Türkiye’nin ardından AB, Çin EV’lerine vergi getiriyor

HİLAL SARI

Avrupa Birliği Komisyonu bu hafta Çin’in ürettiği elektrikli araçlara (EV) yeni gümrük vergileri getirme planlarını açıklayacak. AB, Çin’de otomotiv sektörünün dönüşümünde çok büyük devlet teşvikleriyle desteklenmesinden rahatsız. Ancak Pekin’den bu karara misilleme de gelebilir.

Türkiy'e de yerli üreticileri zorlayan Çin menşeli otomobillere uygulanan vergileri 8 Temmuz itibariyle artırıyor. Türkiye pazarındaki payı yüzde 10’lara yükselen Çinli otomobil markalarından elektrikli olanlara daha önce getirilen yüzde 40 ek gümrük vergisinin kapsamını tüm yakıt tiplerine genişletti.

ABD’de de geçtiğimiz haftalarda Çinli EV’lere yönelik gümrük vergisi üç katına çıkarılarak yüzde 100’e yükseltilmişti.

AB’nin hem Çinli BYD ve Geely gibi elektrikli araç devlerine, hem de Tesla gibi Çin’den Avrupa’ya ihraç yapan batılı üreticilere vergi uygulaması bekleniyor. Ancak en büyük ticaret ortaklarından biri Çin olan AB’nin yeni EV vergilerinin ABD hükümetininkinden çok daha düşük olacağı öngörülüyor. Avrupalı otomobil üreticileri daha ucuz maliyetle üretim yapabilen Çinli rakiplerinin pazara girişiyle giderek pay kaybediyor.

Almanya'da faliyet gösteren otomobil üreticileri Çin’deki satışlara ağır bir bağımlılığı var. Bu nedenle de Pekin’den misilleme gelmesinden korkuyor. Ayrıca Çin’de kendi araçlarını üretip ithalatla alan bazı Avrupalı otomotiv üreticileri de var. Almanya Şansölyesi Olaf Scholz ise “gümrük vergisine ihtiyaç olduğu konusunda ikna olmadığını” söyledi. Almanya için Çin en önemli satış pazarlarından biri.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen bir çok konuşmasında “Çinli üreticilerinin devlet teşvikleriyle ürettiği EV’lerin Avrupa’ya akın akın girişinin engellenmesi için adımlar atılması gerektiğini” söyledi. Öte yandan von der Leyen bunun bir ticaret savaşına gidebileceğini de ekliyor: “Reaksiyon ve misillemeler bir ticaret savaşına giderse, bu hala tedarik zincirlerinde Çin’in baskın olduğu bir tedarik zincirine bağımlı olan Avrupa ekonomisi için yıkıcı sonuçları olur.”

Çin, AB’yi anti-teşvik soruşturması konusunda eleştirmiş, işbirliği çağrısı yapmıştı. Bazı Avrupa ülkelerinde muhtelif lobi çalışmaları da yapan Pekin hükümeti, şimdilik bu ek gümrük vergilerine nasıl bir misilleme yapacağı konusunda net bir açıklama yapmadı. Hükümet nisan ayında geçirilen bir yasa ile ABD ve AB’nin ihracatları kısıtlayan gümrük vergilerine misilleme yapma yetkilerini güçlendiren bir adım atmıştı. Öte yandan Çinli EV üreticileri ve tedarikçileri gümrük vergilerinden kaçınmak için Avrupa’da üretime de yatırım yapmaya başladı.

FRANSA Avrupa’nın Çin’in teşvikli üretimine karşı kendisini savunmaya ihtiyacı olduğu görüşünde.

Avrupa ülkeleri Çin yatırımı için rekabett 

Türkiye’nin de heyecan duyduğu Çin otomotiv yatırımı Avrupa ülkelerini de heyecanlandırıyor. AB yönetimi Çin’in otomobil teşviklerine soruşturmalar açarken, bazı Avrupa ülkeleri önemli teşviklerle Çin’den yatırım kapmaya çalışıyor. Bain & Company ortaklarından Gianluca Di Loreto, “Çin’in kendi iç pazarında üretim yapması daha ucuz olduğu halde Çinli üreticilerin Avrupa’da markalarını inşa ederek lojistik avantaş ve gümrük vergilerinden kaçınma kabiliyeti sağlamak istediğini” söylüyor.

Ne zaman sonuçlanacak?

AB’nin açıklayacağı planlara yönelik taraflar üç gün istişareler de bulunacak ve soruşturmanın tamamı ekim ayının sonuna kadar devam edecek. Eğer bir vergi getirilmesi netleşirse, bu AB kanunlarınca genelde 5 yılı kapsayacak şekilde açıklanıyor. Analistler gümrük vergilerinin yüzde 10 ila 25 aralığında olmasını bekliyor. Var olan yüzde 10 verginin üzerine yüzde 10’luk bir vergi daha eklenmesi, Reuters hesaplamalarına göre Çin EV’lerini ithal eden Avrupalı üreticilere yaklaşık 1 milyar dolara mal olacak (2023 ticaret verilerine göre). Bu da zaten yavaşlayan talep ve iç pazarda düşen fiyatlar nedeniyle zorlanan otomobil üreticilerini daha da zorlayacak.

Tesla, Renault, Dacia ve BMW gibi üreticiler Çin’de EV üretimi yapan markalar arasında. Komisyon tahminlerine göre 2019’da payı yüzde 1’in altında olan Çinli markaların AB’deki satışları yüzde 8’e ulaşmış durumda. Komisyon’a göre bu oran 2025 itibariyle yüzde 15’e ulaşabilir. Çin’den Avrupa’ya ihraç edilen markalar arasında, BYD’nin Atto 3’ü, SAIC’in MG’si ve Geely’nin Volvo’su bulunuyor. Danışmanlık şirketi AlixPartners ise Avrupa’da 2023’te toplam satışların yüzde 4’ünü oluşturan Çinli markaların payının 2028 itibariyle yüzde 7’ye ulaşacağını söylüyor.

BMW, VW ve Mercedes uyarıyor!

Alman otomobil üreticileri BMW, Volkswagen ve Mercedes Çin’e gümrük vergisi uygulanmaması için uyarmış, en önemli pazarlarından biriyle ilişkileri bozacağına işaret etmişti. HSBC tahminlerine göre Alman üreticilerin küresel kârının yüzde 20 ila 23’ü Çin pazarından geliyor.

Türkiye ExxonMobil ile milyarlarca dolarlık LNG anlaşması için görüşüyor

Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar, Financial Times gazetesine verdiği röportajda Ankara’nın ABD’li enerji devi ExxonMobil ile milyarlarca dolarlık bir sıvılaştırılmış doğalgaz alımı anlaşması için görüşmeler yaptığını söyledi. Bayraktar’ın açıklamasına göre Rus gazına bağımsızlığı azaltmak ve tedariği çeşitlendirmeyi amaçlayan anlaşma kapsamında Türkiye Exxon’la yıllık 2,5 milyon ton LNG tedariği içeren uzun vadeli bir anlaşma için görüşüyor. Enerji fiyatlamaları yapan Argus değerlendirmelerine göre anlaşmanın Türkiye’ye maliyeti yıllık yaklaşık 1,1 milyar dolara denk gelecek ve ülkenin doğalgaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 7’sini karşılayacak. Rusya ile uzun vadeli sözleşmelerin 2025’te biteceğini, İran’la ise gelecek sene sonlanacağını aktaran Bayraktar, tedarik güvenliği için başka yerlerden de doğalgaz alımı yapılması gerektiğine dikkat çekerek “Bu Rusya’dan olabilir, Azerbaycan’dan olabilir, İran’dan olabilir ya da LNG seçenekleri denenebilir. Hangi gaz ucuz bakmamız gerekecek” ifadelerini kullandı.