Şirket kârları 2022’de tarihi rekoru gördü

EMİRCAN YAMAN

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2022 yılına ilişkin sektör bilançoları raporunu açıkladı. Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın ortak çalışmasıyla idari kayıtlara dayalı olarak üretilen raporun sonuçlarına göre, 2022 yılında mercek altına alınan 17 sektörün toplam aktif büyüklüğü yıllık bazda yüzde 69 artışla 26 trilyon 351 milyar liraya, özkaynak toplamı yüzde 93 artışla 7 trilyon 551 milyar liraya, net satışları yüzde 113 artışla 31 trilyon 466 milyar liraya, toplam net dönem kârları ise yüzde 423 artışla 1 trilyon 511 milyar liraya ulaştı.

Raporun sunduğu genel tabloya bakıldığında, mercek altına alınan 17 sektörden 15’inin 2022 yılını net kâr ile kapatırken, 2 sektörün yılı zararla tamamladığı görülüyor. Sektörlerin aktif kârlılığının yüzde 5,74, özkaynak kârlılığının yüzde 20,02, net satış kârlılığının ise yüzde 4,9 ile hem önceki yılın hem de tarihsel ortalamaların çok üzerinde seyrettiği göze çarpıyor.

Göze çarpan bir başka parametre ise firmaların kambiyo kârları. Raporda yer alan bulgulara göre 2022 yılında firmaların kambiyo kârları 2 trilyon 222 milyar liraya düzeyine ulaştı. Buna karşın firmaların net dönem kârları 1 trilyon 511 milyar lira iken faaliyet kârları ise 2 trilyon 370 milyar lira düzeyinde gerçekleşti. Bu artışta kurdaki yükselişin yanı sıra firmaların dövizden dönüşümlü KKM’den elde ettikleri gelirlerin vergiden muaf tutulmasının da etkisi olduğu tahmin ediliyor.

Karlılığa etki eden bir diğer unsur da stok devir hızı oldu. Geçen yıl firmaların stok devir hızı da 9,6 (kez) ile yine serinin en yüksek seviyesine çıktı. Buna bağlı olarak şirketlerin işletmelerin kredili satışlarından doğan ticari alacaklarının ne kadarlık süre içinde tahsil edildiğini gösteren alacak devir hızı da en yüksek seviyesine yükseldi.

Yurt dışı satışlara bakıldığındaysa, satışların 2022 yılında bir önceki yıla kıyasla yüzde 113 artışla 6 trilyon 472 milyar TL’ye ulaştığı görüldü. Yurt dışı satışlarda aslan payını alan sektör ise 2 trilyon 788 milyar 978 milyon liralık satışla her zamanki gibi imalat sektörü oldu.

Kârlılık dağılımları

Aktif kârlılığı, özkaynak kârlılığı ve net satış kârlılığı kalemlerine bakıldığında yılın şampiyonu son dört yıldır olduğu gibi madencilik ve taşocakçılığı sektörü oldu. Sektörün kârlılığına ağrılıkla altın üretimindeki katma değer olumlu yansıdı. Madencilik sektörü 2022 yılında aktif kârlılığını yüzde 24,20’ye, özkaynak kârlılığını yüzde 47,91’e, net satış kârlılığını ise yüzde 42,59’a yükseltti. Bu oranlar, 17 sektör arasında en yüksek kârlılık oranlarıyla birlikte, bu bağlamda kaydedilen 13 yıllık serinin de en yüksek oranlarını gösteriyor.

Madencilik sektörünü yüzde 9,57 aktif kârlılık oranı, yüzde 26,36 özkaynak kârlılık oranı ile imalat sektörü takip ediyor. 2022 yılında sektörün net satışlarının yıllık bazda yüzde 99 artışla 9 trilyon 797 milyar TL’ye, net dönem kârının ise yüzde 108 artışla 776 milyar 332 milyon TL’ye ulaştığı görülüyor. Bu rakamlar, hem geçtiğimiz yılın, hem de sektörün tarihsel ortalamalarının çok çok üzerinde yer alıyor.

Satış kârlılığı bazında bakıldığındaysa mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler sektörünün yüzde 16,89 bilgi ve iletişim sektörünün ise yüzde 8,53 net satış kârlılığı oranıyla imalat sektörünün önünde yer aldığı görüldü. İmalatın net satış kârlılığı ise yüzde 7,92 düzeyinde gerçekleşti.

İmalat sektörünü yüzde 6,64 net satış kârlılığı ile insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri sektörü, yüzde 4,93 net satış kârlılığı ile inşaat sektörü, yüzde 4,36 net satış kârlılığı ile tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörü, yüzde 3,44 net satış kârlılığı ile konaklama ve yiyecek hizmetleri faaliyetleri sektörü, yüzde 3,35 net satış kârlılığı ile kültür, sanat eğlence, dinlence ve spor sektörü, yüzde 2,63 net satış kârlılığı ile toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektörü, yüzde 2,55 net satış kârlılığı ile ile su temini; kanalizasyon ve atık yönetimi sektörü, yüzde 2,36 net satış kârlılığı ile diğer hizmet faaliyetleri sektörü, yüzde 2,06 net satış kârlılığı ile ulaştırma ve depolama hizmetleri, yüzde 1,70 net satış kârlılığı ile idari ve destek hizmet faaliyetleri ve yüzde 1,69 net satış kârlılığı ile elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme faaliyetleri sektörü oldu.

Gayrimenkul faaliyetleri ve eğitim sektörlerinin ise yılı zararla kapatan iki sektör olduğu görülüyor. Gayrimenkul faaliyetlerinin özellikle kur atakları nedeniyle kaydedilen kambiyo zararları sonucunda yüzde eksi 4,41 aktif kârlılığı, yüzde eksi 43,70 özkaynak kârlılığı ve yüzde eksi 18,77 net satış karlılığına sahip olduğu gözlemleniyor. Eğitim sektöründeyse aktif kârlılığı, özkaynak kârlılığı yüzde eksi 7,99, net satış kârlılığı ise yüzde eksi 2,81 düzeyinde yer alıyor.

Firma sayıları

Raporda toplam firma sayısının 2022 yılında bir önceki yıla kıyasla yüzde 5’ten fazla artışla 982 bin 182’ye çıktığı ifade edildi. Firma sayısının sektörlere göre dağılımında toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektörü toplam 318 bin 556 firma ve toplam firma sayısı içinde yüzde 32,4 ağırlık ile aslan payını alıyor. Perakende ticaret sektörünü 161 bin 938 firma ve yüzde 16,5’lik pay ile imalat; imalatı ise 137 bin 953 firma ve yüzde 14’lük pay ile inşaat sektörü takip etti. En düşük firma sayısı ise 2 bin 924 firma ve yüzde 0,3’lük pay ile su temini; kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri sektöründe kaydedildi.

Aktif toplamı en büyük sektörler

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan rapora göre aktif toplamı en büyük olan sektör 8 trilyon 109 milyar 620 milyon liralık aktif büyüklüğü ile imalat sektörü oldu. İmalat sektörünü, 5 trilyon 976 milyar 106 milyon ile toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektörü, 3 trilyon 153 milyar 705 milyon lira ile inşaat sektörü ve 2 trilyon 232 milyar 789 milyon lira ile ulaştırma ve depolama sektörleri izledi.