Borsada 2023’ün kaybedeni madencilik, kazananı sigorta

Şebnem TURHAN

Borsa İstanbul endeksleri, yaşanan deprem, seçim, savaşlar gibi birçok olumsuz etkene karşılık 2023 yılını TL bazında nominal olarak primli kapatmayı başardı. BİST 100 endeksi geçen yıl yüzde 35,6 yükselerek 7470 puanla 2023’ü geride bırakırken en yüksek getiri yüzde 166,41 ile sigorta endeksinde en büyük kayıp ise yüzde 18,95 ile madencilik endeksinde yaşandı.

Reel olarak 6 endeks kazandırdı

Reel olarak ise Merkez Bankası'nın 2023 sonu yüzde 65,03 enflasyon tahmini dikkate alındığında BİST100 endeksi yatırımcısına yüzde 18 kaybettirirken bankacılık endeksi yüzde 5,1 kazandırdı. Sigorta endeksinin reel getirisi yüzde 61,4 olurken madencilik endeksindeki reel kayıp yüzde 50,88'i buldu. Reel olarak 2023’te sadece, sigorta, taş, toprak çimento, spor, ticaret, bankacılık ve likit bankacılık endeksleri yani 6 endeks kazandırdı. Piyasa aktörleri 2024 yılının zor olacağını ancak yabancı yatırımcı ilgisi ile ekonomik programa olan güvenin umut verdiğini dile getirdi.

2023 yılı genel seçimlerin yaşanacağı yıl olduğu için başlangıçtan itibaren belirsizlik içeriyordu. Ancak Rusya Ukrayna savaşı, 6 Şubat’taki büyük deprem felaketi seçimlere kadar da borsada endekslerin performanslarının zayıf kalmasına neden oldu. Seçim dönemi ise atlatılana kadar endekslerde işler iyi gitmedi. Seçimlerin ardından gelen yeni ekonomi yönetimi ve Merkez Bankası geleneksel para politikasına dönüş sinyali vermesiyle yaz ayları endekslerde büyük bir coşkuyla geçti. Ancak yılın son çeyreği İsrail Hamas çatışmasının başlaması, sıkı para politikasıyla yükselen standart TL mevduat faizleri ve yabancı yatırımcının ilgisinin beklenildiği kadar olmaması nedeniyle dalgalı ve yüksek halka arzlar nedeniyle de likidite sıkışıklığıyla geride kaldı.

Bankacılık endeksi yüzde 73,4 yükseldi

Tüm bu yaşananların ardından 29 Aralık 2023 kapanışta BİS100 endeksi yılı yüzde 35,6 yükselişle tamamladı. Yabancı yatırımcının yılın son 8 haftasında aralıksız girişinin de etkisiyle bankacılık endeksinde 2023 yılında yükseliş yüzde 73,38’e geldi. Likit bankacılık endeksi de yüzde 70,36 yükselişle yılı tamamladı. Bankacılık endeksi TL bazında nominal 2023 yılının en çok yükselen beşinci endeksi olarak geçmiş yıllardan daha iyi bir performansa imza attı.

En çok yükseliş ise 2023 yılında sigortacılık endeksinde yaşandı. Sigortacılık endeksi yüzde 166,41 yükselirken enflasyonun etkisini direkt fiyatlara yansıtabilen ve yüksek primler nedeniyle müşteri kaybını telafi edebilen bir endeks olarak getirisi de yüksek oldu.

Deprem felaketi çimentoyu hareketlendirdi

İkincilik ise taş toprak çimento sektöründe yaşandı. Taş, toprak çimento endeksinde 2023 yılı yükseliş yüzde 92’ye ulaştı. Aslında çimento şirketlerinde 6 Şubat felaketi sonrasında başlayan ve yıl boyu süren fiyatlamanın endeksin performansında etkisi büyük. Analistler neredeyse 5 yılın bu şirketler için fiyatlandığını belirtirken kentsel dönüşüm, depremden sonraki yeniden inşa faaliyetleri endeksi hareketli tutmaya yetiyor. Sadece dört büyük spor kulübünü barındıran spor endeksi geçen yıl yüzde 91,99 yükselişiyle en çok yükselen üçüncü endeks olarak öne çıktı.

Enflasyon etkisini direkt fiyatlarına yansıtabilen şirketleri barındıran ticaret endeksi ise yılın en çok yükselen dördüncü endeksi oldu. Ticaret endeksinde 2023 yılı yükselişi yüzde 90,24. Analistler mayıs ayına kadar yüksek enflasyonun devam etmesinin beklendiğini ve bu endekste de fiyatlamaların buna göre devam edeceği görüşünde.

Bankacılık endeksleri beşincilik ve altıncılığı alırken yüzde 64,28 yükselen aracı kurumlar endeksi yedincilikte dikkat çekti. 2023 yılında borsaya ilginin rekor yatırımcı sayısına ulaşması bu endeksteki yükselişin nedenlerinden biri. Yüzde 64,28 yükselen aracı kurumlar endeksini yüzde 62,96 yükselişiyle halka arz endeksi takip etti. Malum geçen yıl yapılan halka arzlar tavan serileriyle göz doldurmuş yerli yatırımcının da borsaya akın etmesini sağlamıştı. Yılın son çeyreğinde halka arz endeksi ve yeni halka arz şirketleri aynı tavan serilerini ve performansı sürdürmekte zorlanmaya başladı.

En çok düşen madencilik ve tekstil endeksi

Borsa İstanbul’da 2023 yılını nominal bazda kayıpla geçiren sadece 3 sektör var. En yüksek kayıp yüzde 18,95 ile madencilik sektöründe oldu. Koza Altın hisselerindeki hareketler bu endeksteki değişimde önemli bir rol oynadı. İkincilik ise tekstil endeksinde 2023 nominal kayıp yüzde 8,9 seviyesinde. Üçüncü kaybeden ise yüzde 3,16 düşüşle elektrik endeksi oldu ki bu endekste de negatif fiyatlamalar ağırlıklı olarak İsrail Hamas çatışmalarının ardından hızlandı. Reel olarak madencilik sektöründeki kayıp yüzde 50’yi aştı. Nominal pozitif yükseliş yaşasa da turizm endeksi yüzde 8,4 yükseldi ki yine iki bölgedeki savaşın bu harekette etkisi büyük. Kimya endeksi yüzde 15,33, metal ana endeksi yüzde 16,07, inşaat endeksi yüzde 17, sanayi endeksi yüzde 29,51, holdingler endeksi ise yüzde 31,58 yükseliş sağladı.

Olası not artırımı yabancının iştahını artırabilir

GCM Yatırım Genel Müdürü Alper Nergiz, Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada Borsa İstanbul'un yeni yılda hem yerel hem de global konu başlıkları ile dalgalı bir seyir izleyebileceğini belirterek "Borsada 2024'te pozitif iyimser beklentilerimizi koruyoruz" dedi.

Nergiz, yabancıların ilgisiyle bankacılık ve holding sektörünün, yeşil enerji, sıfır karbon emisyon gibi konuların gündemde olması ile enerji, kentsel dönüşüm teşvikleri ile inşaat, artan kapasite ile turizm ve havacılık sektörlerinin öne çıkabileceğini dile getirdi.  Nergiz, sektör ve hisse seçiminde iyi araştırıp çok seçici olunması uyarısında bulundu.

Nergiz, ekonomi yönetiminin attığı adımlar ile uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının not artırımı olarak yeni aksiyonlar almasının yabancı yatırımcıların iştahını artırabileceğini söyledi. Döviz kurunun seviyesi ve kademeli olarak artan faizlerin yavaş yavaş yabancı girişine olanak sağladığını ifade eden Nergiz, "Bu doğrultuda bankacılık, enerji, havacılık, iletişim gibi sektörler ile uygun temel çarpanlara ve derinliğe sahip büyük şirketlerin yabancıların radarında daha fazla olabileceğini söyleyebiliriz" dedi.

Yabancı yatırımcı oranı yüzde 28,72 arttı

Borsa İstanbul’da son yıllarda yabancıların yüzde 30’un altına gelen pay sahiplik oranı 2023 yılının tamamında yüzde 28,72 artış gösterdi. Bu artışın çoğu ise yılın son çeyreğinde gerçekleşti. Borsa İstanbul’da yabancı payı yüzde 38,01’e geldi. Merkez Bankası verilerine göre de yabancı yatırımcılar hisse senedi piyasasında son 8 haftadır sürekli net alıcı konumundalar. Bu 8 haftada 1.9 milyar dolarlık net alım gerçekleştirdi. Yılbaşından bu yana 22 Aralık ile biten hafta itibariyle yabancı yatırımcı hisse senedi piyasasında net girişi 1 milyar 349 milyon dolar alım yaptı.