İşte geleceğin emtiaları!

Evrim KÜÇÜK

Sürdürülebilirlik, dekarbonizasyon ve dijitalleştirme çabalarının hızlanmasıyla birlikte emtia piyasaları da derin ve hızlı değişimlerden geçiyor. Yeşil ekonomiyi hedefleyen teşvikler, bilinçli tüketim alışkanlıklarının geliştirilmesi gelecek yıllarda emtia talebini şekillendirecek. Birçok emtia daha güçlü talep artışı yaşayacak, bazıları ise gözden düşecek. Önümüzdeki 20 yılda emtiada ‘in’ ve ‘out’ listesine bakıldığında metaller tarafında bakır, yeşil çelik; tarım tarafında bitkisel protein, yapay et; enerji sektöründe ise hidrojen ‘geleceğin emtiaları’ olarak nitelendirilebilir.

Emtia ürünleri yeşil ekonomiye geçişte merkezi rol oynuyor. Finansal risk ve veri analizi şirketi Fitch Solutions’a göre geleneksel emtianın bir kısmı gelecek 20 yılda daha fazla taleple karşılaşırken, bazılarına talep durgunlaşacak, bazılarına ise ciddi şekilde azalacak.

EV’ler bakır, nikel ve lityuma yarayacak

Talep artışı beklenen emtia grubunda içinde bakır, nikel, alüminyum, lityum, kobalt, kalay, nadir topraklar, metal hurda ve ‘yeşil çelik’ bulunuyor. Bakır, yeşil ekonomi geliştikçe büyüyen elektrikli otomobil (EV) sektörü için önemli bir hammadde. Yine bataryalar için kritik önemdeki lityum, kobalt ve nikel kullanımında da önemli bir artış öngörülürken, dijitalleşme süreceğinde kalay ve alüminyum da önemli hammaddeler olarak görülüyor. Metal hurda da, geri dönüşüm ve hurda gerektiren çelik elektrik ark fırınlarının (EAO) kullanımının önümüzdeki 10 yıl içinde önemli ölçüde artmasıyla birlikte önümüzdeki yıllarda parlak bir talep görünümüne sahip. Önümüzdeki 20 yılda demir cevheri, konvansiyonel çelik, çinko gibi metallere talebin ise hız kesmesi bekleniyor.

Tavuk, balık ‘in’ sığır eti ‘out’

Tarımsal emtiada bitkisel protein, yapay et talebinde ciddi artış beklentisi var. Talep patlaması beklenen tarımsal ürünler arasında kümes hayvanları, süt ürünleri, balık ve kabuklu hayvanlar, soya fasulyesi, mısır, kakao, meyve ve sebzeler ve marihuana gibi yeni tarımsal ticaret alanları yer alıyor. Şeker ve sığır etinin talep bazında yatay bir seyir izlemesi bekleniyor.

‘Düşük karbonlu Hidrojen’ dönemi geliyor

Enerji sektöründe ise petrol talebinde azalma bekleniyor, kömürün cazibesini önemli oranda yitireceği düşünülüyor. Nispeten yeni bir emtia olarak nitelendirilebilecek olan düşük karbonlu hidrojen talebinin ise büyük bir sıçrama göstereceğini söylüyor. Geleneksel bir emtia olmasa da karbon kredileri de geleceğin emtiaları kategorisine dahil ediliyor.

Fosil yakıtlardan türetilen hidrojen (gri hidrojen) yakıt olarak yeni olmasa da, mavi hidrojen (doğal gazdan türetilmiş) ve yeşil hidrojen (yenilenebilir enerjiden türetilmiş) ticareti gelişiyor. Özellikle 2020’den bu yana hidrojen talebi güçlü bir artış trendinde. Sektörde yeni birçok projenin hayata geçirilmesi beklenirken, önümüzdeki yıllarda hidrojen üretiminde ciddi artışlar öngörülüyor. Fitch Solutions, yeşil hidrojen üretiminin hızlanacağını ve gücün gri hidrojende olduğu pazarda şu an yüzde 1 olan payının 2030’da yüzde 10’a yükseleceğini hesaplıyor. Mavi hidrojende ise daha sınırlı büyüme tahmin ediliyor. Yeşil, yani düşük karbonlu hidrojen sektöründe en önemli pazarlar olarak ABD, Çin, Batı Avrupa ve Kanada öne çıkacak.

Fiyatlarda 6 ayda %13.5 ralli bekleniyor

Fiyatlarda 6 ayda %13.5 ralli bekleniyor Yatırım bankası Goldman Sachs, son 1 yılda yüzde 7 yükselen emtia piyasalarındaki artışların süreceği tahmininde bulunuyor. Banka, emtia piyasalarında önümüzdeki altı ay içinde yüzde 13.5 ralli bekliyor. Bankanın emtia araştırma ekibi, koronavirüs pandemisi kaynaklı baskılara karşın, düşük faiz ortamı ve daha zayıf bir doların yardımıyla fiyatların artmaya devam edeceğini öngörüyor. S&P GSCI Emtia Endeksi son 1 yılda yüzde 96.80 yükselirken, yılbaşından bu yana yüzde 23.54 artış yaşandı. Petrol talebinin gelecek 6 aylık süre zarfında, bugüne kadarki en büyük sıçramayı yapacağını ve günlük 5.2 milyon varil artış göstereceğini savunan bankaya göre, geçen hafta 77 dolar civarında gezen Batı Teksas petrolünün varil fiyatı 80 dolara çıkacak. Goldman, Avrupa'da aşılanmanın hızlanmasını ve seyahat kısıtlamalarının hafifl emesiyle talepte önemli bir artış yaşanacağı tahmininde bulunuyor. Mayıs ayında uluslararası seyahat kısıtlamalarının hafifl etilmesinin küresel uçak yakıt talebinde günde 1,5 milyon varil iyileşmeye yol açacağı belirtiliyor. Goldman: Altın 2.000, bakır 11 bin dolar olabilir Banka ayrıca önümüzdeki altı ay boyunca altın fiyatlarını ons başına 2.000 dolar olarak görüyor ve Bitcoin'in altın ile rekabet etmesi için çok erken olduğunu düşünüyor. Amerikan finans kuruluşu ayrıca, az yatırım yapılan arz tarafını gerekçe göstererek bakır fiyat tahminini yükselterek 12 aylık bir süre içinde ton başına 11.000 dolar hedefi belirledi. Bankanın açıklamasında, "Bu rekor boyutta ve hızla yaklaşan arz daralmasının sonucu fiyatların rekora gitmesidir” denildi. Banka ayrıca Çin’in emtia talebinde önemli rol oynamaya devam edeceğini söylüyor, ancak gelecek 10 yılda talebin tek büyük lokomotifi olmayacağının da altını çiziyor.