Fed Başkanı Powell koltuğunu koruyacak mı?

Görev süresi Şubat 2022’de dolacak olan ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell'ın ikinci kez atanıp atanmayacağı belirsizliğini koruyor. Beklentiler Powell’in yeniden atanacağı yönünde, ancak Başkan Joe Biden'ın şu ana kadar bu konuda net bir söylemi olmadı. ABD Hazine Bakanı Janet Yellen ise, Fed’de pandemiyle birlikte çok zor bir dönemde görev yaparak krize çok iyi yanıt verdiğini her fırsatta dile getirdiği Powell’a tam destek veriyor.

Wall Street’ten iş dünyasına ve akademik çevrelere kadar çok geniş bir kesimde saygınlığı olan ve destek bulan Powell’ın olağanüstü bir dönemde aldığı kararlarla takdire şayan bir iş çıkardığı düşünülüyor. Pek çok kişi esasında atamanın haftalar önce açıklanmış olması gerektiği görüşünde. Biden'in seçeceği ismin Senato'da onayı için yeterli sürenin tanınması açısından adayın bu ayın ilk yarısında açıklanması gerekiyor.   

ABD ekonomisi önümüzdeki yıla zayıf büyüme ve yükselen enflasyonla girmeye hazırlanıyor. Artan fiyatlar karşısında verilecek çok agresif bir mücadele, zaten yavaş seyreden toparlanmayı iyice zayıflatma riski içeriyor. Bir tarafta ABD'de pandemi sırasında gerçekleşen istihdam kayıpları dikkate alındığında ekonominin hala desteğe ihtiyacı olduğu düşünülüyor. Diğer taraftan son otuz yılın en yüksek seviyesine ulaşan enflasyon Fed’in hedefinin de çok üzerinde yer alıyor.

Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) kasım ayı toplantısının ardından tahvil alımlarının azaltılacağı hassas süreci başlattığını geçtiğimiz çarşamba günü duyurdu. ABD basını bu zorlu süreçte Fed’in para politikasının kimin rehberliğinde ilerleyeceğinin bir an önce netleştirilmesi çağrıları yaparken, Biden bu konuda yaptığı son açıklamada hem başkanlık hem de Fed’deki diğer boş pozisyonlar için kararın en kısa süre içinde duyurulacağını söylemekle yetindi.

Fed’in siyasi bağımsızlığı

Geleneksel olarak ABD başkanları, merkez bankasını siyasetin dışında tutmak ve para politikasının devamlılığını sağlamak amacıyla, yönetim ve parti farklılıklarına rağmen görevdeki Fed başkanını değiştirmemeyi ve yeniden atamayı seçiyorlar. Ancak Donald Trump, 2017'de o dönemin Fed başkanı Yellen'ı atamayıp Powell'ı aday gösterdiğinde bu geleneği terk etmişti. Biden’ın yeniden Powell'ı tercih etmesi bu açıdan da önemli olacak. Cumhuriyetçi bir ABD başkanının atadığı Powell’ın Demokrat başkan Biden tarafından yeniden göreve getirilmesi, merkez bankasının siyasi bağımsızlığına dair algıyı daha da güçlendirecek.

Diğer taraftan Powell kısa bir süre önce, kendisinin ve iki Fed üyesinin (Eric Rosengren ve Robert Kaplan) hisse senedi ve tahvil piyasalarına bağlı menkul kıymetler işlemi yaptıklarının açıklanmasının ardından eleştirilere hedef oldu. Powell’ın az sayıdaki karşıtlarının tezlerini dayandırdıkları bu gelişmenin ardından iki üye istifa etti. Powell bu gelişmenin ardından Demokrat partili senatör Elizabeth Warren'ın çok sert eleştirilerine maruz kaldı. Warren, tehlikeli adam olarak tanımladığı Powell’ın sicilinin kendisini endişelendirdiğini söylemişti.

“İklim riskiyle yeterince mücadele etmiyor”

Powell daha önce yaptığı bir açıklamada iklim değişikliğinin Fed'in para politikasını belirlerken "doğrudan dikkate aldığı" bir şey olmadığını söylediği için de eleştiri almış, bir diğer Demokrat senatör Sheldon Whitehouse’un kendisini hedef alan “Fed'e kim liderlik ederse etsin bankanın araçlarını iklim krizine karşı kullanması gerekir” şeklindeki sözlerine maruz kalmıştı. Temsilciler Meclisi üyesi Alexandria Ocasio-Cortez’in liderlik ettiği bir grup politikacı da Biden’a yaptıkları çağrıda, finans sistemini daha güvenli hale getirirken iklim riskiyle de mücadele eden bir Fed başkanına ihtiyaç duyduklarını dile getirmişlerdi.

Bu doğrultudaki eleştirilere rağmen Senato bankacılık komitesinden Demokrat üyeler Jack Reed ve Jon Tester, Cumhuriyetçi Thom Tillis, Mike Rounds, Steve Daines ve Kevin Cramer gibi güçlü isimler Powell’ı yeni bir dönem için daha destekliyorlar. Zaten Powell’ın karşısında çok fazla güçlü rakip de bulunmuyor. Öne çıkan en önemli isim, Fed Yönetim Kurulu üyelerinden, Liberal Demokratların favori adayı Lael Brainard. Brainard’ın adı daha önce Yellen ile birlikte Hazine bakanlığı için de geçmişti.

Trump hariç Biden'dan önceki pek çok ABD başkanı, Fed başkanı atamalarını bu tarihlerde çoktan netleştirmişlerdi. Örneğin Barack Obama, Ben Bernanke’nin ikinci kez göreve getirileceği açıklamasını Ağustos ayından yapmıştı. Trump’ın bile Powell için açıklamasını 2 Kasım’da yaptığı düşünülürse Biden epey geç kalmış gibi görünüyor. O halde Fed’in yoluna kimin liderliğinde devam edeceğini kısa bir süre içinde izleyip göreceğiz.