Demir cevherinde ‘düzeltme’ gecikiyor
Küresel çelik talebi 2 milyar tonu aşarken, yılbaşından bu yana yüzde 37 artan demir cevheri fiyatlarında beklenen gerileme gerçekleşmiyor. Tedarik endişesinin desteklediği fiyatlarton başına 217 dolarla yılın en yüksek seviyelerine yakın seyrediyor.
Evrim Küçük |Evrim KÜÇÜK
Küresel çelik talebindeki artış, çeliğin hammaddesi demir cevheri fiyatlarında beklenen düzeltmenin gecikmesine neden oluyor. Demir cevheri fiyatları yılbaşından bu yana neredeyse yüzde 37 yani 58 dolar artış gösterdi. Küresel ham çelik talebinin ilk kez 2 milyar tonu aşması nedeniyle bazı analistlerin fiyatlardaki düşüş beklentisi ötelenmiş görünüyor.
Demir cevheri fiyatları, Çin'de talep ve arz riskleri nedeniyle 3 haftanın zirvesinde geziyor. Dalian Emtia Borsası'nda eylül vadeli demir cevheri 192 dolar/ ton ile 19 Mayıs'tan beri en yüksek seviyesini gördü.
Singapur Borsası'nda da temmuz vadeli demir cevherinin tonu da 214 dolar/ton düzeyine çıktı. Analistler, demir cevheri vadeli işlemlerinin, Çin kaynaklı talebin sürmesi ile kazancını artırdığını belirtiyor. Bunun yanında küresel demir cevheri tedarikinde sıkılaşma endişesi ayrıca fiyatları destekliyor.
BMO: 12 ay sonra fiyatlar 100 dolar düşebilir
Yatırım bankası BMO Capital Markets tarafından yayınlanan yeni bir araştırma notu, Çin çelik endüstrisindeki değişimlerin, uzun süreli düşük marjlar ve düşük kapasite kullanımı dönemini sona erdireceğini savunuyor.
BMO, küresel ham çelik talebinin ilk kez 2 milyar tonu aşması ve Pekin'in emisyon kısıtlamalarının yılın ikinci yarısına kadar uzatılmasıyla birlikte, Çin'in ihracatının son aylardan önemli ölçüde düşük olacağına dikkat çekiyor. Güçlü küresel talep ortamı nedeniyle banka, önümüzdeki 12-18 ay boyunca küresel fiyatların ve sektör marjlarının döngüsel normların oldukça üzerinde kaldığı bir ortam görüyor.
BMO, yakın vadeli demir cevheri tahminini önceki tahminlere göre yüzde 25'ten fazla artırırken, banka hala çelik üretimi hammaddesi için referans fiyatların gelecek yıl bu zamanlar, şu anki fiyatın 100 dolar altında olmasını bekliyor.
Uluslararası yatırım kuruluşu Capital Economics strateji uzmanları da, arz fazlası oluşan demir cevheri piyasasında fiyatların bu yılın sonunda 140 dolar/ton seviyesine ineceği tahmininde bulunuyor.
CE, 2022 sonunda ise fiyatların 120 dolara ineceğini öngördü. CE ekonomistleri arz tarafına bakıldığında Brezilya’da ihracatın Brumadinho Barajı çökmeden önceki seviyelere yaklaştığını, Çin’de de üretimin iki aydır arttığını söylüyor. Ayrıca Çin’de inşaat sektörüne yönelik teşviklerin bir kısmının durdurulmasının, talebi baskılayacağı belirtiliyor.
5 ayda 465 milyon ton ihracat
Bu yıl dünya pazarlarında zayıf ihracat performansı, Çin'deki güçlü çelik üretimiyle birleştiğinde ortaya çıkan tedarik sıkıntısı fiyatları yukarı itti. Başlıca üretici şirketlerin yılın ilk yarısındaki bilançosunu desteklemek amacıyla mayıs ayında ihracatlarını artırdıkları görülse de, azalan stoklarını temmuzda yerine koymaya çabalayacaklarından tedarik sıkıntısının bir süre daha devam etmesi bekleniyor. Rio Tinto, BHP, Vale, Fortescue Metals Group, Roy Hill ile Saldanha limanından yapılan sevkiyatlar, mayısta, aylık olarak yüzde 7.8 ve yıllık yüzde 3 artışla 99.41 milyon tona ulaştı. Ocak-mayıs dönemindeki ihracat ise yüzde 1.7 artarak 465 milyon ton olarak gerçekleşti.
Sektörün devleri satışlarının büyük kısmını tamamladı
● Rio Tinto: Ocak-Mayıs döneminde ihracatı yıllık yüzde 2,4 düşüşle 128,86 milyon ton oldu. Ocak-Mayıs döneminde yıllık ihracat hacmi 311.5 milyon tondu ve madencilik devi 2021 yılının tamamı için 325 milyon-340 milyon ton hedefl iyor.
● BHP: Yılın ilk beş ayında yıllık %3 düşüşle 116,68 milyon ton sevkiyat yaptı.. BHP, Temmuz 2020'den Mayıs 2021'e kadar 261,32 milyon mt ihracat yaptı ve 2021 mali yılı için 276 milyon-286 milyon tonluk hedefin yaklaşık yüzde 95'ini gerçekleştirdi.
● Vale: Ocak-Mayıs döneminde denizaşırı satış hacmi yüzde 104.14 milyon ton oldu. Şirket, 2021 yılında demir cevheri üretiminin 315 milyon-335 milyon ton olacağını bildirdi.
● Fortescue: Ocak-Mayıs ihracatını yıllık yüzde 0,7 artışla 71,37 milyon tona çıkardı. Temmuz 2020-Mayıs 2021 arasında 158,38 milyon mt ihracat yaparak 2020-21 mali yılı için 175 milyon-180 milyon tonluk beklentinin yüzde 91'ini tamamladı.
● Saldanha Limanı'ndan yapılan demir cevheri ihracatı yılın ilk beş ayında yüzde 5,4 düşüşle 21,09 milyon ton oldu.