Yerli tersaneler, üretimi Avrupa’ya kaydırıyor!

Aysel YÜCEL / SEYİR DEFTERİ

Türkiye’de artan maliyetler ve finansmana erişimde yaşanan sorunlar nedeniyle küresel lider oldukları özel amaçlı gemi inşasında ihaleleri rakiplere kaptıran yerli tersaneler, çözümü yurt dışında arıyor. GYHİB Başkanı Cem Seven, “Bazı tersanelerimiz küresel rekabet gücünü korumak için üretim hatlarını Eurozon içine kaydırmaya başladı” dedi.

Özel amaçlı gemi inşasında pek çok ilke imza atarak dünya markası haline gelen yerli tersaneler, bu alandaki küresel liderliği kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştı. Uzun süredir devam eden teminat mektubu sorununa, artan maliyetler ve finansmana erişimde yaşanan zorluklar da eklenince, sektörün önde gelen tersaneleri, Avrupa’da girdikleri ihaleleri rakip ülkelere kaptırmaya başladı. Sadece prefinansmanını kendi yapan firmalar iş alabiliyor. Çünkü Türkiye’de gemi inşa fiyatları Norveç’le başabaş seviyeye gelirken, yerli tersaneler Polonya ve Litvanya gibi ülkelerin ise üzerinde fiyat vermek zorunda kalıyor. Geçtiğimiz haftalarda EKONOMİ’ye konuşan sektör temsilcileri, ihracatçıya özel finansman desteğinin ve döviz kurunun rekabetçi seviyeye getirilmesinin aciliyet kazandığını, aksi halde sektöre çok daha büyük kayıpların kaçınılmaz olduğu uyarısını yapmıştı. İçerde sorunlara çözüm bulamayan Türkiye’nin önde gelen tersaneleri, küresel rekabet gücünü korumak için Avrupa’da tersane yatırımı yapmaya başladı.

“Avrupa’da işçilik maliyeti problem olmaktan çıkıyor”

Gemi, Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği (GYHİB) Başkanı Cem Seven, sektörde hem finansmana erişim hem de teminat mektubu sorununun devam ettiğini belirterek, “Finansmana erişenler de yüksek faiz nedeniyle sıkıntı yaşıyor. Dövizin enflasyon kadar devalüe olmaması da işçilik maliyetlerini artırmaya devam ediyor. Bazı tersanelerimiz üretim hatlarını Eurozon içine kaydırmaya başladı” diye konuştu. Avrupa içinde faaliyette gösteren firmaların teminat mektubu ve yüksek faizli kredi riskinden uzaklaşıldığını belirten Seven, “Avrupa ülkelerindeki yüksek işçilik maliyeti artık problem olmaktan çıkıyor” dedi.

Tersan, Norveçli Havyard Leirvik’i aldı

Türk gemi inşa sektörünün ihracat liderlerinden Tersan, geçtiğimiz günlerde Norveç’in köklü tersanelerinden Havyard Leirvik’i bünyesine kattığını duyurmuştu. EKONOMİ’nin sorularını yanıtlayan Tersan yetkilileri, Norveç’in bu tanınmış tersanesini alma nedenlerini şöyle özetledi: “Küresel rekabet gücümüzü korumak ve potansiyel müşterilerimiz için yeni bir çalışma yapısı yaratabilmek için bu yatırımı yapma kararı aldık. Gemiler Türkiye’de inşa edilecek ama örneğin birkaç makine Norveç'teki Tersan'da koyulacak. Bu durumda gemi Norveç’te bitirildiği için Norveç yapımı görünecek ve alıcılar için finans kolaylığı sağlayabilecek. Bu çok kesinleşmiş bir yöntem olmamakla birlikte bu yatırım sayesinde yeni çalışma yapıları oraya koyabileceğiz. Norveçli armatörler ve dizayn firmalarını çok mutlu etti bu yatırım kararımız. Böylece alıcıların avantajına olacak yeni çalışma ortaklıkları ve yapılar geliştirebileceğiz. Bu yatırımın gemi inşa süreçlerinde nasıl bir maliyet avantajı sağlayacağını ise zaman içerisinde göreceğiz.”

Satış sonrasına da katkı sağlayacak

Tersan yetkilileri, Avrupa’da bir tersanelerinin olmasının satış sonrası hizmetler konusunda da müşterilere önemli avantajlar sağlayacağını belirterek, “Tersan'ın orada bir tersanesinin olması özellikle garanti süreçlerinde daha iyi destek almasını sağlayacak” dedi.

Hicri Ercili, Hollanda’da Norden’e yatırım yaptı

Bu yıl yurt dışında tersane yatırımı yapan bir diğer şirket de Hicri Ercili Tersanesi oldu. Şirket, Hollanda’da bulunan ve 40 bin metrekarelik alanda hizmet veren Norden Tersanesi’ni bünyesine kattı. Hicri Ercili yetkilileri, Avrupa’da yapılan yatırıma yatırıma yönelik, “2023 yılında Hicri Ercili Grup bünyesine kattığımız Norden Tersanesi, hem coğrafi konumu hem de önümüzdeki dönemde planlanan yatırımları ile tersanenin tüm alanlarında daha gelişmiş bir kapasite ile iş ortaklarımızın hizmetinde olacak” açıklamasını yaptı.

İHRACATTA DARALMA HIZLANDI

Türk gemi inşa sektörü, artan maliyetler ve finansman konusunda yaşadıkları sıkıntılar nedeniyle ihracatta kaybetmeye devam ediyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) verilerine göre, gemi ve yat ihracatı, ekim ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 54 düşerek yaklaşık 97 milyon dolar olarak gerçekleştirdi. Böylece sektörün ocak-ekim dönemindeki ihracatı yıllık bazda yüzde 21 artışla yaklaşık 1 milyar 458 milyon dolar olarak gerçekleşti. Ekim ayı ihracat verilerini değerlendiren GYHİB Başkanı Cem Seven, “Ekim 2023 sonu itibari ile geçen yılki ihracat tutarının üzerindeyiz. İstatistiksel olarak iyi bir gelişme ancak yeni inşa sözleşmeleri imzalanmıyor maalesef. Bu tutarlar 1.5-2 sene önce alınan siparişlere ait” diye konuştu.