‘Yenileyici Tarım Projesi' Avrupa’ya model olacak
Türkiye’deki cipslik patates’in yüzde 63’ünü kullanan Lay’s, sözleşmeli üretimle gerçekleştirdiği bu çalışmayı bir üst seviyeye taşıdı. Anadolu Meraları ile işbirliğinde “Yenileyici Tarım Projesi”ni hayata geçiren Lay’s cipslik patateste girdileri yüzde 70 azaltmayı başardı. Türkiye’deki bu çalışma Lay’s’in Avrupa’da çalışmalarına model olacak.
Haber Merkezi |Handan Sema CEYLAN
PepsiCo’nun yiyecek markalarından Lay’s, Konya’nın Karapınar ilçesinde hayata geçirdiği Yenileyici Tarım Projesi’nde ilk hasadı gerçekleştirdi. PepsiCo Vakfı desteği ve Anadolu Meraları işbirliğinde, gerçekleşen proje sayesinde patateste girdiler geleneksel tarıma oranla yüzde 70 azaltıldı. Mısır, ayçiçeği ve şeker pancarında ise aynı tarlada oran yüzde 20. Bu yıl için 8 milyon liralık olarak bütçelendirilen projede, 75 çiftçiye de toplamda 3 milyon TL’lik hibe dağıtılacak. Projenin çıktılarının Avrupa’daki üretime de model olması bekleniyor.
Gezegenin sürdürülebilirliği için dünyada ‘regenerative agriculture’ öne çıkıyor. Türkiye’de henüz resmi olarak tanımlanmasa da uygulamanın ‘yenileyici’ ya da ‘onarıcı’ tarım olarak kavramlaşması bekleniyor. Yenileyici tarım; insan için gıda üretirken ekosistemleri, toprak ve su varlıklarını, her türlü canlı çeşitliliğini korumanın ötesinde iyileştiren her türlü teknik, yöntem, uygulama ve araştırmayı kapsayan geniş bir yelpaze, olarak tanımlanıyor. Lay’s’in Konya’da hayata geçirdiği proje sayesinde yeşil gübreleme, kompost özütü, kapalı sulama sistemi, entegre mücadele yöntemleri, tozlaştırıcı desteği gibi yenileyici tarım uygulamaları kullanıldı. Hasat öncesi bir grup gazetecinin sorularını yanıtlayan PepsiCo Türkiye Kurumsal İlişkiler, Sürdürülebilirlik Kıdemli Direktörü ve İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Esra İren, “Biz dünyanın önemli bir yiyecek, içecek şirketiyiz. Ancak sadece bu şekilde tarifl emek eksik kalır. Biz aynı zamanda bir tarım şirketiyiz de. Bu yüzden PepsiCo Pozitif’i (Pep+) geliştirdik. Sürdürülebilir bir gıda sisteminin oluşumuna katkı sağlamak istiyoruz” diyor. İren, “Tüm dünyada 2030’a kadar 28,3 milyon dönüm alanın yenileyici tarım uygulamalarına geçmesi için çalışıyoruz. Örneğin 2021 yılında, ABD ve Kanada'da yaklaşık 1,4 milyon dönümde yenileyici tarıma geçiş desteklendi. Avrupa'da ise bu yıl yenileyici uygulamalarının 890 bin dönüme genişletilmesi hedefleniyor. Ancak iklim krizinin aciliyeti ve ölçeği, kaydettiğimiz ilerlemeyi sürdürmemiz, hatta daha da hızlandırmamız gerektiğini söylüyor” şeklinde konuşuyor. İren’e göre bu hızlandırma ile 2030 hedeflerine iki yıl öncesinden ulaşmış olacaklar.
20 şehirde cipslik patates üretiyor
İren, Türkiye’de cipslik patates üretimin yüzde 63’ünü Lay’s’in ürettiğini kaydediyor ve ekliyor: “Türkiye’de 3’ü içecek 3’ü yiyecek, 6 fabrikamız var. 266 kişilik ziraat ekibimiz var. 20 şehirde 50 bin dönüm arazide patates üretiyoruz. Ayrıca Agro Akademi ile çiftçileri bilinçlendiriyoruz. Sözleşmeli tarım yapıyoruz. Böylece çiftçiye tohum, gübre, ilaç veriyoruz. Tarımda kullanılan elektrik için destek veriyoruz. Bizimle sözleşme yapan çiftçiler kredi alırken sözleşmeyi bankalara teminat olarak gösterebiliyorlar.”
75 çiftçiye hibe verilecek
Konya’daki projeleriyle ilgili de bilgi veren Esra İren, 200 çiftçiye eğitim verdiklerini 75 çiftçiye hibe vereceklerini kaydediyor. İren, şunları söylüyor: “Karapınar’daki örnek tarlamızda patates, mısır, ayçiçeği ve şeker pancarı olmak üzere 4 farklı ürün ekildi. Böylece zararlı etkisi büyük ölçüde azaltıldı. Arazide yonca bitkisi yeşil gübre olarak, taban gübresi olarak da parselden parsele değişen miktarlarda organomineral gübre kullanıldı. Yerel arıcılarla işbirliği yapılarak, çiçek döneminde tarla çevresine arı kovanları getirilmesi sağlandı. Bu sayede hem tozlaşma daha verimli bir şekilde gerçekleşmiş oldu hem de yerel üreticilere destek verildi. Yapılan tüm bu çalışmalar sayesinde uygulama arazisinde yapılan bitki besleme ve koruma yöntemlerinde kullanılan girdiler, konvansiyonel üretime oranla; patateste yaklaşık yüzde 70, mısır, ayçiçeği ve şeker pancarında ise yaklaşık yüzde 20 oranında azaltıldı.”
Çiftçiler kahramanlar gibi bizi ‘Onarım Çağı’na taşıyacak
Anadolu Meraları Eş Kurucusu Durukan Dudu projeyle ilgili konuşarak, “Yeni bir tarım yeni bir insanlık paradigmasına ihtiyaç var. Tüm dünyada bir yandan iklim kriziyle gerçekten mücadele etmek, bir yandan doğal varlıkları, ekosistemleri onarmak, bir yandan da insanlığa besleyici gıda sunabilmek zorundayız. Bu dönüşüm sürecinde de krizleri aşmak, çok yeni yollar bulmak, zor sorular sormak, cesur olmak, bireyden topluma, sistem dönüşümünü beraber gerçekleştirmek durumundayız. Aynı mitolojik bir destan gibi, insanlığı yeni bir çağa, ‘Onarım Çağı’na taşıyacak, insanlığın ilk ortak destanını aslında birlikte yazma fırsatı yakaladık. Anadolu Meraları olarak 10 yıldır, bu destansı yolculuğu Türkiye’de ve dünyada başlatmak, başta çiftçiler, çobanlar, topraktan gıda üretenler başta olmak üzere bu destanın kahramanlarını oluşturup destekleyecek ekosistemleri kurmak için çalışıyoruz” diyor. Karapınar’daki proje için 12 parselde değişik uygulamalar tasarladıklarını belirtiyor Dudu ve “Ortalama bir arazi seçtik. Girdileri azaltırken, verimin de gözetilmesini önceledik. Projedeki hibeye Karapınar’dan 100’ün üzerinde başvuru yapıldı. 75 çiftçiye hibe vereceğiz. Kişi başı 40 bin TL gibi bir rakam. Tarımı geliştirenler, dönüştüren kahramanlar teşvik edilmeli” şeklinde konuşuyor.
İlk hasat yapıldı
Anadolu Meraları Eş Kurucusu Durukan Duru, PepsiCo Agro Sürdürülebilirlik ve İş Sağlığı Güvenliği Müdürü Nazire Korkmaz ve PepsiCo Türkiye Kurumsal İlişkiler, Sürdürülebilirlik Kıdemli Direktörü ve İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Esra İren, Konya Karapınar’daki ilk patates hasadını birlikte gerçekleştirdi.