Petrolde 3. dalga tedirginliği  

Hilal SARI

NE OLDU?

Ekonomilerin karantinaları gevşeterek aşılama süreçleriyle birlikte yeniden açılması kasımdan bu yana petrol fiyatlarını neredeyse iki katına çıkarmıştı. Ancak perşembe günü küresel petrol fiyatları özellikle Çin ve ABD’den gelen ham petrol talebine ilişkin endişelerle yüzde 7’nin üzerinde düştü. Avrupa’da da bazı ülkelerde karantinaların yeniden değerlendiriliyor oluşu ve Paris gibi büyük bir başkentin vaka artışları nedeniyle tekrar karantinaya girmesi, beklenenden hızlı yükselen fiyatlarda bir gerçeğe dönüş olarak da değerlendiriliyor. Brent petrolün varili perşembe günü yüzde 7,6 düşüşle 62,82 dolara kadar gerilerken, Batı Teksas Petrolü (WTI) varili ise tekrar 60 doların altına inmişti. Haftanın son gününde WTI 60, Brent 63 doların üzerinde işlem gördü.

NE DEDİLER?

Commonwealth Bank of Australia Enerji Emtiaları Araştırma Direktörü Vivek Dhar, bu sert düşüşün arkasındaki en önemli unsurun Avrupa’da ve dünyanın diğer bölgelerinde hem pandemide tekrar 3. dalganın görülmesi hem de AstraZeneca’nın da aralarında olduğu aşılama sürecinde yaşanan aksaklıklara bağlı talep endişeleri olduğunu söylüyor.

Rystad Energy’den Kıdemli Petrol Analisti Christopher Page ise “Bence piyasa Çin ve ABD’deki gerçek fiziksel talebin ne olduğunu anlamaya başladı ve bu da perşembe günü boyunca görülen düşüşe neden oldu” diyor.

ABD’de Enerji Enformasyon İdaresi çarşamba günü yaptığı açıklamada stokların 2,4 milyon varil arttığını duyurmuştu. Çin’de ise otoriteler emisyonu fazla olan yakıtların ithalatını kontrol altına almak istiyor - bu da Asya’nın gelecek dönemdeki talebine ilişkin görünümü bozan bir durum.

ING Economics de dün bir müşteri notunda “Piyasa özellikle bazı Avrupa ülkelerinde yeniden karantinaların gelmesiyle giderek daha tedirgin hale geliyor. Bu da talep görünümüne ilişkin endişeleri artırıyor” diyor.

RBC Capital Markets’tan Emtia Stratejisti Michael Tran ise düşüşün geçici olduğu görüşünde. Financial Times’a verdiği demeçte Tran “Piyasaların düz bir çizgi halinde ilerlediği nadir görülen bir durum. Yani bu hafif gerileme 2021 yazında güçlü küresel petrol talebi öngörümüzü değiştirmiyor” diyor.

JPMorgan analistlerine göre ise Avrupa’da hareketleri tekrar kısıtlaması beklenen bir 3. dalgaya ilişkin endişeler hızla artıyor ve İngiltere varyantı nedeniyle virüsün daha hızlı yayılması ve aşılamada yaşanan duraksamalar petrol için en önemli aşağı yönlü riskler.

 NE OLACAK?

 Goldman Sachs küresel petrol talebinin gelecek aylarda kayda değer oranda artacağını öngören kuruluşlar arasında. Banka Brent petrole ilişkin fiyat tahminini bu yaz ayları için 80 dolara yükseltmişti. Bankanın analistleri Avrupa Birliği’nde talebin zayıflaması ve İran’ın petrol arzının artmasının pazara ikinci çeyrekte ekstra 750 bin varil/gün düzeyinde arz ekleyeceğini, ancak Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ve müttefiklerinin (OPEC+) bu arz fazlasına göre kesintilerde değişikliğe gideceğini öngörüyor. JPMorgan da talep endişelerine rağmen dördüncü çeyrekte Brent’in 70 doların üzerine çıkacağı tahminini koruyor. ABD tahvil getirilerindeki yükselişe paralel dolarda görülen yükseliş de petrol fiyatları için aşağı yönlü baskı unsurlarından biri.