Avrupa PMI tarihi dip seviyelerine geriledi

Hilal SARI

Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı Avrupa’da salgın nedeniyle ekonomik faaliyetler durma noktasına geldi. Euro Bölgesi için dün açıklanan IHS Markit Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) öncü verileri, koronavirüs salgınında can kaybını aza indirmek için alınan karantina önlemlerinin ekonomik faliyete etkisini daha net ortaya koydu. Euro Bölgesi PMI verileri 2009 yılında benzer şekilde bu kadar derinleştiğinde, bölgenin GSYH’si o çeyrekte yüzde 2,5 daralmıştı. Şu anda koronavirüs salgınının yolaçtığı düşüş ise 2009’dakinden daha da derin.

Bileşik PMI’da tarihi dip görüldü

12-23 Mart aralığında gerçekleştirilen IHS Markit anketleriyle oluşturulan Bileşik PMI Endeksi, verilerin tutulmaya başlandığı 1998 yılından bu yana en büyük aylık düşüşünü kaydetti ve şubattaki 52,6 düzeyinden tarihteki en düşük düzey olan 31,4 puana indi. Temmuz 1998’den bu yana kayda alınan verilerde buna en yakın düşüş Şubat 2009’da endeks 36,2 düzeyine indiğinde görülmüştü.

Düşüş beklentilerin de ötesinde

IHS Markit baş ekonomisti Chris Williamson, "Euro Bölgesi'nde iş aktivitesi Mart ayında beklentilerin çok ötesinde çöktü. Fransa, Almanya, ve Euro Bölgesi'nin geri kalanında hükümetler koronavirüsün yayılmasını kontrol altına almak için katı tedbirlerini giderek artırıyorlar" dedi.

En büyük darbe hizmetlere

Hizmetler PMI’da da durum farklı değil. IHS Markit raporu Euro Bölgesi genelinde en büyük darbeği alanın hizmet sektörü olduğunu belirtiyor. Seyahat engelleri ve karantinalar turizm sektörünü ve restoranları doğrudan durma noktasına getiriyor. İtalya başta olmak üzere, Almanya, Fransa, İspanya ve Belçika’da uygulanan karantina veya sokağa çıkma yasaklarıyla Hizmetler PMI şubattaki 52,6 düzeyinden 28,4’e gerileyerek yine tarihi dip seviyesini gördü.

Daha az etkilenen imalat 11 yılın dibinde

İmalat sektöründe de veri on yıldan uzun bir sürenin en düşük düzeyine inse de, hizmetler sektörü kadar ağır bir darbe almadığı görülüyor. Mart ayında fabrikaların toplam üretimindeki daralma Nisan 2009’dan bu yana en sert aylık düşüşünü kaydetti. Euro Bölgesi İmalat PMI Üretim Endeksi şubattaki 48,7 düzeyinden 39,5’e gerileyerek 131 ayın en düşüğünü gördü. İmalat PMI ise şubattaki 49,2 düzeyinden 44,8’e gerileyerek 92 ayın en düşüğünde.

Fransa ve Almanya’da rekor düşüşler

Fransa ve Almanya ekonomilerinde de faliyet tarihi düşük düzeyleri gördü. Fransa Bileşik PMI 52,0 düzeyinden martta 30,2 düzeyine geriledi. Hizmetlerde tarihin en sert düşüşü, imalatta Mart 2009’dan bu yana en sert düşüş kaydedildi. Almanya’da Bileşik PMI ise Fransa kadar sert olmasa da 37,2’ye gerileyerek Şubat 2009’dan bu yana en sert düşüşü kaydetti. Birliğin geri kalanında düşüşlerin Fransa ve Almanya’dan da sert olduğuna dikkat çeken IHS Markit raporunda “Euro Bölgesi’nin geri kalanında hizmetler sektöründe bugüne kadar görülmüş en sert daralmayla PMI öncü verileri daha da sert düştü. İmalat sektöründe ise düşüş daha hafif olsa da 11 yılın en sert düşüşü oldu” ifadeleri yer aldı.

İndirimler fiyatlarda düşüş başlattı

Talep koşullarındaki bozulmanın tedarik zincirlerine de yansıdığını vurgulayan IHS Markit analizinde normalde bu durumun fiyatların yükselmesine yol açtığını fakat şu an yaşanan durumun tam tersi olduğu vurgulanıyor. IHS Markit raporunda “Endüstriyel fiyatlar dört yıldır görülmeyen bir düzeye indi. Çünkü şirketler stok satışlarını artırmak için indirim sunmaya başladı” ifadeleri kullanılıyor. Benzer indirimler hizmet sektöründe de görülüyor. Fiyatlar normalde ücretlerdeki düşüş veya yakıt fiyatlarındaki düşüşle hareket ediyor. Fakat durum bu sefer farklı. Euro Bölgesi genelinde ürün ve hizmet fiyatları Ağustos 2016’dan bu yana ilk kez düştü ve veriler hizmet sektörü ortalama ücretlerinin Ocak 2010’dan bu yana en sert düşüşü kaydettiğine işaret ediyor.