Pandemide insanlar evde, pamuk tarlada kaldı

Küresel COVID-19 pandemisinin dünya ekonomisi üzerinde yarattığı baskı tüm finans piyasalarında hissedilirken, emtia fiyatları da ekonomideki beklentilerin bozulmasıyla zayıf seyrediyor. Virüsün yarattığı resesyon endişesi tarımsal emtia piyasalarını gölgeliyor, en ters açıyı ise pamuk alıyor. Uluslararası piyasalarda pamuk fiyatları birkaç hafta içinde neredeyse 2008 krizinden bu yana en düşük seviyesine indikten sonra toparlanmaya çalışıyor. Ancak analistler pamuk piyasasının görünümü için iyimser konuşmuyor. Üreticiler ise endişeli.

Pamuk fiyatları tüm dünyada yapılan ‘evde kal’ çağrısından en fazla etkilenen ürünler arasında. COVID-19 pandemisi giyim ve tekstil satışlarını tepe taklak ederken, küresel pamuk arz zincirinde kırılmalara neden oldu. Pamuk sevkiyatından üretimine, nakliyesinden perakende satışa kadar arz zinciri darbe aldı. Talep düşüşüyle birlikte New York ICE’de pamuğun fiyatı birkaç hafta içinde yüzde 30 kayıpla 48 sent/pound ile 2008 krizinden bu yana en düşük seviyeye indi. Yıla 69 sent düzeyinden başlayan ve Koronavirüs salgınının patlamasından önce 72 sente kadar yükselen fiyatlar, şu sıralar toparlanma çabasıyla 60 sent seviyelerinde geziyor.

2020/21’de beklenti 56.4 sent

Ancak fiyatların burada kalıcı olması beklenmiyor. İşlem hacmi, fiyat değişimleri, pazardaki dengeler göz önüne alındığında gelecek 12 ay içinde fiyatların 58-59 sent aralığında olacağı öngörülüyor. Uluslararası Pamuk Danışma Konseyi de (ICAC) 2020/21 sezonunda fiyatları ortalama 56.9 sent olarak tahmin ediyor.

İç tüketiminde %8 gerileme

ICAC, COVID-19 salgınının bu sezon beklenen etkilerini ‘ürkütücü’ olarak değerlendiriyor.

● Tüketimin bir önceki yıla göre yüzde 11.3 düşüşle 23 milyon ton olması bekleniyor.

● Küresel ticaretin yüzde 9.6 düşüşle 8.34 milyon tona gerileyeceğini hesaplanıyor.

● Üretimin yüzde 2 artışla 26.2 milyon tona yükselmesi bekleniyor.

● Stokların 21.75 milyon tona çıkabileceği belirtiliyor. Bu rakam beş yılın en yüksek seviyesi.

● Çin’de tüketimin yüzde 12 düşüşle 7,25 milyon tona, Hindistan’’ da yine yüzde 12'lik düşüşle 4,75 milyon tona gerileyeceği tahmin ediliyor.

● Sıkıntıyı hissedecek diğer ülkeler arasında Pakistan (% -7), Türkiye (% -8), Vietnam (% -8), Brezilya (% -11) ve Bangladeş (% -25) de gösteriliyor .

Çin ve Asya ülkeleri başta olmak üzere pamuk talebini sert şekilde düşürmesi bekleniyor. Çin’e tekstil ürünleri ve iplik ithal eden Vietnam ve virüsün etkilediği Tayvan, Güney Kore, Japonya gibi ithalatçıların alımlarını azaltması bekleniyor.

Pamuk 'tıbbi çözüm' bekliyor

Tarımsal emtia çözümleri konusunda uzman AgriLife’ın analistlerinden John Robinson, temel ihtiyaçlar arasında sayılmayan pamuklu ürün tüketiminin ekonomideki dalgalanmalardan genellikle olumsuz etkilendiğini hatırlatıyor. Pamukta ekonomik durgunluğun etkisinin süreceği uyarısı yapan Robinson, “İşsizlik artıyor, tüketici eğilimleri değişiyor. Evde kal sürecinde insanların en son düşündüğü şey ne giyecekleri oluyor. Aşı ya da virüse tıbbi başka bir çözüm bulunmadığı sürece pamuk kırılgan ürünler arasında kalmaya devam edecektir” diyor. Bu arada, dünyada pamuk üretimi yapılan alanların yüzde 4 daralarak 33 milyon hektara ineceği öngörülüyor.

Dolar ve petrol pamuk fiyatında belirleyici

Amerikan Doları’nın seyri de pamuk fiyatlarında belirleyici bir faktör. Yatırımcıların kriz dönemlerinde güvenli liman olarak yöneldiği Amerikan Doları’nın değerlenmesinin fiyatlar üzerinde baskı oluşturacağı uyarıları yapılıyor. Diğer taraftan petrol fiyatlarının gerilemesinin sentetik iplik için yarattığı talebin doğurduğu rekabetin de pamuk fiyatlarının üzerindeki baskıyı artırabilir. 2008 finans krizinde petrol fiyatlarında meydana gelen düşüşlerde benzer hareketler gözlemlenmişti.

Ulusal Pamuk Konseyi Başkanı Bertan Balçık:
Dışarda stok artışı, içerde üretim düşüşü korkutuyor

Hazır giyim ve tekstil sektörünün Koronavirüs salgınının olumsuz etkisini sert bir şekilde hissettiğini belirten Ulusal Pamuk Konseyi Yönetim Kurulu Başkanı Bertan Balçık, sektörde pandemi öncesinde yüzde 85 olan kapasite kullanım oranının salgın sırasında yüzde 40’a kadar gerilediğini söyledi. Balçık, “Ancak talepte yaşanan toparlanmayla birlikte bugünkü noktada salgının etkisinin azaldığını ve kapasitelerin tekrar yüzde 70’e yaklaştığını gözlemliyoruz” dedi. Pamuk tarımı ve yurtdışındaki fiyatların Türkiye’ye yansımasıyla ilgili olarak Balçık şu görüşleri paylaştı: “ Yerli üretici, yüksek maliyetler ve piyasadaki fiyatların karlı olmaması sebebiyle zaten bu yıl pamuk üretimini azaltma kararı almıştı. Bunun neticesinde ekim alanları 580 bin hektardan 350 bin hektara düştü. Yerli pamuk üretiminin toplam pamuk tüketimi içindeki payının yüzde 55’den yüzde 35’e inmesini öngörüyoruz. Şu sıralar ithal pamuk fiyatları ortalama 147 sent/kg ile yurtiçiyle paralel gidiyor.”

Fakat pamuk ekim alanlarının daralması nedeniyle ithal ürüne talebin artacağını belirten Balçık, sanayicimizin ileriki dönemlerde ithalata daha yüksek fiyatlardan ödeme yapmak zorunda kalacağı uyarısı yaptı. Hükümetin üretim desteklerini artırması gerektiğini ifade eden Balçık şunları söyledi: “Türkiye pamuk sektörü bir kırılma noktasında. Pamuk üreticisi küstürülmemeli. Türkiye’nin tekstil altyapısı için uygun kalitede pamuk ancak belli başlı ülkelerden yapılabiliyor. Bu da yüksek fiyatlı pamuk ithalatına bağımlılığın artması anlamına geliyor. Bu noktaya gelmemiz Türkiye’nin tekstil ve hazır giyimden elde etmeyi umduğu katma değerin ve cari fazlanın azalmasına yol açacaktır.!"