Halka arz edilen şirket hisseleri uçtu

Şebnem TURHAN

Borsaya yerli yatırımcının ilgisi özellikle halka arzlarda tarihte görülmemiş talepler yarattı. Borsada yer almayan firmalar halka arzlara hız verirken halka arz edilen şirketlerin hisselerindeki hareketler ise dudak uçurtacak cinsten. Öyle ki daha Ekim 2020’de halka arz edilen Kontrolmatik şirketinin hisse fiyatı açılış fiyatı olan 7,59 liradan bugün 93 liraya kadar yükseldi. Bu yüzde 1125’lik bir yükselişe işaret ediyor. Bunun yanı sıra üst üste tavan fiyata ulaşılması da dikkat çekiyor. Analistler halka arzlara ilginin yüksek olmasını olumlu karşılarken hisse fiyatlarındaki bu oynaklığa karşılık dikkatli de olunmasını istiyor. En büyük soru şu; şirket değerlemeleriyle oluşturulan halka arz fiyatlarının neden bu kadar üstüne çıkılıyor? Ve halka arz yatırımcısı olarak da adlandırılan yeni yerli yatırımcı nasıl pozisyon almalı?

Yeni yatırımcı büyük risk taşıyor

Şubat 2020’de halka arz edilen ARD Bilişim’in ardından pandemiyle birlikte yeril yatırımcının artan ilgisi halka arzları hızlandırdı. ARD Bilişim üst üste 5 tavan yaparken dün itibariyle açılış fiyatının yüzde 846 üstünde işlem görüyor. Yani 1 yılda fiyatı neredeyse 10’a katlanmış. Haziran 2020’de halka açılan Bayrak EBT Taban 9 ayda hisse fiyatını halka arz fiyatının 3 katına çıkarırken üst üste 11 tavan yaparak öne çıktı. Fade Gıda 10 tavan ile limitleri zorlarken Ağustos 2020’den bugüne halka arz fiyatının tam 5 kat üstünde işlem görüyor. Dinamik Isı Eylül 2020’den buyana halka arz fiyatını 4’e katladı. Ekim 2020’de halka arz edilen Esenboğa Elektrik 4.5 kat daha yüksek fiyattan işlem görüyor.

En dikkat çeken de 19 Ekim’de halka arz edilen Kontrolmatik hisseleri. Sadece 5 ayda hisse fiyat halka arz fiyatının 12 kat üstüne çıktı. Şirketin üst üste 9 tavan değeri görmesi de cabası. Yılın son ayında halka arz edilen Kervan Gıda yüzde 83,6, Arzum ise yüzde 31,65 hisse fiyatı artışı gördü. 2021 yılının ilk halka arzı Işık Plastik şimdiden halka arz fiyatının iki katından işlem görürken 5 Mart’ta borsa ile tanışan Turk İlaç ve Serum yüzde 77,1 yukarıda. Işık Plastik 7 tavan Turk İlaç ve Serum da şimdiden 6 tavan değer görmüş durumda. Analistler bu sert hareketlere karşı yatırımcının büyük risk taşıdığına dikkat çekiyor.

'Yatırımcılar kısa vadede yüksek getiri kovalamamalı'

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği Başkanı Tevfik Eraslan, reel sektörün sermaye piyasalarında daha fazla kaynak sağlaması için halka açılmaların artmasını olumlu bir gelişme olarak değerlendirdiklerini belirterek “Geçtiğimiz yıllarda piyasa değerlerinde görülen iskonto, birçok şirket açısından halka arzı cazip olmaktan çıkaran bir durumdu. Fiyatların artması da birçok şirketin halka arzı düşünmesine neden oldu. Yeni açıklanan reform paketinde halka arz süreçlerinin kolaylaştırılması ve teşvik edilmesi yönünde düzenlemeler yapılacağına dair açıklamayı da memnuniyetle karşılıyoruz” dedi.

Pay piyasasına artan yatırımcı ilgisi ile halka arzların da yüksek talep gördüğünü söyleyen Eraslan, şöyle devam etti: “Halka arzlar ülkemizde SPK tarafından düzenleniyor. Bu düzenlemeler çerçevesinde halka arzlar esnasında kamuoyuyla pek çok bilgi paylaşılıyor. Bunlardan en önemlisi izahname. Yanı sıra halka arz fiyatının belirlenmesine ilişkin fiyat tespit raporları da kamuyla paylaşılıyor. Aracı kurumlar yayınladıkları fiyat tespit raporlarında hesapladıkları şirket değerine halka arz iskontosu uygulayarak halka arz fiyatını belirliyor. Bu raporlar da SPK ve uluslararası standartların öngördüğü şekilde hazırlanıyor. Yatırımcılarımızın yatırım yaparken sıkı düzenlemeler çerçevesinde hazırlanmış bu raporları dikkate almalarını önemli buluyorum. Yatırımcılarımızın kaynağı doğrulanmamış, kulaktan dolma bilgilerle değil, resmi açıklamaları dikkate alarak, şirketle ilgili resmi kanallardan yapılan haber akışını takip ederek, kısa vadede yüksek getiri kovalamadan yatırım kararlarını tam ve sağlıklı bilgi ile almalarını tavsiye ederim. Unutmayalım ki; sermaye piyasası bir oyun yeri değil, orta uzun vadeli yatırım yeridir. Yatırım yapmak ciddi bir iştir. Geleceğimizi planlamak ciddi bir iştir.”

Açılışta yükselişler normal

Albaraka Türk Baş Ekonomisti Ömer Emeç halka arz edilen hisselerdeki hareketler nedeniyle yatırımcının dikkatli olması gerektiğini belirterek, şöyle konuştu: “Ancak mevzubahis durum su yüzden garip değil, halka arzlarda underwriter hem halka arz ettiği şirkete iyi gelir yaratayım hem de halka arz fiyatının üstüne bir markup ile açılsın ve gitsin bir süre hisse ki halka arz yatırımcısı gelmeye devam etsin ister. Burada bir denge var, bu markup çok olursa halka arz olan şirket zarar görür, markup az olursa yatırımcı kaçar. Ayrıca bu durum sadece Türkiye’ye özel değil ve küresel olarak halka arz sürecindeki teşvik yapısı keza bu şekilde. Son dönemdeki büyük halka arzlardan hatırlanacağı üzere Airbnb, Doordash gibi birçok şirket de benzer şekilde yükselişlerle açılmışlardı.”
Ayrıca yine Türkiye’ye benzer şekilde küresel olarak perakende yatırımcının artan halka arz ilgisi bu durumu destekleyici bir unsur olmayı sürdürdüğünü söyleyen Emeç, “Bu faktörler gözetildiğinde, son dönemde halka arz sayısındaki artış, halka arza yatırımcı ilgisi ve arz olan hisselerde yaşanan yükselişlerin nasıl bir pozitif geribildirim döngüsü oluşturduğu gözlenebilir. Kazanan yatırımcı sonraki arzlara benzer iştahla katılıyor, bu iştahı sezen şirketler halka arz süreçlerini hızlandırıyor, underwriterlar da optimal fiyatı belirleyerek bu döngünün sürmesine katkıda bulunuyor” dedi.

Döngü ters istikamette de çalışabilir

Emeç şöyle devam etti: “Dolayısıyla dediğim gibi, mevcut durum belli ölçüde anlaşılabilir ancak her hâlükârda yatırımcının dikkatli olmasında fayda var. Bu tip geribildirim döngüleri her ne kadar destekleyici olsa da bu noktada yatırımcının üzerine düşen arz edilen hisselere dair dikkatli biçimde analizini yaparak, kulaktan dolma, makul bir çerçeveye dayanmayan görüşlere itibar etmeyerek yatırımını yapmak. Nitekim eğer değerlemeler gerçeklikten fazlasıyla koparsa bahsettiğim geribildirim döngüsü, tam ters istikamette çalışmaya da başlayabilir.”

13 şirket başvurusunu yaptı sırada bekliyor

Halka arzlardaki ilgi halka arz planlayan şirketlerin hızlanmasını sağladı. Bu yıl halka arz edilmeyi bekleyen 100’e yakın şirketin dosyası hazırlanırken yetki verilen ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) başvurusu yapılan 13 şirket sırada bekliyor. Borsa İstanbul halka arz endeksi de bu yıl yüzde 55,82 yükseliş gösterdi. Halka arz endeksinin 1 yıllık süreçteki yükselişi ise yüzde 494 seviyesinde.

Reform paketinde kolaylaştırılacağı yer aldı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ekonomi reform paketi açıklamasında halka arzların da paket kapsamına alındığını söylemişti. Erdoğan, “Şirketlerin halka arz süreçlerinin kolaylaştırılması ve teşvik edilmesi yönünde düzenlemeler yapılacaktır” ifadesini kullanırken daha önce de yapılan düzenlemelerde halka arz olan şirketlere çeşitli vergi avantajı sağlanmıştı. Geçen yıl kasımda yapılan düzenlemede sermayesinin en az yüzde 20’sini ilk kez halka arz eden şirketlerin kurumlar vergisi oranı, payların ilk defa halka arz edildiği hesap döneminden başlamak üzere beş hesap dönemi boyunca (normal oran olan yüzde 20 üzerinden) iki (2) puan indirimli olarak uygulanacağı yer almıştı.