denetim Belgesine sahip olan Tuna, 2003-2004 yıllarında TMSF Yönetim Kurulu Üyesi, 2003-2009 yıllarında ise BDDK Kurul Üyesi olarak görev yaptı. Çok sayıda yüksek lisans ve doktora tezine danışmanlık yapan Tuna’nın, 4 tane yayımlanmış kitabı,5 yayımlanmış kitap bölümü ve pek çok akademik makalesi bulunuyor. Evli ve 3 çocuk babası olan Tuna, 13 Ekim 2021 tarihinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Para Politikası Kurulu Üyeliği’ne atandı.