Bireysel borçta takibe düşen üçe katlandı

Şebnem TURHAN

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) pandemiyle birlikte bankalara tanıdığı sorunlu kredileri takibe atma süresi esnekliğinin sona ermesiyle birlikte ocak itibariyle bireysel kredi ve kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe düşmüş kişi sayısı arttı. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) verilerine göre bireysel kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe intikal etmiş kişi sayısı 2022 yılı ilk ayında 107 bin kişi, bireysel kredi borcundan dolayı yasal takibe intikal etmiş kişi sayısı ise 145 bin kişi oldu. 2021 Ocak’ta ise kredi borcundan takibe düşen 42 bin, kredi kartı borcundan takibe düşen ise 41 bin kişiydi.

TBB verilerine göre geçen yıl ocak ayına göre bu yıl ocakta bireysel kredi borcu nedeniyle takibe düşenlerin sayısı yüzde 245 arttı. Bireysel kredi kartında ise geçen yıla göre değişim yüzde 161 oldu. Bireysel kredi ve kredi kartı borcu nedeniyle takibe düşenlerin toplam kişi sayısında ise yüzde 204’lük bir artış yaşandı. TBB bu yüksek artışta BDDK’nın esnekliğinin sona ermesinin etkisi olduğunu belirtti.

Tasfiye olunacak alacakların oranı yüzde 2,8

Türkiye Bankalar Birliği verilerine göre bireysel kredi ve kredi kartı borcunu ödememiş gerçek kişilerden borcu devam etmekte olan kişi sayısı da Ocak 2022 itibariyle 4 milyon 130 bin 354 kişiye çıktı. Aralık 2021’de bu rakam 4 milyon 121 bin 998 seviyesindeydi. Yani bir ayda 8 bin 356 kişi daha borcunu ödeyememiş ve bu durumun devam ettiği kişilerin arasında katıldı. Bireysel kredi borcunu ödememiş ve borcu devam etmekte olan kişi sayısı Ocak 2022'de 3 milyon 22 bin 133 olarak hesaplandı. Bireysel kredi kartı borcu devam edenlerin sayısı da 2 milyon 664 bin 419 oldu.

Öte yandan, TBB Risk Merkezi verilerine göre, Ocak 2022 ayı itibarıyla bireysel kredi kartlarını da içeren bireysel kredilerde tasfiye olunacak alacaklar bir önceki yıla göre yüzde 52 artış ile 28.5 milyar TL olurken, tasfiye olunacak alacakların bireysel kredilere oranı 0.5 puan artış ile yüzde 2,8 oldu.

Bireysel krediler 1 trilyon TL'yi aştı

Öte yandan TBB verilerine göre bankalar ve banka dışı finansal kuruluşlar tarafından kullandırılan bireysel krediler ocakta geçen yıla göre yüzde 21 artarak 1 trilyon 52 milyar liraya yükseldi. Bireysel kredilerin yüzde 45'ini ihtiyaç kredileri, yüzde 29'unu konut kredileri, yüzde 20'sini kredi kartları ve yüzde 5'ini taşıt kredileri oluşturdu.

Bireysel kredi kullanan kişi sayısı (takipteki krediler hariç) son bir yılda yaklaşık 1.3 milyon kişi artarak 35,6 milyon kişi olurken, ortalama kredi bakiyesi ise 30 bin TL düzeyinde gerçekleşti. Ocak ayında 372 bin kişi ilk defa kredi kartı, 83 bin kişi tüketici kredisi kullanırken, konut kredisi kullanan kişi sayısı 13 bin oldu. 429 bin kişi ise ilk defa kredili mevduat hesabı kullandı.

Ocak 2022 ayı itibarıyla İstanbul'da 342 milyar TL, Ankara'da 100 milyar TL ve İzmir'de 69 milyar TL tutarında bireysel kredi bulunuyor. İstanbul, yüzde 27 ile son 12 ayda bireysel kredi bakiyesi en çok artan il oldu. Kişi başına ortalama bireysel kredi (kredi kartı dahil) toplam bakiyesi en yüksek iller ise sırasıyla, Ankara, İzmir, Tekirdağ oldu.

Bankalar ve banka dışı finans kuruluşlarında kredi büyümesi yüzde 41

Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi üyesi kuruluşlar tarafından kullandırılan nakdi krediler Ocak 2022 ayı itibarıyla, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 41 artarak 5 trilyon 224 milyar TL oldu. Nakdi kredilerin 5.055 milyar TL'si bankalar, 85 milyar TL'si finansal kiralama şirketleri, 43 milyar TL'si finansman şirketleri ve 42 milyar TL'si faktoring şirketleri tarafından kullandırıldı. Tasfiye olunacak alacaklar 2022 Ocak ayı itibarıyla 194 milyar TL oldu. Tasfiye olunacak alacakların 184 milyar TL'si bankalara; 6.9 milyar TL'si finansal kiralama şirketlerine, 1.9 milyar TL'si faktoring şirketlerine ve 1.5 milyar TL'si de finansman şirketlerine ait bulunuyor. Tasfiye olunacak alacakların toplam kredilere oranı Ocak 2022 ayı itibarıyla, bir önceki yıla göre 0.9 puan azalarak yüzde 3,6’ya indi. Ticari krediler yüzde 47 artarak 4,172 milyar TL oldu.

Ticari kredilerin toplam içindeki payı yüzde 80 düzeyinde gerçekleşti. Ticari krediler içinde imalat sanayii yüzde 28 ile en yüksek paya sahip. Payı yüzde 10 ve üzerinde olan diğer ana sektörler, toptan ve perakende ticaret, inşaat ve enerji oldu. Ocak 2022 itibarıyla tasfiye olunacak alacak oranı en yüksek olan sektör; yüzde 7,7 ile inşaat iken onu yüzde 5,4 ile enerji sektörü ve yüzde 5,1 ile turizm sektörü takip etti.