Yaş ilerledikçe enflasyonda karamsarlık artıyor mu?

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan temmuz enflasyonu yüzde 61,78 olurken, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 38 orta nokta olmak üzere, yüzde 34-42 aralığında bulunuyor. 2025 yıl sonu için de beklenti yüzde 7 ila 21 aralığında yüzde 14 orta noktasında bulunuyor.

Piyasa Katılımcıları Anketi’nde yıl sonu enflasyon beklentisi, cari yıl sonu tüketici enflasyonu (TÜFE) için yüzde 42,95’ten yüzde 43,31’e çıkarken, 12 ay sonrası için yüzde 30,02’den yüzde 28,71’e geriledi.

Reel kesimde 12 ay sonrası için enflasyon beklentisi yüzde 53,80 olurken, hanehalkının enflasyon beklentisi ise çok daha yukarıda gerçekleşti. Vatandaşın 12 ay sonrası için enflasyon beklentisi yüzde 73,14 oldu.

Cevdet Akçay, "enflasyon şoku" demişti

Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay, Reuters'a verdiği röportajda, "Maalesef sadece piyasa katılımcılarının beklentileri bu yıl sonu öngörümüze yakınsamaya başladı. Hanehalkı, TCMB'nin ileriye dönük politika yönlendirmelerine karşı nispeten daha az duyarlı ve manşet enflasyonda belirgin düşüş eğilimi görene kadar karamsar tarafta kalmayı tercih etmekte" demişti.

Enflasyon Raporu sunumu toplantısında da Akçay, dünyada enflasyon şokuna değinerek, karamsar hissiyatın özellikle yüksek enflasyonlu ülkelerde öne çıktığına değinmişti.

Yaş ilerledikçe enflasyonda karamsarlık artıyor mu?

Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selva Demiralp, ekip arkadaşlarıyla Konda Araştırma Şirketi işbirliğiyle hazırladıkları Türkiye Hanehalkı Enflasyon Beklenti Anketi (TEBA) sonuçlarında, çalışma durumuna göre 12 ay sonrası için enflasyon beklentisi en yüksek grup emekliler olmuştu.

Yaş gruplarına göre yapılan ayrıştırmada, artan yaş gruplarına paralel olarak 12 ay sonrası için beklenen enflasyonda artış görülmüştü. Demiralp, bu görünümü ilk sonuçlarda, “En yüksek enflasyon beklentilerine sahip olan 50 yaş üstü bireylerin tüketim sepetinde eğitim ve sağlık gibi hizmetler sektörü kalemlerinin ağırlığının daha yüksek olması beklenebilir. Temmuz ayında eğitim hizmetlerinde kaydedilen yıllık %104’lük manşet rakam, eğitim çağında çocuğu olması daha muhtemel görünen 50 yaş üstü grubunun enflasyon beklentilerinin diğer gruplardan daha yüksek ölçülmesi üzerinde etkili bir faktör olabilir” şeklinde yorumlamıştı.

Prof. Dr. Demiralp, bugün yaptığım bir değerlendirmede ise bir araştırma sonucuna yer vererek yaşın ilerlemesiyle enflasyondaki karamsarlığın artışı ilişkisine değindi.

Demiralp’in paylaşımında yer verdiği araştırma şu şekilde oldu:

“Malmendier ve Nagel (QJE, 2016) enflasyon beklentilerinde yaş gruplarına göre farklılaşmayı ilginç bir şekilde modellemişler: 

Enflasyon beklentileri oluşturulurken, gençler enflasyon verisindeki güncel değişime daha çok ağırlık verirken, yaşlılar tarihsel enflasyon tecrübelerini de dikkate alarak güncel veriye daha az hassasiyet gösteriyorlar.

Bu çerçeve, TEBA anketinde gözlemlediğimiz, 50+ yaş grubunun beklentilerindeki karamsarlığı yorumlarken güzel bir bakış açısı sunuyor.”