Yerliye kota, altın kaçakçılığını patlattı: Yabancı firma sayısı 3 kat arttı

Deniz BİLGEN

Dünya mücevher pazarında liderliğe oynayan Türkiye, hızla kan kaybediyor. Bir zamanlar dünya devlerini dize getiren Türk mücevher sektörü, ‘altın’a uygulanan kota nedeniyle küresel rekabette geriye düşerken, kendi evinde de piyasayı yabancı firmalara kaptırmak üzere. Altın ve Para Piyasaları Uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk konuyla ilgili olarak yaptığı değerlendirmede kota sisteminin cari açığı azaltırken sektörün rekabetçiliğini olumsuz etkilediğini, ayrıca kaçak altın ticaretini de arttırdığını söyledi. Yıldırımtürk, “Cari açık oluşturduğu iddiasıyla altın ithalatına iki yıl önce kota konuldu ve aylık 12 ton altın ithalatına izin edildi. Fakat izin verilen miktar sürekli artan talebi karşılamakta yetersiz kalmaya başladı. Artan talep iç ve dış piyasa arasında fark oluşturdu. Bugün gelinen noktada yerli firmalar bir kilo altını yabancı firmalara göre 4.500 dolar daha pahalıya satın alıyor” dedi.

Yabancı firmalar daha ucuza ürün satıyor

Giderek büyüyen fiyat farkının sektörün rekabetçiliğine zarar verdiğini kaydeden Yıldırımtürk, dünyanın en büyük 5 mücevher fuarından biri olan IJS Istanbul Jewelry Show’da yurtdışından gelip iç piyasaya ürün satmak isteyen yabancı firma sayısının 3 katına çıktığını söyledi. Yıldırımtürk yaptığı açıklamada şunları söyledi, “Aldığım bilgiye göre bir önceki fuarda 35 yabancı işletme Türkiye’ye gelip sektöre ürün satmaya çalışmıştı. Bu yıl sayıları yaklaşık 3 kat artarak 100’e çıkmış durumda. Dışarıda altın ucuz. Maliyeti düşük olan ürünü satması kolay. Böyle olunca da dışarıdan iç piyasaya ürün satanların sayısı arttı. Hatta gramında 4 dolar fark nedeniyle yolcu beraberinde gram altın getirip iç piyasaya satarak kazanç elde edenler de olabiliyor. Hem altın takı hem mücevher konusunda yerli firmalarımızın mükemmel tasarım ve ürünleri var. Biz ihracatımızı artırmayı hedeflemişken, kota uygulaması nedeniyle maalesef ihracatı artıramıyoruz.”

Üreticiler yabancı ülkelere göç ediyor, sektörde işsizlik artıyor

Türkiye’de sektördeki şartlar nedeniyle küresel rekabette yerlerini korumak adına bazı firmaların üretimlerini Mısır’a taşıdığı bilgisini veren Yıldırımtürk, “Yerli üreticiler, yaşadıkları olumsuzlukları dış piyasalardan telafi etmeye çalışıyor. Özbekistan da sektördeki firmaları davet ediyor. Özbek yetkilileri firmalara, ‘gelin burada üretin, burada altın ve işçilik ucuz. Üretiminizi burada yapıp buradan ihraç edin’ diye ülkelerine çağırıyor. Aynı şekilde yurtdışında mağaza açanlar var. Bir firmamız Hindistan’da pırlanta mağazası açtı, ikinci mağazasını da açmaya hazırlanıyor. Altın ithalatına getirilen kota cari açığı azaltmasının yanında sektöre büyük bir darbe vurmuş durumda. Kota sistemi, üretimi azaltıyor. Üretimin azalması, işsizliği artırıyor. Düzenlemenin, bir tarafı iyileştirirken diğer taraflara zarar verdiğini söylemek çok yanlış olmaz” diye konuştu.

“Kayıtdışı olarak yurtdışına çıkan para miktarı bilinmiyor”

Oluşan fiyat farkı nedeniyle giderek artan kaçakçılık olaylarını ve bunun piyasaya etkisini de değerlendiren Altın ve Para Piyasaları Uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk, “Kota, cari açığı düşürmek için getirildi ama kayıt dışı olarak yurt dışına çıkan paranın miktarını bilemiyoruz. Bu yüzden altın ithalatıyla ilgili alınan kararın tekrar gözden geçirilmesi gerekir” açıklamasını yaptı.

Yıldırımtürk geçtiğimiz aylarda altında kilo başına farkın 700 dolara kadar indiğine dikkat çekerek farkın giderek yükseldiğini söyledi. Yıldırımtürk açıklamasında, “Sınırda yakalanan altın miktarı artsa da iç piyasaya dışarıdan altın girmiş olmalı ki yaz aylarında iç piyasa ile dış piyasa arasındaki fiyat farkı kilogram başına 700 dolara kadar indi. Ancak ağustos ayından itibaren talebin artmasıyla birlikte fark yeniden artmaya başladı. 1.500 dolar piyasada kabul görmüş bir fiyat farkıydı fakat yükselen talep makasın daha da açılmasına sebep oldu. Bu hafta başında iç piyasada altın dış piyasaya göre kilogramda 4.500 dolar daha pahalı hale geldi. Şu anda 4.100 dolar” diye konuştu.

Altın ve Para Piyasaları Uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk'ün değerlendirmelerinin tamamı videoda...