Yabancı yatırımcı hissede neden satış yapıyor?

Şebnem TURHAN

Bu yıl yabancıdan hisseye beklenildiği gibi coşkulu bir giriş göremedik. Yabancı yatırımcı son 6 haftada 1.93 milyar dolarlık hisse senedi sattı, aynı dönemde ise 4.4 milyar dolarlık tahvile giriş gerçekleştirdi. Hem enflasyon muhasebesi hem bilançolardaki zayıflık uzmanlara göre yabancının satışında etkili oldu.

Yabancı yatırımcıların bu yıl TL varlıklara yönelik ilgisi enstrümanlara göre büyük farklılık içeriyor. Yılbaşından bu yana yüzde 42,54 yükseliş gösteren BİST100 endeksine rağmen yabancı yatırımcılar hisse senedine coşkulu bir giriş değil çıkış yaptı. Yılbaşından bu yana hisse senedinden 1 milyar dolar son 6 haftada yaklaşık 2 milyar dolar net satış yapan yabancı yatırımcının aynı dönemde devlet tahvillerinde 9 milyar dolar ve 4.4 milyar dolar net alımı var. Piyasa uzmanları bu yıl yabancının olumlu gelişmelere rağmen hisseye yoğun bir ilgisinin hiç yaşanmadığını hatırlatarak bunun hem enflasyon muhasebesi nedeniyle karşılaştırmada yapılan güçlüklerden, hem şirket bilançolarındaki zayıflıktan hem de Türkiye’ye çok uzun vadeli bakma isteksizliğinden kaynaklandığını vurguladı. 

Enflasyon muhasebesi de kafa karıştırdı 

Geçen yıl kasım ve aralıkta yabancı yatırımcılar hisse senedi piyasasına yoğun girişler yaptı. Bu yıl mayısta ve devamında haziranda ise TL tahvillere yüksek girişler gerçekleştiren yabancı yatırımcı hisseden uzak duruyor. Peki Türkiye’nin kredi notları yükselirken, 5 yıllık iflas risk primi gerilerken hatta geride kalan haftada uzun süredir beklendiği üzere gri listeden çıkarken neden yabancı ilgisi istenildiği gibi yaşanmıyor? Piyasa uzmanları öncelikle faizlerin ve enflasyonun gerilemesinin gerektiğine işaret ediyor. Bu yıl borsada finans hariç uygulanan enflasyon muhasebesi de kafa karışıklığı yaşattı. Karşılaştırma yapmak yerli uzmanlar için bile oldukça sıkıntılı. Hisse senedine giriş yabancı için biraz da uzun vadeli bakmayı gerektiriyor. Analistler swapla, TLREF ile, tahvillerle TL varlıklara daha kısa vadeli giriş yapan yabancının Türkiye’ye karşı şu anda uzun vadeli bakma düşüncesinin çok olmadığına vurgu yaptı. 

Merkez Bankası verilerine göre yılbaşından bu yana yabancı yatırımcı hisse senedi piyasasında net 1 milyar 22 milyon dolar satış yaptı. Satışların yoğunlaştığı son 6 haftadaki net çıkış ise 1 milyar 930 milyon dolara ulaştı. Yerli yatırımcının not artışı ve gri listeden çıkışın yüklü yabancı talebi getireceğine olan inançla riskleri göz ardı ederek iştahlı olduğunu ve bunun da gerçekleşen yabancı satışını karşıladığını söyleyen piyasa uzmanları yerliler karşıladıkça yabancının ise daha fazla satış gerçekleştirdiğini vurguladı. Sıkı para politikasının ticari hayattaki etkisiyle şirket bilançolarının birinci çeyrekte sıkıntılı oluştuğunu ikinci çeyrekte de bu sıkıntıların süreceğini belirten uzmanlar kısa vadede borsa için olabilecek en iyi haberin ise enflasyonda baz etkisinin ötesinde hızlı bir düşüş göstermesi olacağına dikkat çekti. 

Bir noktada yerli taraf da satışa geçebilir 

Deniz Yatırım Strateji ve Araştırma Genel Müdür Yardımcısı Orkun Gödek son 6 haftada hisse senetleri cephesinde ciddi boyutlarda baskı yaratan bir yabancı çıkışı görüldüğünü dile getirerek şöyle konuştu: “’Boyut’ olaraktan kastettiğim, rakamın büyüklüğü. Yabancı cephesindeki çıkışın içeride portföy yönetim şirketleri tarafından karşılanması durumu söz konusu. Eğer bu çıkış ivmesi ile yaz ayları süresince devam edilecek ise, sonsuz bir likidite durumundan konuşmadığımızı unutmamak gerek. O nedenle bir noktada yerli tarafın da satışa geçtiğini görebiliriz. Çıkış için tek ve kesin bir ifade ile anlatılabilecek bir gerekçe olduğunu düşünmüyorum. Öncelikle şunu belirtelim: Mayıs 2023 seçimlerinden bu yana ‘Türkiye’nin geri dönüş hikayesi’ teması etrafında şekillenecek bir süreçten söz ettik. Bununla birlikte, yabancı taraftaki giriş eğiliminin de çok düşük hız ve boyutlarda olacağını, ağırlıklı ilk etapta hedge fonların tercih edeceklerini de sıklıkla dile getirdik. O nedenle DİBS’teki ciddi fon akımlarına karşılık hisse tarafındaki zayıflık bizim açımızdan sürpriz değil. Öte yandan çıkışın rakamsal büyüklüğünü kısmen yadırgadığımızı söylemek yanlış olmaz. Kısa vadeli gelişmeler üzerinden bakacak olursak, yerel seçimlerin hemen öncesinde başlayan ve seçim sonrası haftayı da kapsayan 3 haftalık dönemde 1 milyar dolar hisse senedi alımı izlemiştik ki bunun da önemli bir kısmı tek bir sanayi grubu ve alt şirketleri üzerinden olmuştu. Mayıstaki çıkışın da hangi sektör ve hisselerden geldiğini yeniden dikkate alacak olursak, kar realizasyonu isteği ve pozisyonlar arası geçişi rahatlıkla belirtmek mümkün. Yine mart-nisan aylarında yabancılar eurobond kaleminde 900 milyon dolara yakın çıkış yaparken, mayıs- haziranda 1.9 milyar dolar alıma döndüler.” 

Gödek, realizasyon ve pozisyon değişiminin yanında bir miktar kur tarafındaki orta vadeli düşüncelerin de etkili olabileceğini vurgulayarak “Bu, elbette ki kur için hareketlilik beklendiği anlamına gelmemeli. Hedge düşüncesi ve uzun süredir yatay seyrin de etkisi unutulmamalı. Son çeyrek işlemleri ile birlikte yabancı aktivitesinin çok ciddi boyutlarda olmasa da kademeli artışını beklemeye devam ediyoruz” dedi. 

Kâr alma amacıyla satış gelmiş olabilir 

Perform Portföy Fon Yöneticisi Altan Aydın yılbaşından bu yana yabancı yatırımcıların 9 milyar dolara yakın tahvil alırken özellikle son 1.5 aydaki satışlarla hisse senedinde nette yaklaşık 1 milyar dolarlık çıkış yaptıklarını hatırlattı. Özellikle mayıs sonu haziran başında satışların yoğunlaştığını söyleyen Aydın, “Açıkçası ben bunun geçici olduğunu düşünüyorum. Hisse piyasası özelinde yılbaşından bu yana endeks getirisi yüzde 40’a varmışken gelen bilançoların zayıflaması, sıkılaşmanın etkisinin 2. Ve 3. çeyreklerde daha görülebilecek olması özellikle kısa vadeli yabancı yatırımcıların kar alma amacıyla satışına sebep olmuş olabilir” dedi. 

Eylül aralık dönemi çok kritik 

Perform Portföy Fon Yöneticisi Altan Aydın bu yıl zaten yabancı yatırımcıdan genele yayılan bir girişin hiç görülmediğini dile getirerek, şöyle konuştu: “Genel olarak bankalara ve BIST30 hisse gruplarında yoğun oluş vardı. Son 2 aydaki çıkışları incelediğimizde daha çok genele yayılan bir satış var. Fakat banka ve holdinglerde pozisyon alanların pozisyonlarını koruduğunu düşünüyorum. Bu nedenle farklı yatırımcı gruplarının zaman zaman yoğunlaştığı söylenebilir. Özellikle tahvil tarafında pozisyon alan yatırımcıların seyri bizim için daha belirleyici olacaktır. Malum özellikle 2024’te TL ciddi bir carry trade avantajı sağladı fakat aynı zamanda da dünya çapında en kalabalık pozisyonlanmalardan (crowded trade) biri olarak karşımıza çıkıyor. Burada zaman zaman yatırımcıların kar almak isteyebileceğini düşünüyorum. TCMB’nin artırmış olduğu rezervler bu kar satışı riskini sönümlendirebilir ama eylülaralık döneminin çok kritik olduğu kanaatindeyim yine de TL varlıklar için olumlu görüşümü koruyorum.”