2024'te rekor kıran kakao fiyatları 2025'te yüzde 33 düştü

Kakao fiyatları, geçen yıl arz sıkıntılarıyla uluslararası piyasalarda yaşana sert yükselişlerin yerini düşüşe bıraktı. Geçen yıl kakao fiyatlarında rekorlar söz konusu olurken, bu sene tam tersi bir eğilimin hâkim oluyor.

ABD'de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange'de kakaonun ton başına fiyatı 2024'te 12 bin 931 dolarla rekor seviyeyi test ettikten sonra yılı yüzde 178,2 artışla 11 bin 675 dolardan tamamlarken, bu yıl 2024 sonuna göre yüzde 33,3 azalarak 8 bin doların altına indi.

Kakao fiyatları, geçen yıl arza yönelik endişelerle rekor tazelemişti. Olumsuz hava koşullarının Batı Afrika'daki mahsuller için tehlike arz etmesi ve küresel stoklardaki düşüş nedeniyle kakao fiyatlarında ralli görülmüştü.

Zayıf üretim de etkili oldu

Fildişi Sahili ve Gana'daki zayıf üretim nedeniyle kakao fiyatlarında yıl genelinde arza ilişkin endişeler kakao fiyatlarının rekor kırmasında önemli rol oynadı

Fildişi Sahili'ndeki ihracatçıların kötü kalite nedeniyle kakao çekirdeklerini reddettiği bildirilirken, bu durumun küresel kakao arzını olumsuz etkileyebileceği tahmin ediliyordu.

Ülkede kakao hasadında görülen azalış da fiyatların artmasına neden olmuştu.

Fildişi Sahili ve Gana'daki büyük kakao fabrikalarının tohum maliyetlerini karşılayamadığı için üretimi kısma veya durdurma kararı almasından dolayı da kakao fiyatları geçen yıl üst üste rekor tazeledi.

Kakao arzında sorunların ana nedeni uzun süreli kuraklık ve şiddetli yağmur gibi kötü hava koşulları gösterilirken, bitki hastalıkları da mahsulü etkiledi. Özellikle kakao ağaçlarının ölmesine neden olan CSSVD virüsü üretimde sorunlara neden oldu.

Üretim ve arz endişeleri

Fildişi Sahili'nde kakao satışlarındaki kısıtlamalar arzın daha fazla sıkılaşacağı endişelerini artırdı. Fildişi Sahili kakao düzenleyicisi Le Conseil du Cafe-Cacao, ülkede işleme tesisi olmayan şirketlere ve ihracatçılara, kakao çekirdeklerini satın alamayacaklarını bildirmişti.

Batı Afrika'da başlayan Harmattan rüzgarlarının kakao hasadı için tehdit oluşturması ve teslimat için limanlara az miktarda ürün gelmesi sonrasında Fildişi Sahili'nde kakao teslimatlarının azalması da bu ürünün fiyatlarında yükselişe kapı aralamıştı.

Ganalı çiftçilerin kakao çekirdeklerini komşu ülkelere kaçırdıkları ve buralarda daha yüksek kazançla sattıkları yönündeki iddialar da fiyatlardaki sert yükselişi destekledi.

Batı Afrika'da yağışların yetersiz olması da kakaoda üretim endişelerine yol açmıştı. Küçük çikolata şirketleri kakao, ham madde erişimini sağlayabilmek için daha fazla ücret ödemeye başladı. Bu da doğal olarak piyasada yeniden yukarı yönlü bir trendin oluşmasına yol açan etkenler arasında yer aldı.

Fiyatlardaki aşırı yükseliş talebi olumsuz etkiledi

Kakaonun üretim maliyetinin oldukça üzerinde işlem görmesi, ürüne talebin azalmasına neden oldu. Kakao piyasasında tekrar arz fazlası oluşacağına yönelik beklentiler de fiyatların düşmesine yol açtı.

Böylece iyileşen arz görünümüyle kakao fiyatları baskı altında kaldı. Nijerya'da bu ürünün ihracatının artması da arza yönelik endişelerin azalmasına katkıda bulunan başka bir faktör oldu.

Talebe yönelik endişeler de kakao fiyatlarını olumsuz etkiledi. Çikolata üreticileri Hershey ve Mondelez'in yöneticilerinin "yüksek fiyatların talebi olumsuz etkilediği" konusunda uyarıda bulunması talep endişelerini ortaya koydu.

Analistler, kakao üretiminin aslında nispeten daha fazla olması ve üretim açığının azalmasının beklendiğini belirterek, bu sebepten dolayı rekor seviyelerin kalıcı olmadığını söyledi.