Yıllık enflasyon, gıda ve temel mal gruplarında arttı, enerjide geriledi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası(TCMB), Aylık Fiyat Gelişmeleri raporunda gıda enflasyonundaki artışta hem işlenmemiş hem de işlenmiş gıdanın etkili olduğu belirtilerek, "Temel mallardaki yükselişte dayanıklı tüketim malları ana belirleyici olmuştur. Enerji yıllık enflasyonundaki düşüşte, elektrik fiyatları kaynaklı baz etkisi öne çıkmıştır. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu artmıştır. B göstergesinin eğilimi yataya yakın seyrederken, C göstergesinin eğilimi bir miktar gerilemiştir" değerlendirmesinde bulunuldu.

Raporun ayrıntıları şu şekilde:

"Ekim ayında tüketici fiyatları yüzde 2,13 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,14 puan yükselerek yüzde 11,89 olmuştur. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,43 ve 0,16 puan artarak yüzde 12,00 ve yüzde 11,48 olarak gerçekleşmiştir.

"Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda, temel mal ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları sırasıyla 0,33, 0,09 ve 0,07 puan artmış, enerji ve hizmet gruplarının katkıları ise sırasıyla 0,34 ve 0,01 puan azalmıştır.

"Mevsimsellikten arındırılmış verilerle üç aylık ortalamalara göre B göstergesinin eğiliminde kayda değer bir değişim gözlenmezken, C göstergesinin eğilimi bir miktar gerilemiştir. Bu dönemde, enflasyon eğilimi temel mallarda düşüş kaydetmekle birlikte yüksek seviyesini korumuş, hizmet grubunda ise yatay seyretmiştir.

"Hizmet fiyatları Ekim ayında yüzde 0,71 artmış, grup yıllık enflasyonu büyük ölçüde yatay bir seyirle yüzde 10,92 olarak gerçekleşmiştir. Yıllık enflasyon haberleşme ve ulaştırma hizmetlerinde gerilerken, diğer hizmetlerde daha belirgin olmak üzere lokanta-otel ve kira gruplarında yükselmiştir. Haberleşme hizmetleri yıllık enflasyonu baz etkisi kaynaklı gerilemiş, ulaştırma hizmetleri fiyatlarındaki ılımlı seyir bu dönemde de devam etmiştir. Lokanta-otel grubunda yıllık enflasyon yemek hizmetlerinde yatay seyretmiş, konaklama hizmetlerinde ise düşük seviyelerini korumuştur. Diğer hizmetler grubunda döviz kuru gelişmelerinin etkisiyle fiyatları artan kişisel ulaştırma araçlarının bakım ve onarımı ile sağlık hizmetleri öne çıkmıştır.

"Temel mal grubu enflasyonu Ekim ayında 0,41 puan artışla yüzde 12,09 olmuştur. Bu dönemde yıllık enflasyon dayanıklı mal ve diğer temel mallarda yükselirken giyim ve ayakkabı grubunda gerilemiştir.

"Böylelikle, söz konusu gruplarda döviz kuru gelişmeleri ve sektörel talep koşullarına bağlı ayrışma devam etmiştir. Altın hariç dayanıklı mallarda yüksek fiyat artışları alt kalemler genelinde sürmüş mobilya, otomobil ve beyaz eşya fiyatlarındaki artışlar öne çıkmıştır.

"Bu dönemde, diğer temel mal grubu fiyatları da döviz kuru gelişmelerine bağlı olarak bir önceki aya benzer bir artış (yüzde 1,43) kaydetmiştir. Giyim ve ayakkabı grubunda yeni sezon fiyat artışı döneme özgü talep koşullarının da etkisiyle bir önceki yılın önemli ölçüde altında kalmış ve yıllık enflasyon yüzde 2,02’ye gerilemiştir.

"Enerji fiyatları Ekim ayında yüzde 2,09 arttı. Bu gelişmede yüzde 5,76 artan elektrik fiyatları öne çıkmış, katı yakıt ve akaryakıt fiyatları ise sırasıyla yüzde 2,56 ve 1,30 oranında yükselmiştir. Enerji grubu yıllık enflasyonu, geçtiğimiz yılın aynı ayındaki elektrik fiyat ayarlaması kaynaklı yüksek bazın etkisiyle 2,79 puan azalarak yüzde 3,98’e gerilemiştir.

"Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Ekim ayında 1,56 puan artarak yüzde 16,51’e yükselmiştir. Bu dönemde yıllık enflasyon, işlenmiş gıda grubunda 1,70 puan artışla yüzde 14,49’a yükselirken, işlenmemiş gıda grubunda 1,31 puan artarak yüzde 18,78 olmuştur.

"İşlenmemiş gıda grubunda mevsimsellikten arındırılmış veriler, meyve fiyatlarındaki nispeten olumlu görünümün etkisiyle taze meyve ve sebze fiyatlarının gerilediğine, ancak diğer işlenmemiş gıda fiyatlarının önemli ölçüde yükseldiğine işaret etmektedir. Bu gelişmede, döviz kuruna duyarlılığı yüksek olan yumurta, bakliyat ve pirinç kalemleri öne çıkmıştır. İşlenmiş gıda fiyatlarındaki artış alt gruplar genelinde hızlanarak devam etmiş ve yüzde 2,18 olarak gerçekleşmiştir. Nitekim bu dönemde ekmek ve tahıllar yüzde 2,66, diğer işlenmiş gıda ise yüzde 1,91 oranında aylık fiyat artışı sergilemiştir. Diğer işlenmiş gıda grubunda, katı ve sıvı yağlar aylık yüzde 5,88 oranında fiyat artışıyla en çok dikkat çeken kalem olmuştur. Bu gelişmelerle, taze meyve-sebze dışı gıda grubu yıllık enflasyonu yüzde 15,69’a yükselmiştir."

"Yurt içi üretici fiyatları Ekim ayında yüzde 3,55 yükselmiş, yıllık enflasyon 3,87 puan artarak yüzde 18,20 olmuştur.

"Üretici fiyatlarında gözlenen bu artışta döviz kuru ve enerji dışı emtia fiyatlarındaki gelişmelerin belirleyici olduğu değerlendirilmektedir. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış eğilimi bu dönemde belirgin ölçüde yükselmiştir."