Borsaya Amerikalı ilgisi

Şebnem TURHAN

Aralık ayının ikinci haftasında 2000 puanı geçerek rekor seviyeleri gören ve işlem hacmi 60 milyar lirayı aşan Borsa İstanbul’da kasımda ise en büyük portföye Amerikalı şirketler sahip oldu. Yurtiçi yerleşiklerin de değersiz TL ile azalan kazanç ve yüksek enfl asyondan korunma amacıyla tercih ettiği borsaya yabancının da ilgisi var. Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) verilerine göre kasımda ABD'lilerin borsadaki portföyü 101.8 milyar lira olurken ikincilik 57.8 milyar lirayla Katarlılara gitti. Alnus Yatırım Araştırma Müdürü Yunus Kaya’nın araştırmasına göre ABD'li Varlık Yönetim Şirketleri kasımda borsaya gelirken QNBFB hariç yabancılar içinde ABD'nin payı yüzde 44,2'den yüzde 46,6'ya yükseldi. Toplam yabancı yatırımcı portföyü ise 350.4 milyar liraya çıktı. Son dönemin en yüksek işlem hacmi ise kur atağının yaşandığı 23 Kasım günü 63 milyar lirayla gerçekleşti.

Borsa İstanbul BİST100 endeksi dün de yükselişini sürdürdü ve gün içinde 2050 puana yakınsadı. Borsa İstanbul’un önceki gün açıkladığı verilere göre ise yabancı yatırımcılar kasımda 708 milyon dolar net alım yaptı. Yabancı yatırımcılar Kasım 2021'de BİST'de 26 milyar 22 milyon dolarlık alış ve 25 milyar 314 milyon dolarlık satış işlemi gerçekleştirdiler. Böylece yabancıların gecen ayki toplam alım ve satış işlemleri 51 milyar 335 milyon dolar seviyesinde oluştu. Böylelikle yabancı yatırımcılar 4 aydır üst üste hisse senedi piyasasında net alıcı yönünde pozisyon almış oldu. 2021 yılında yabancılar kümülatif olarak ise 596 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdiler.

Borsa İstanbul verilerine göre yabancıların kasımda en yüksek net alımı 114.8 milyon dolarla Tüpraş hissesinde gerçekleşti. Bunu 109.9 milyon dolarla Şişecam, 103.7 milyon dolarla da Türk Hava Yolları izledi. İş Bankası’nda 61.3 milyon dolar, Petkim’de ise 46.9 milyon dolar net alım yaptı yabancılar kasımda. Yabancının en fazla net satış gerçekleştirdiği hisselerin başında 98.1 milyon dolarla Garanti Bankası geldi. Garanti Bankası'nı 40 milyon dolarla Türk Traktör ve 37 milyon dolar net satışla Koç Holding izledi. Global Yatırım Holding'te de kasımda yabancıların net satışı 10.5 milyon dolar olarak hesaplandı.

Aralık ayının ilk haftasında satıcı

Geçen hafta ise Merkez Bankası verilerine göre yabancı yatırımcılar hisse senedi ve tahvillerden çıkış eğilimi gösterdi. Merkez Bankası haftalık menkul kıymet istatistiklerine göre 3 Aralık ile biten haftada yabancı yatırımcılar 162.1 milyon dolarlık hisse senedi sattı. Ayrıca yabancı yatırımcılar 12.4 milyon dolarlık Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) ve 7.5 milyon dolarlık Şirket Borçlanma Senetleri (ŞBS) satışı da gerçekleştirdi. Yabancı yatırımcıların 26 Kasım itibarıyla 20 milyar 596,1 milyon dolar olan hisse senedi stoku, 3 Aralık'ta 19 milyar 468,4 milyon dolara indi. Aynı dönemde yabancıların DİBS stoku 4 milyar 174,9 milyon dolardan 3 milyar 748,7 milyon dolara, ŞBS stokları da 137.2 milyon dolara geriledi.

Döviz mevduatı payı zirvede

Merkez Bankası haftalık para ve banka verilerine göre 3 Aralık haftasında yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı 231 milyar dolara indi. Bir önceki hafta 232 milyar dolar seviyesindeydi. Merkez Bankası’nın parite etkisinden arındırılmış verilerine göre toplam 667 milyon dolarlık azalma gerçekleşti. Dolar/ TL'nin yine 13.5 lira seviyelerinin üzerinde seyrettiği geçen hafta dolar cinsi döviz mevduatında 57 milyon dolarlık azalma yaşanırken Euro cinsi mevduatlarda parite etkisinden arındırılmış olarak 507 milyon dolar, kıymetli maden depo hesaplarından da 109 milyon dolarlık gerileme yaşandı. Öte yandan Merkez Bankası verilerine göre döviz mevduatının toplam mevduattaki payı yüzde 62,2’ye yükselerek zirveyi gördü. En son 2001 yılı ekim ayında yüzde 61 seviyesini görmüştü.

Net uluslararası rezervde düşüş

Merkez Bankası’nın net uluslararası rezervleri 3 Aralık 2021 itibarıyla, bir önceki haftaya göre 2 milyar 198 milyon dolar düşüş ile 22 milyar 468 milyon dolar oldu. Merkez Bankası geçen hafta iki kez doğrudan döviz satımı ile piyasaya müdahale etmişti. Haftalık para ve banka verilerine göre Merkez Bankası toplam rezervleri 2 milyar 120 milyon dolar azalarak 124 milyar 26 milyon dolara geriledi. Brüt döviz rezervleri 2 milyar 16 milyon dolar gerileyerek 85 milyar 8 milyon dolara düştü. Altın rezervleri, 104 milyon dolar azalarak 39 milyar 18 milyon dolara geriledi.

Takipteki alacaklar arttı

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yayımlanan haftalık bültene göre, sektörün kredi hacmi 3 Aralık itibarıyla 245 milyar 789 milyon lira arttı. Söz konusu dönemde toplam kredi hacmi 4 trilyon 898 milyar 818 milyon liraya çıktı. Bankacılık sektöründeki toplam mevduat (bankalararası dahil), geçen hafta 312 milyar 509 milyon lira arttı. Söz konusu haftada yüzde 6,2 yükselen bankacılık sektörü toplam mevduatı, 5 trilyon 382 milyar 80 milyon lira oldu. Taksitli ticari kredilerin tutarı 25 milyar 408 milyon lira artarak 703 milyar 949 milyon liraya çıktı. Takipteki alacaklar, 3 Aralık itibarıyla bir önceki haftaya göre 3 milyar 99 milyon lira artarak 160 milyar 698 milyon liraya yükseldi. Söz konusu takipteki alacakların 123 milyar 697 milyon lirasına özel karşılık ayrıldı. Öte yandan kamu bankalarının net döviz pozisyonu 417 milyon dolar açık verdi.