Ağbal: 2021 bizim için büyük bir sınav

Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal, 2021 Para ve Kur Politikası’nı açıkladı. Buna göre 2021 yılında Merkez Bankası’nın tek fonlama kanalı bir hafta vadeli repo faizi yani politika faizi olacak.

Rezervlerin güçlendirilmesine yönelik plan açıklanacak ve yüzde 5 uzun dönemli, yüzde 9,4 2021 yılsonu hedefi olmak üzere enflasyon hedefine ulaşmak için elindeki tüm araçları bağımsız olarak kullanacak. Ağbal’ın konuşması öncesinde 7.84 lira civarında olan dolar kuru konuşma sırasında 7.76 liraya kadar geriledi, tahvil faizleri de düşerken borsa yükselişini sürdürdü.

Piyasadan Ağbal’a tam not

Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal 2021 Para ve Kur Politikası metni tanıtım toplantısında yaptığı sunum ve verdiği mesajlarla ilk iletişim sınavından başarıyla geçti. Fiyat istikrarı, Merkez Bankası’nın yasasından gelen araç bağımsızlığı ve şeffaflık, hesapverebilirlik vurgularıyla enflasyondaki düşüş sağlanana kadar sıkı para politikasını sürdüreceğine dikkat çekmesiyle piyasayı ikna eden Ağbal Merkez Bankası’na güveni yeniden inşa yolunda da büyük bir adım attı. Ağbal’ın açıklamalarının ardından analistlerin 24 Aralık’taki Para Politikası Kurulu toplantısında 100-200 baz puan arası faiz artırımı beklentileri de güçlendi.

TCMB yasasını eline aldı ve okudu

Ağbal’a yöneltilen sorular Merkez Bankası’nın rezerv ve kredibilite kaybına yönelik olarak şekillendi. Merkez Bankası bağımsızlığı ve hükümet ile ilişkiler de hem gazetecilerin hem de analistlerin birinci gündem maddesi oldu. Ağbal, tüm soruları net bir şekilde yanıtlarken Merkez Bankası araç bağımsızlığı ve fiyat istikrarı görevini hatırlatmak için de Merkez Bankası kanununu eline aldı ve bahsi geçen maddeyi okuyarak paylaştı. Soruları yanıtlarken fiyat istikrarının sağlanmasının herkesin ortak amacı olması gerektiğini kaydeden Ağbal gerek TCMB’nin para politikasında ortaya koyacağı duruş gerek maliye politikasının fiyat istikrarını sağlama yönünde atacağı adımların enflasyonun hızlı şekilde aşağı gelmesine katkı vereceğini kaydetti.

Cumhurbaşkanı Edoğan'a teşekkür

Bu anlamda güçlü politika koordinasyonuna son derece önem verdiklerini belirten Ağbal, “Son dönemde hükümetimiz tarafından yapılan ve istikrarın kalıcı şekilde tesisine yönelik açıklamalar ve atılan adımlar büyük ölçüde ortaya koyduğumuz enflasyonla mücadele ve fiyat istikrarı hedefine destek veriyor. Bu adımların çok değerli ve önemli olduğunu görüyorum. Cumhurbaşkanımızın ortaya koyduğu yaklaşım, meseleyi sahiplenmesi büyük güç veriyor ve teşekkür ediyorum.”

Ağbal Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın para politikasına bakış açısına yönelik bir soruda ise önce kamu görevlisi olduğu vurgusunu yaptı ve "Benim politik bir konuda değerlendirme yapmam doğru olmaz, benim görevim fiyat istikrarı doğrultusunda çalışmak" yanıtını verdi. 2021 Para ve Kur Politikası metninin yol haritaları olduğunu ve önümüzdeki dönemde alacakları kararların temellerini oluşturacağını söyleyen Ağbal, “2021 bizim için büyük bir sınav. 2021 sonu geldiğinde oluşturulan tahmin hedefine varmak için elimizdeki araçları kullanmak zorunda olduğumuzu ifade etmiştim. Bu çerçevede yolumuza devam edeceğiz. İş odaklı yaklaşımım olduğu herkes tarafından bilinir, önceki tüm görevlerimde de rasyonel, doğru, gerçekçi bir yaklaşımı hep kendime prensip edindim. Diğer taraftan bir işe girişmişsek bir hedef koymuşsak burada herkesi inandırarak aynı hedefin içine alarak yolumuza gidilmesini bilen bir tarafım ve böyle bakıyorum” dedi.

TCMB her işlemini önceden bilgilendirecek

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yakın ilişkisinin görevinde avantajlı olup olmayacağına ilişkin soruda ise Ağbal, şunları söyledi: “Tüm TCMB başkanları, yönetimleri görevde bulundukların da görev ifa ederken hedef koyuyor ve karar alıyorsa tüm paydaşları ikna etmek zaten temel görevleri. Mesele yakınlık uzaklık değil, TCMB’nin tüm kurumsal kapasitesinin elindeki veri setinin doğru şekilde oluşturulması ve kanundan gelen göreve kendini odaklaması son derece önemlidir. Şu andaki duruş ve çerçeve tamamen bizi fiyat istikrarı hedefine odaklayan hareket etmemize imkan veren çerçevedir. TCMB olarak önümüzdeki dönemde operasyonel şeffaflığı artıracağız. Herhangi şekilde bir işlem yapacaksak TL döviz işlemi yapacaksak da bununla ilgili önceden bilgilendirmek suretiyle kamuoyuyla şeffaf bir şekilde paylaşırız.”

Piyasanın eleştirdiği konulardan biri de ulaşılması oldukça zor olan ve her yılsonunda hükümete yazmak zorunda kaldığı mektup ile kredibilitesine zarar veren yüzde 5 enflasyon hedefi idi. Ağbal hükümet ile birlikte belirlenen yüzde 5 hedefin korunduğunu dile getirirken ekim enflasyon raporunda yer alan 2021 enflasyon tahmini yüzde 9,4 hedefine ulaşmanın ilk öncelikleri olduğunu ifade etti.

100’üncü yılda yüzde 5 enflasyon

2023 itibariyle cumhuriyetin 100’üncü yılında tüm araçlarını kararlı şekilde kullanarak yüzde 5 hedefini yakalamak için olağanüstü çaba sarf edeceklerini kaydeden Ağbal, “Yüzde 9,4 2021 yılı için belirlenen ara hedef niteliğini taşıyor. 2021 yılsonu yüzde 9,4 tahmin hedefi mutlaka takip edilmesi gereken elde edilmesi gereken ara hedef niteliğinde. Enflasyon hedeflemesi rejimi içinde TCMB enflasyon patikasında belirlemiş olduğu ara tahminleriyle ilgili çalışmalarını kamuoyu ile paylaşıyor ve ocakta enflasyon raporu açıklayacağız. Enflasyon üzerindeki riskleri belirleyip ocak raporunda bunları değerlendireceğiz. Ama tüm bu değerlendirme önümüze veriler geldiğinde o dönem itibariyle veri setine göre olacak” dedi.

APİ büyüklüğü 64 milyar TL’yi geçmeyecek

Ağbal, sunumunda açık piyasa işlemleri (APİ) için portföy nominal büyüklüğünün 79.9 milyar TL tutarında olduğunu; itfası gelecek 16.1 milyar TL DİBS için yeniden alım planlanmadığını ve 2021 sonu itibarıyla APİ portföy büyüklüğünün azami 64 milyar TL nominal seviyesini geçmeyeceğini belirtti. Ağbal, "Mevcut durumda TCMB APİ portföy nominal büyüklüğü (İşsizlik Sigortası Fonu’ndan bankalar aracılığıyla alınan DİBS'ler dâhil) 79.9 milyar TL tutarındadır. 2021 yılı para politikası duruşuyla uyumlu olarak, TCMB APİ portföyünde itfa edilecek 16.1 milyar TL nominal tutarlı kıymet için alım yapılmaması ve tüm kıymetler dâhil olmak üzere yıl sonu itibarıyla TCMB APİ portföy büyüklüğünün azami nominal 64 milyar TL seviyesini geçmemesi öngörülmektedir" dedi.

Swap imkanı kullanımı kademeli azaltabilecek

Naci Ağbal, 2021 yılında fiyat istikrarı hedefi doğrultusunda Türk lirası ve döviz likidite araçlarını etkin bir şekilde kullanacaklarını bildirdi. Sistemin fonlama ihtiyacının geçen yıla göre önemli ölçüde artış gösterdiğini ve 567 milyar lira seviyesine yükseldiğini ifade eden Ağbal, sözlerini şöyle sürdürdü: "Söz konusu fonlama ihtiyacının yaklaşık yüzde 60'ı swap işlemleriyle geri kalanı ise açık piyasa işlemleriyle sağlanmaktadır. Önümüzdeki dönemde TCMB, bankaların döviz ve likidite yönetimlerine katkıda bulunmak amacıyla swap işlemlerine devam edecektir. Ancak piyasa şartları elverdiği ölçüde bankalara sağlanan swap imkanı kullanımının yıl içerisinde piyasa şartlarına göre kademeli olarak azalabileceği öngörülmektedir. Bu durum özellikle TCMB'nin bilanço yapısının daha sağlıklı bir yapıya dönüşmesi açısından önem arz etmektedir. "

Swap işlemleri verileri yakında paylaşılacak

Ağbal, şeffaflığa ve swap işlemlerinin Merkez Bankası bilançolarında açıklanıp açıklanmayacağına ilişkin bir soru üzerine, şunları kaydetti: “TCMB, önümüzdeki gelecek dönemde her bakımdan yaptığı faaliyetlerle ilgili daha şeffaf, daha öngörülebilir, daha hesap verilebilir bir çerçeve oluşturacak. Bu anlamda çalışmalarımızı başlattık. 'Swap işlemleri dahil olmak üzere kamuoyuna paylaşılması gereken, ihtiyaç olarak talep edilen, farklı frekanslardaki hangi verileri paylaşabiliriz' şeklindeki çalışmalarımızı da yakın bir zamanda tamamlayacağız. Swap için çok daha kısa bir frekans içerisinde bu açıklamalara da başlayacağımızı söyleyebilirim."

Rezerv güçlendirme planı açıklanacak

TCMB Başkanı Ağbal, Ağbal, 2021 yılında reeskont kredi dönüşlerinin rezerv katkısının 21 milyar dolar olmasını öngördüklerini aktararak, bunun dışında rezerv biriktirme amacına yönelik diğer araçları şeffaf bir şekilde belirli bir plan dahilinde uygun koşullarda kullanacaklarını dile getirdi. TCMB'nin 2021'de döviz biriktirme, döviz rezervlerini artırma ile ilgili bir amaç öngördüğünü kaydeden Ağbal, bunu belirli bir plan dahilinde, şeffaf bir şekilde, önceden açıklayarak yapacaklarını ve konuya ilişkin şeffaf bir çerçeveyi gelecek günlerde kamuoyu ile paylaşacaklarını bildirdi. Rezerv biriktirme amacı için cari işlemler dengesi ve finans hesabındaki gelişmeler ile ters para ikamesi sürecini yakından takip edeceklerini bildiren Ağbal, şunları kaydetti: “Döviz alım ihalelerine başlamak için bizim adımıza önemli gösterge sermaye girişlerinin istikrarlı ve güçlü bir hale gelmesi, yerleşiklerin dolarizasyon eğiliminin tersine dönmesi olacaktır. Bu alanda uygun koşulların oluşması için enflasyon göstergeleri ve enflasyon beklentilerinde kalıcı ve ikna edici bir iyileşme ile risk priminde istikrarlı bir düşüş eğilimi gerektiğinin de bilincindeyiz. TCMB'nin döviz rezervi biriktirme amacı ile dalgalı kur rejiminin oluşturduğu kur düzeyi arasında herhangi bir etkileşim olmamasına son derece önem göstereceğiz. Yurt dışı tasarrufların Türkiye'ye gelişinin sürekliliğini, kalıcılığını ve gücünü yakından izleyeceğiz. Bütün bunların üstünde de en başta ifade ettiğim enflasyonun hızlı ve kalıcı bir şekilde düşürülmesi, fiyat istikrarının sağlanması var. Bu amaç etrafında realize ettikçe bir taraftan enflasyon beklentileri bir taraftan ülke risk primi aşağı gelecek. Bu da ekonomi ile ilgili beklentileri olumlu etkilediği için TL varlıklarının cazibesi artacak. O dönemlerde piyasanın döviz arz ve talebini sağladığı uygun koşullarla döviz rezervi biriktirme politikamızı şeffaf bir şekilde hayata geçireceğiz."

Ekonomistlerle, paydaşlarla çok daha yakın olacağız

Naci Ağbal, temel iletişim araçlarının Para Politikası Kurulu toplantısı sonrası yapılan açıklama, PPK özetleri ve Enflasyon Raporu olduğunu belirterek iş dünyası, sivil toplum kuruluşları, ekonomistler ile toplantıların da süreceğini kaydetti. Ağbal ayrıca belli başlı konuşmaların ve TBMM Plan Bütçe sunumlarının da iletişim aracı olarak kullanılacağını belirtti. Ağbal, "Ekonomistlerle, diğer bütün paydaşlarımızla önümüzdeki süreçte çok daha yakın, çok daha sık toplantılar gerçekleştireceğiz. Hedefimizi, yapmak istediklerimizi çok daha sık bir şekilde sizlerle paylaşacağız. Sizleri dinleyeceğiz. Sizlerin ifade edeceği değerlendirmeleri, görüş ve önerileri alacağız. Yol haritalarımız içerisinde bunları da dikkate alan bir paylaşımla yoğun bir gayret sarf edeceğiz” diye konuştu.

PPK kararları veri setine göre alıyoruz

TCMB'nin piyasadaki fiyat hareketlerini yakından ve önden izlediğini ifade eden Ağbal, bu çalışmalar sonucunda ortaya çıkan veri setinin ve buna buna dayalı oluşan tahminlerin Para Politikası Kurulu'nun (PPK) önüne getirildiğini belirtti. TCMB Başkanı Ağbal, kasımda döviz kuru oynaklıklarına bağlı fiyatlarda yukarı yönlü bir hareketin olduğunu PPK kararında ifade ettiklerini anımsatarak, şunları kaydetti: “Bunun geçici olduğuna dair değerlendirmeler Kurul'un dikkatine getirildiği için kasım PPK kararını bu değerlendirmeler altında yaptık. Önümüzdeki süreçte de her Kurul kararı öncesi bu teknik çalışma sonuçlarıyla ilgili bilgilendirmeleri aldıktan sonra yeni gelen verilerin işaret ettiği enflasyon eğilimlerini, riskleri dikkate almak suretiyle politika duruşumuzu belirleyeceğiz.”

Ocak ayı ile şeffaflık adımları atılmaya başlanacak

Geçen yıl kamu bankaları aracılığıyla yapılan ve rezerv kaybı yaratan döviz satışlarına ilişkin soru üzerine Ağbal, şunları söyledi: “TCMB döviz ve altın işlemlerine ilişkin paylaşılan günlük haftalık aylık veriler var bu çerçevede TCMB işlemlerini çıkarmak mümkün. 2020 içinde ortaya çıkan gelişmeleri piyasaların bu şekilde takip ettiğini biliyorum. Şeffaflıkla ilgili ifade ettiğim husus son derece önemli. TCMB işlemlerine ilişkin olarak tereddütleri gidermek yatırımcının kamuoyunun bilgilenmesini sağlamak amacıyla şeffaflık politikasını nasıl geliştirebiliriz diye çalışma başlattık. Ocak ile birlikte şeffaflık adımları atmış olacağız. Farklı dökümanlarda yer verilen verilerin yıllık aylık günlük frekansta yayınlanmasına başlamış olacağız. Bu bilgileri sizlerle paylaşacağız.”

Ters dolarizasyon için esas görev bize düşüyor

Başkan Ağbal, fiyat istikrarı hedefini sağlamada gösterdikleri kararlı tutum ve güçlü politika neticesinde ülke risk priminin aşağı gelmesini ve özellikle fiyat istikrarı ile enflasyonun düşüşünü gören yurtiçi yerleşiklerin de ters dolarizasyonu başlatmasını beklediklerini söyledi. Yabancıların TL cinsi varlıklara yöneldiğini dile getiren Ağbal, “Yurtiçi yerleşiklere geldiğimizde ise iki farklı grup var biri şirketler kesimi şirketler kesiminin kısa vadede özellikle ileriye dönük yükümlülüklerini yerine getirme amaçlı piyasaya gelecek yabancı varlıkları talep edeceğini düşünüyoruz. Piyasanın sağlıklı oluşması açısından doğru gelişme kritik olan hane halklarının önümüzdeki dönemde tasarruflarını TL varlıklarını yatırması. En büyük görev bize düşüyor enflasyonla sıkı mücadele edeceğiz enflasyon beklentileri aşağıya geldikçe vatandaşlarımız yurtdışı yerleşikler TL değerinde oluşacak gelişmeye göre tasarruflarını TL varlıklara yönlendirecek. Ters dolarizasyon bir miktar zaman alsa da burada esas görev bize düşüyor. Biz doğru işler yaptıkça vatandaşlar da TL varlıklarına doğru tasarruflarını kaydıracak. Önümüzdeki dönemde yabancı ve yerli yatırımcıların TL varlıkların daha ön plana çıkacağını düşünüyoruz.”