Metal sektörü, hammadde ihracatına sınırlama, ithalatına kolaylık istiyor

Erkan ÇAKAN

Girdi fiyatlarının son dönemde katlanarak artması metal üretim maliyetlerini yükseltti. Fiyat artışının yanısıra metal sektörü hammaddelerinin temininde de sorunlar yaşanıyor. Sektör temsilcileri, uluslararası piyasalarda maratona dönüşen fiyat artışlarından ve tadarik sorunlarından etkilenmemek için, yurtiçi üretim artırılması gereğine işaret ediyor. Sektörün bir başka çözüm önerisi ise hurdanın ihraç edilmeyip iç piyasaya verilmesi.

Ekonomilerdeki canlanma ve sanayi üretimindeki artışın metal ürünlere talebi artırması, girdi fiyatlarını yukarı çekti. Bu süreçte Çin’in sözkonusu ürünlerde ihracatı teşvik edici uygulamaları kaldırması da fiyatların yükselmesinde etkili oldu. Cevher fiyatı 80 dolardan 230 dolara, hurda fiyatı 238 dolardan 500 dolara yükseldi. Bakır ton fiyatı ise 4 bin 700 dolardan 10 bin 628 dolara çıktı. DÜNYA’nın görüşlerini aldığı sektör temsilcileri, fiyat artışlarından tüm piyasanın ciddi biçimde etkilendiğini belirtti.

“Fiyat artışlarını Çin tetikledi”

Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD) Genel Sekreteri Veysel Yayan: “Çin’in müdahalesi hurda ve cevher fiyatlarının son günlerde hızla yükselmesine neden oldu. Bu süreçte talepteki artış da hız kesmedi. Yeterli girdi sağlanmaması ve bazı üretici firmaların stoğa yönelmesi, talebin de artması ile birlikte fiyatların yükselmesine neden oldu. Cevher fiyatı 2020 yılının nisan ayında 80 dolarda bulunuyordu, bu fiyat 226 dolara çıktı. Hurda fiyatı da aynı dönemde 238 dolardan 500 dolara yükseldi. Bu artış tüm metal ürünlerinde fiyatların yükselmesine neden oluyor. Fiyatlardaki dengesizlik tüm piyasayı olumsuz etkiliyor. Tüketiciler daha pahalı ürün almak zorunda kalıyor. Bu durumun Ağustos sonundan itibaren, kademeli bir şekilde dengeye kavuşabileceğini öngörüyoruz.”

“İç piyasanın ihtiyacını karşılamak için mesai yapılıyor”

Çelik İhracatçılar Birliği (ÇİB) Başkan Yardımcı Uğur Dalbeler: “Dünyada aşılamayla birlikte pandeminin etkisi azalmaya başladı. Ülkeler ekonomilerini teşviklerle destekleyerek çarkların hızlı dönmesini sağlıyor. Bu durum da üretimi artırdı ve metal ürünlerine talebi yükseltti. Önce ürün fiyatları arttı ve bununla beraber hurda ve cevher fiyatları da yükseldi. Ayrıca Çin’in ihracatında teşvikleri kaldırması bu artışta etkili oldu. Bu fiyat artışlarının tüm sektörlere yansıması oluyor. Türk çelik üreticileri, iç piyasadaki talebi karşılamak için yoğun mesai harcıyor. Yassı çelik ürünlerinde ilk çeyrekte ihracat yüzde 35 düştü, ithalat ise yüzde 30 arttı. Bu da gösteriyor ki, üreticilerimiz daha çok iç piyasaya çalışıyor.”

Bakır ve alüminyum talebi daha da artacak

İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı Tahsin Öztiryaki: “Ülkelerin merkez bankalarının ve devletlerin ekonomiyi canlandırma adına yaptıkları girişimler, hammadde fiyatlarında topyekûn bir artışı beraberinde getirdi. Önceki yıllara göre tüm hammadde fiyatları arttı. Endüstriyel metallerde fiyat artışı emtialar arasında önde geliyor. Özellikle bakır tüm sanayi dallarında kullanılmasıyla fiyatı rekor düzeyde yükseldi. Bu fiyat artışları girdi maliyetlerini yükseltiyor ve tüketiciye kadar ürünlerin fiyatları da artıyor. Artan hammadde fiyatlarından daha az etkilenmek için hammaddenin Türkiye’de üretilmesi gerekir. Türkiye’de çıkan hurdanın Türkiye’de kalması ve işlenmesi gerekir. Bütün ülkeler hammaddeyi kendi sınırları içinde tutmak için bir çabaya gösteriyor. Çin çelik ürünlerinde iç piyasasını özendirmek için 146 çelik ürününe uyguladığı yüzde 13’lük teşvik mahiyetindeki ihracat vergi iadesini kaldırdı. Bu da dünya çelik fiyatlarını artırdı. Bu arada karbon emisyonlarının azaltılması çabaları, elektrikli araçlara geçiş trendi, bakır ve alüminyum gibi metallere olan talebi daha da artıracak. Tüm bu gelişmeler karşısında metal fiyatlarının bir müddet daha artışına devam edebilir.”

Demir çelik ihracatına kota getirilsin

İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Başkanı Tahir Tellioğlu: “Demir fiyatları son 1 yılda yüzde 100 arttı ve ton fiyatı 3 bin 250 TL’den 7 bin liranın üzerine çıktı. Sektörü korumak için bir takım önlemler alınması gerekir. Türkiye’deki demir çelik üreticilerinin üretim kapasitesi yurtiçi tüketimin iki katı kadar. Çin’in üretimi kısıp ithalatçı olmasıyla bu ülkeye ihracat daha da artabilir. O yüzden devlet demir çelik ihracatına yüzde 50 oranında kota getirebilir. Bunu yapamıyorsak KDV oranları yüzde 18’den sıfıra düşürebilir. Ayrıca demir-çelik ithalatında alınan vergiler düşürülebilir. Bu önlemler alınmadığı takdirde kentsel dönüşüm kapsamında her yıl yapılması planlanan 300 bin konutun yapılması mümkün olamayacaktır.”