Bireysel yatırımcı borsaya ilgisini kaybetti

Şebnem TURHAN

Pandemiyle birlikte Türkiye sermaye piyasalarında bireysel yerli yatırımcının iştahıyla birlikte bambaşka bir dönemin kapıları aralandı. Yıllardır 1 milyon seviyesinde olan ve bir türlü 1.5 milyon sınırını aşamayan bireysel yerli yatırımcı sayısı hızla yükseldi ve 2.5 milyon sınırına kadar çıktı. Ancak geçen yıl nisan ayından itibaren sürekli yükselen bireysel yerli yatırımcı sayısı ilk kez Şubat 2021’de hafif bir gerileme göstermişti. Halka arzların etkisiyle artışını sürdüren bireysel yerli yatırımcı sayısı mayısta azalırken haziranda da bu trendini sürdürdü. Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) verilerine göre mayısta 2 milyon 507 bin 929 olan bireysel yerli yatırımcı sayısı haziranda 2 milyon 435 bin 858'e indi. Böylece iki ayda bireysel yerli yatırımcı sayısındaki azalma 238 bin 550 kişi oldu.

Pandemi kısıtlamaları, genişletici para politikalarıyla yaratılan finansman, düşük faizli kredi imkanlarıyla geçen yıl bireysel yerli yatırımcı tasarruflarını düşen mevduat faizleri karşısında diğer sermaye piyasaları araçlarına yöneltti. Bu yılın başına kadar da sürekli yükselen bir Borsa İstanbul grafiğiyle özellikle de BİST100 dışı hisselerdeki olağanüstü performansla bireysel yerli yatırımcı hisse senedi piyasalarına büyük ilgi gösterdi. Şirketlerin de halka arzlara hız vermesi ve halka arz edilen şirketlerin hisse performanslarının aşırı getiri sağlayıcı olması da bireysel yatırımcının iştahını daha da arttırdı.

Yeni yatırımcı ilk kez düşüşle karşılaştı

Ancak bu güzel tablo bu yılın ilk aylarında küresel piyasalarda risk iştahının azalması ve iç piyasalardaki sıkıntıların etkisiyle tersine döndü. Borsa İstanbul BİST100 endeksi yılın ilk yarısını kayıpla tamamladı, BİST TUM geçen yılki yüksek getirilerine karşın bu yılın ilk yarısını yüzde 1,65 düşüşle kapattı. Mayıs sonu itibariyle bireysel yerli yatırımcının halka arzlara ilgisi de azalmaya başladı.

Bireysel yerli yatırımcının halka arzlara yoğun talebi nisan başındaki Qua Granite halka arzında zirveye çıktı ve 845 bin 221 bireysel yatırımcı dağıtımdan pay aldı. Ardından Galata Wind halka arzında da 809 bin 966 bireysel yatırımcı dağıtımda yer alabilmeyi başardı. Nisandaki 6 halka arzın etkisiyle bireysel yerli yatırımcı sayısı da 2 milyon 674 bin 408 kişiyle rekor kırdı. Ancak bu rekor sonrası bireysel yerli yatırımcı sayısında gerileme başladı. Bu gerileme halka arzlarda da kendini gösterdi. Mayıs ayındaki halka arzlarda bireysel yerli yatırımcı Ziraat GYO ve Kalekim hariç 100 bin sınırının altında kaldı. Hazirandaki halka arzlarda ise Oyak Yatırım ve Başkent Gaz’da 50 bin bireysel yatırımcıya ulaşılabilirken diğer halka arzlar çok daha düşük sayıda bireysel yerli yatırımcıyla halka arzını tamamladı.

Öyle ki son olarak tamamlanan Kütahya Şeker’in halka arzında bireysel yerli yatırımcı 19 bin 484’e kalırken halka arz edilen payların yaklaşık yüzde 25’ini Kiler Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı ile Kiler Holding AŞ aldı.

Bu kadar yoğun halka arz doğru değil

Alnus Yatırım Araştırma Müdürü Yunus Kaya, SPK’nın iki haftadır üçer arza onay verdiğini hatırlatarak temmuzda her iş günü bir halka arz olduğunu vurguladı. Kaya, “1-2'si Kütahya Şeker, 5-6 VBT Yazılım, 7-8 Escar, 9-12 Kartal Enerji, 13-14 Manas Enerji arzı olacak. Ama Kütahya Şeker, ortak satışı yoluyla planlanan hisselerin tamamını satamayarak ilk kez kısmi arz yapılmış oldu. Bu arzda yerli yatırımcı talebi 20 binin altına indi” dedi.

Bu kadar yoğun arz olmasını doğru bulmadığını dile getiren Kaya, şöyle devam etti: “Üstelik tamamı yerliye hitaben. Belli büyüklük üstünde yabancı yatırımcıya tahsisatı zorunlu tutulmalı. Halka arz yapan Aracı kurumlar, işin kolayına kaçıyorlar diye piyasa büyük arzlarda hasar alıyor. Küçük yatırımcı küsüyor. Şirkete faydası olmayan halka arzları doğru bulmuyorum. Sadece ortak satışı yoluyla yapılan arzlarda o kadar değer borsa yatırımcısından alınıp borsa dışına götürülüyor. Üstelik şirkete de katma değeri olmuyor. Bunun bir dengesi kural olarak koyulabilir.” Öte yandan bireysel yerli yatırımcının portföy büyüklüğü de mayıstaki 234 milyar 419 milyon liradan 220 milyar 952 milyon liraya geriledi.

Escar’da talep toplama bugün başlıyor

Filo kiralama şirketi Escar, paylarının yaklaşık yüzde 20’sini borsada satış yöntemiyle eşit dağıtım şeklinde halka arz edecek. 7-8 Temmuz 2021 halka arz olacak şirketin payları 15,00 TL’den satılacak. Sermaye artırımı ve ortak satış yöntemiyle gerçekleştirilecek halka arzdan elde edilecek gelirin yüzde 70’i şirketin büyüme hedeflerine bağlı olarak filonun geliştirilmesi için, kalan kısmı ise finansal borçların ödenmesi ve işletme sermayesinin güçlendirilmesi için kullanılacak. Halka arzın büyüklüğünün yaklaşık 165 milyon TL olması bekleniyor. Şirket tarafından bir yıl, ortaklar tarafından ise 6 ay satmama taahhüdünün uygulanacağı halka arzda geri alım taahhüdü de veriliyor. Şirket, dağıtılabilir karının nakit ve bedelsiz pay olarak dağıtılmasını da öngörüyor. Halka arz öncesinde dün düzenlenen basın toplantısında Türkiye’de 39.6 milyar liraya ulaşan operasyonel araç kiralama sektöründe yüksek sözleşme yenileme oranına sahip olduklarını kaydeden Escar Genel Müdürü Nora Karakaş, “2020 yılında pandemi nedeniyle piyasada zorlanmalar yaşanmış olsa da sunduğumuz kaliteli hizmet sayesinde müşteri kaybı yaşamadık ve bunu da gelirlerimize yansıttık. Böylece, 2020 yılını 317,1 milyon TL gelir ve 78,3 milyon TL net kar ile kapattık. Şirketin bir önceki yıl geliri ise 301,2 milyon TL ve net karı ise 26,5 milyon TL olarak gerçekleşmişti. Halka arzdan alacağımız güçle yolumuza istikrarlı bir şekilde devam edeceğiz” dedi.

Bu yılki halka arzların büyüklüğü 11.7 milyar lira

Bu yıl talep toplamasını tamamlayan 24 halka arz gerçekleştirildi. Sermaye Piyasası Kurulu’ndan (SPK) onay alan üç şirket daha halka arz için talep toplamaya önümüzdeki günlerde başlayacak. 24 şirketin ise halka arz büyüklüğü 11 milyar 724 milyon 757 bin lira oldu. Bu halka arzların en büyüğü ise 1.8 milyar liralık halka arz büyüklüğüyle Ziraat GYO oldu. 1 milyar lira sınırını aşan ise Ziraat GYO dışında iki şirket daha oldu. Aydem Enerji 1.3 milyar lira, Başkent Gaz ise 1.7 milyar liralık halka arz büyüklüğüne ulaştı. Bu yılın şimdilik büyüklük olarak en küçük halka arzı ise 78 milyon lira ile E-Data olarak gerçekleşti.