'Zenginlerin' yıllık gıda enflasyonu Türkiye'nin aylık gıda enflasyonundan düşük çıktı

Deniz GÜLDAĞ

‘Zengin ülkeler’ olarak da adlandırılan OECD üyesi ülkelerde, gıda enflasyonu şubat ayında yıllık 5,3’e düştü. Böylece OECD’de yıllık gıda enflasyonu Ukrayna-Rusya Savaşı öncesine gerilemiş oldu.

Türkiye’de ise şubatta yıllık gıda enflasyonu yıllık yüzde 71,1 olarak gerçekleşti. Türkiye’nin gıda enflasyonu dışarıda tutulduğunda OECD’nin ortalama gıda enflasyonu çok daha düşük seviyeye geriledi.

Kasım 2022’den bu yana en düşük

Rusya-Ukrayna savaşı öncesinden bu yana zengin ülkelerdeki gıda enflasyonu en düşük seviyesine gerilemiş oldu. Fiyat artışındaki yavaşlama, gıda maliyetlerinde iki yıldır yaşanan artışın etkilediği milyonlarca hane üzerindeki baskıyı hafifletti.

Türkiye’nin de üyesi olduğu OECD'den açıklanan son verilere göre, 38 sanayileşmiş ülkede tüketici gıda fiyatlarındaki yıllık değişim, Kasım 2022'de zirve yaparak 16,2 seviyesini gördükten sonra geçtiğimiz Şubat ayında yüzde 5,3 seviyesine kadar geriledi.

Ukrayna'daki savaşın neden olduğu artan enerji maliyetleri, dünya çapında azalan ticaret, beklenenden daha büyük çapta yaşanan kuraklıklar ve Covid pandemisine bağlı tedarik zinciri kesintileri nedeniyle gıda fiyatları 2022'de yükseldi. Dünya Gıda Programı'na göre, yükselen fiyatlar 2023'te 333 milyon kişinin gıda güvensizliği yaşamasına sebep oldu.

Açıklanan verileri değerlendiren Rabobank'ın Tarımsal Emtia Başkanı Carlos Mera, "Yüksek gıda enflasyonunun en kötüsünü gördük" dedi. Mera, "Tarımsal emtia fiyatları, Ukrayna'nın işgalini takip eden zirvesinden bu yana son iki yılda önemli ölçüde düştü ve bu, perakende düzeyinde bile enflasyonu düşürücü bir güç görevi görüyor” yorumunu yaptı.

Tedarik zincirleri normalleşti

Yatırım şirketi T Rowe Price'ın ekonomisti Tomasz Wieladek ise, "Tedarik zincirleri tamamen normalleşti, gaz fiyatları tarihsel olarak daha normal kabul edilen seviyelere düştü ve Ukrayna tahıl ihracatı Karadeniz koridoru üzerinden yeniden başladı" dedi ve ekledi; "Bu faktörlerin ortadan kalkması, küresel gıda enflasyonundaki düşüşün muhtemelen devam edeceğini gösteriyor."

Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu bazı ülkeler normalin üzerindeki gıda fiyatlarıyla hala mücadele etmeye devam ediyor.

Oxford Ekonomi’nin baş ekonomisti Kiran Ahmed, "Genel olarak, gelişmiş dünyada ve gelişmekte olan piyasalarda gıda fiyatları enflasyonu düşüyor, ancak işlerin hala zor olduğu bazı yerler görüyoruz, bunlar döviz kuru baskısı olan ve ithalata bağımlı olan ülkeler" tespitini yaptı.

Bir OECD ülkesi olan Türkiye’de şubat ayında gıda enflasyonu aylık 8,25, yıllık bazda ise yüzde 71,1 oldu. Liranın dolar karşısında zayıflamaya devam ettiği mart ayında ise yıllık gıda enflasyonunu yüzde 70,4 olarak açıkladı.

Ancak, başta tahıl olmak üzere toptan tarım fiyatlarındaki düşüş, önümüzdeki aylarda çoğu ülkede enflasyondaki düşüşün devam edeceğine işaret ediyor.

Nitekim şubatta aylık 8,25 artan gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatlarının artış hızı martta yüzde 3,40’a geriledi.

Yine de manşet enflasyonun yüzde 3,16 olarak gerçekleştiği Mart ayında da gıda enflasyonu genel fiyat artışının temelini oluşturmaya devam ediyor.