14 yıl sonra tahılda yine enerji krizi!
Dünyayı 2007/2008 yıllarındaki gıda krizine sürükleyen bir dizi faktörün başında petrol fiyatlarındaki sert artış geliyordu. Şimdi de tarlalarda doğalgaz şoku yaşanıyor. Analistler ‘gelecek 12 ayda fiyat artışı sürecek’ diyor.
Haber Merkezi |EVRİM KÜÇÜK
Dünyada birçok ülkeyi ve sektörü tehdit eden enerji krizi tarıma sıçradı. Doğalgaz darboğazı Çin, Hindistan, Avrupa ve ABD’nin birçok bölgesinde maliyetleri artırarak tarımsal üretimde sıkıntı yaratıyor. Bu da tahıl fiyatlarına yansıyor. Ürün hasadında yaşanan sorunların yanı sıra çiftçilerin daha düşük maliyetli ürünlere yöneleceği kaygısıyla buğday, soya, mısır, şeker, pamuk fiyatlarında artış yaşanıyor. Zaten son yılların en yüksek seviyesinde olan fiyatların gelecek 12 ay içinde tırmanmaya devam edeceği tahminleri yapılıyor.
Şiddetli bir enerji krizi dünya tarım ve gıda fiyatları için her zaman en büyük risk unsurlarından biri olmuştur. Tarımsal üretim, ya doğrudan fosil yakıtlar ya da enerji yoğun gübre gibi girdiler yoluyla büyük bir enerji tüketimi gerektirir. Daha yüksek enerji fiyatları maliyetleri artırmasından dolayı üretimi düşürür, üreticinin başka alanlara kaymasına neden olur ve fiyatların yükselmesine yol açar. Enerji ile ilgili üretim giderleri mahsuller arasında farklılık gösterebilir.
En çok mısır, buğday ve pirinci etkiliyor
ABD Tarım Bakanlığı (USDA) tarafından yapılan bir araştırmaya göre dönüm bazında bakıldığında, sekiz ana tarım mahsulü mısır, sorgum, arpa, yulaf, buğday, pirinç, pamuk ve soya fasulyesi içinde enerji kaynaklı en yüksek maliyeti sahip ürünler mısır ve pirinç. Analize göre en düşük ürün ise soya fasulyesi. Araştırmanın sonuçlarıyla paralel bir şekilde son günlerde buğday, mısır ve pirinç fiyatlarında artış gözlemleniyor. Küresel vadeli işlemler piyasalarında tarım ürünleri fiyatındaki artış bu ay ortalama yüzde 2’yi buldu. Özellikle Çin ve Hindistan’da elektrik kesintileri fiyat artışlarını tetikliyor. Başlıca üreticilerde hasat mevsiminin verimsiz geçeceği endişesi, soya fabrikalarının enerji sıkıntısı nedeniyle kepenk indirmesi, çiftçinin buğday ve mısır yerine farklı ürünlere yöneleceği beklentisi analistlere göre gelecek 12 ay boyunca tahıl fiyatlarını yukarı taşımaya devam edecek.
2007 gıda şokunu da enerji tetiklemişti!
Dünyayı 2007/2008 yıllarındaki gıda krizine sürükleyen bir dizi faktörün başında petrol fiyatlarındaki sert artış geliyor. Enerji yoğun bir sektör olan tarım, petrolün yükselmesiyle yüksek girdi maliyetleriyle karşı karşıya kalınca tahıl fiyatları yükselmeye başlamıştı. Petrolün yükselmesi ayrıcı biyoyakıt talebini artırarak tarım ürünlerinin sofra yerine enerjiye dönüşmek için fabrikalara taşınmasına neden olmuştu. Buna ticari kısıtlamalar da eklenince küresel bir gıda şokunun fitili ateşlenmişti.