Dünya Bankası, Türkiye büyüme tahminini indirdi

Mehmet KAYA

ANKARA - Dünya Bankası Avrupa ve Orta Asya (ECA) Bölgesi Ekonomilerine yönelik güncelleme raporunda, bölge ekonomisinde 2022’de yüzde 4,1 oranında küçülme beklendiği ve bu oranın COVID-19 salgınından daha büyük bir etki anlamına geldiği kaydedildi. Rapora göre savaşın süresi ve kapsamına bağlı olarak değişmekle birlikte Ukrayna ekonomisi savaş nedeniyle yüzde 45,1, Rusya savaş ve yaptırımlar nedeniyle de yüzde 11,2 oranında küçülecek. Raporda, savaşın Ukrayna ve Rusya’da ise insani ve ekonomik yakım yarattığı vurgulandı. Raporda, savaşın Avrupa ve bütün dünyada ekonomik kayba yol açacağını, bölgenin gelişmekte olan ülkelerine ise sert etki edeceğini belirtildi.

Türkiye ekonomisinin 2022 için bir önceki tahminde yüzde 2 olan büyüme oranının savaşın etkisiyle yüzde 1,4’e çekildiği belirtilen raporda, Türkiye’nin faiz indirimlerinin talebi desteklemekle birlikte makro-finansal istikrarsızlığı artırdığı vurgulanan raporda, bu olguların Ukrayna-Rusya savaşının da etkisiyle enerji ve gıda enflasyonuyla birlikte yoksullara zarar vereceği ve salgın sonrası istihdam artışıyla desteklenecek yoksulluktan kurtulma çabalarını engelleyeceği vurgulandı.

Savaşın, son iki yıl içinde (COVID salgını ile birlikte) ikinci büyük şok olarak nitelendiği raporda, bölgenin gelişmekte olan ülkelerini daha fazla etkileyeceği kaydedildi. Olumsuz etkiler büyüme ve ticaretteki düşüş, enflasyonist baskılar, borç sürdürülebilirliği endişeler ve bağlı olarak yükselen faiz oranları şeklinde sarılanan raporda, “Savaş, görünümdeki kötüleşmeyi daha da ağırlaştırdı ve çatışmaları ekonomik etkileri emtia ve finans piyasaları, ticaret ve göç bağlantıları ve yatırımcı güveni dahil olmak üzere birden fazla kanal yoluyla hissedilmeye başladı” denildi. Bunun yanısıra savaşın, küresel bir yavaşlama, artan enflasyon, borç ve yoksulluk endişeleri olmak üzere çeşitli kanallardan etkisinin görüldüğü vurgulandı.

Savaşın, salgının devam eden etkileriyle birlikte bölgenin yükselen ve gelişen ekonomilerine sert etki edeceği vurgulanan raporda, “Rusya ve Ukrayna yanında, Belarus, Kırgızistan, Moldova ve Tacikistan'ın bu yıl resesyona gireceği tahmin ediliyor. Savaşın etkileri, Euro bölgesinde beklenenden daha zayıf büyüme ile emtia, ticaret ve finansman şokları nedeniyle tüm ekonomilerde büyüme tahminleri düşürüldü” denildi.

Kurumları güçlendirin, yoksullukla mücadele edin

Dünya Bankası ECA Baş Ekonomisti Aslı Demirgüç Kunt rapora yönelik değerlendirmesinde, savaş ve salgın gibi bir krizin geniş ekonomik hasar oluşturabileceği, kişi başı gelir ve kalkınmada yılların kazanımlarını yok edebileceğini gösterdiğini vurgulayarak, “Hükümetler, riskleri kontrol altına almak, ticaret ve yatırım kanallarındaki olası kopuşları önlemek için makroekonomik tamponlar ve güvenilir politikalarını güçlendirmeli; mülteciler de dahil olmak üzere en savunmasız kişileri korumak için sosyal destek sistemini güçlendirmeli ve istikrarlı bir gelecek oluşturmak için enerji verimliliği sağlamaya odaklanmalı” dedi. Raporda, ayrıca kurumların güçlendirilmesi, yeşil dönüşüm, yenilenebilir enerji kullanımı önerildi.

Savaş Ukrayna’yı yarı yarıya küçültüyor, acil finansman gerekli

Dünya Bankası ECA Güncelleme Raporunda, Ukrayna ekonomisinin savaşın boyutu ve süresine göre değişme ihtimaliyle birlikte yüzde 45,1 oranında küçüleceği tahmini yapıldı. Rusya’nın ise savaş ve yaptırımlar nedeniyle yüzde 11,2 oranında küçüleceği tahmini yapıldı. Rusya’nın bu aşamada dahi üretiminin durgunluğa girdiği belirtildi. Savaşın yarattığı insani krizin büyük etkisine işaret eden Dünya Bankası ECA Başkan Yardımcısı Anna Bjerde, “Ukrayna, ekonomisini ayakta tutma mücadelesindeyken, acı çeken ve sıradışı bir durumla karşılaşan vatandaşlarına desteklemek için çabalarken acil ve büyük finansal desteğe ihtiyaç duyuyor” dedi.

Türkiye büyüme tahmini yüzde 1,4’e çekildi

Dünya Bankası ECA raporunda, Türkiye’nin savaşın etkisi ve kendi dinamikleri nedeniyle, 2021’deki yüzde 11’lik büyümeyi koruyamayacağı ve 2022’de yüzde 1,4 oranında büyüyeceği tahmini yapıldı. Türkiye’nin Eylül ayında başlayan faiz indirimlerinin talebi artırmakla birlikte makro finansal istikrarsızlığı artırdığı, Ukrayna-Rusya savaşının etkileriyle birlikte bu sonucun doğduğu vurgulanan raporda, “Artan enerji ve gıda fiyatları en fazla yoksul kesimi etkileyecek. İstihdam artışıyla (beklenen) pandemi sonrası yoksulluktan kurtulma çabalarını tehlikeye atacak” denildi.

Dünya Bankası, 2023 büyümesini özellikle makro finansal etkiler nedeniyle yüzde 3,2, 2024 büyümesini yüzde 4,0 olarak tahmin etti. Enflasyon için, küresel mal fiyatlarının yüksek kalması ve para politikası duruşunun değişmediği varsayımı altında 2022 sonunda yüzde 61’lik seviye oluşacağı tahmini yapılan raporda, aynı varsayım altında cari işlemler açığının GSYH’nin yüzde 6,4, genel devlet açığının yüzde 5,2 olacağı tahmini yapıldı.

Olumlu tarafta ise Türkiye’nin ihracatının olası iç talep ve yatırım düşüşünün yarattığı negatif etkiye karşı iyileştirici bir rol oynayacağı vurgulandı. Türkiye’nin, uluslararası likidite durumuyla ilgili kırılganlığının da sürdüğü belirtildi.