Türkiye 2022'de 48.8 milyar dolar 'açık' verdi

İSTANBUL / EKONOMİ

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından artan enerji maliyetleriyle yükselen cari açık altın ithalatının hız kazanmasıyla birlikte 2022 yılını 48.8 milyar dolarda tamamladı. 2021 yılında Türkiye 7.2 milyar dolar cari açık vermişti. Aralık 2022’de ise cari açık 5.5 milyar dolar olan beklentilerden yüksek 5.91 milyar dolar olarak açıklandı. Merkez Bankası verilerine göre altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı 2022'de 50.79 milyar dolar fazla verdi.

Cari açığın milli gelire oranını ekonomistler yüzde 6’ya yükseldiği açıklamasını yaparken Merkez Bankası resmi rezervleri de Aralık 2022’deki 2.4 milyar dolar artışla yılın tamamında 13.4 milyar dolar oldu. Aralık 2022’de net hata noksan kaleminde yılın en düşük girişi 428 milyon dolar hesaplanırken 2022’nin tamamında bu kalemden 24.2 milyar dolarlık giriş hesaplandı.

Aralık 2022’de yabancıların gayrimenkul alımları 605 milyon dolarla yüksek bir tutara işaret etti. 2022 yılında da 2021 yılındaki 5.63 milyar dolardan gayrimenkul yatırımları 6.27 milyar dolara yükseldi. Toplamda doğrudan yabancı yatırım net giriş 374 milyon dolarla sınırlı kaldı. Yabancılar hisse senedinde 580 milyon dolarlık satış yaparken 16 milyon dolarlık devlet tahvilleri aldılar. Bankalar yurtdışı tahvillerde net 694 milyon dolar ödeme yaparken Hazine 2 milyar dolarlık Eurobond ihracı gerçekleştirdi böylece portföy yatırımlarından toplamda 828 milyon dolarlık giriş oldu.

Altın ithalatında artış sürüyor

Parasal olmayan altın ithalatı 19.4 milyar dolar ile 100 milyar dolara ulaştığı hesaplanan enerji ithalatı 2022'de cari açığı artıran başlıca unsurlar olarak öne çıktı. Aralık ayında altın hariç cari açık 3.3 milyar dolarla yatay kalırken enerji hariç cari fazla 3 milyar dolardan 910 milyon dolara geriledi. 2021 Aralıkta 2.9 milyar dolar olan altın ve enerji hariç cari fazla 2022 Aralık'ta 3.5 milyar dolara yükseldi.

Aralıkta ihracat hafif toparlanırken ithalattaki yavaşlamayla dış ticaret açığı hız kesti. Enerji fiyatlarının düşmesiyle yaşanan yavaşlama sürerken altın ithalatındaki 2.6 milyar dolarlık yüksek tutar dikkat çekti. Dış ticaret açığı Aralık 2021'deki 5 milyar dolardan 8.1 milyar dolara yükseldi. Taşımacılık gelirlerinde yıllık bazda yüzde 38,8 artış olurken net seyahat gelirlerinde yüzde 12,1 oranında azalış gerçekleşti.

Ekonomistler aralık ayı ödemeler dengesi sonuçlarının dış ticaret açığındaki yavaşlamaya karşın hizmetlerdeki toparlamanın hız kesmesiyle cari açığın yüksek seyrettiğin ortaya koyduğunu belirtti. Enerji ithalatında yavaşlama sürse de yüksek altın ithalatının hem dış ticaret açığının hem de cari açığın genişlemesinde rol oynadığını kaydeden ekonomistler, hizmet kaleminde ise taşımacılıktaki toparlanmaya karşın seyahat giderlerinin etkisiyle net gelirin zayıflamaya işaret ettiğini vurguladı.

Cari açığın finansmanında ekim ve kasımda olduğu gibi yine Hazine'nin Eurobond ihracı ile muhabir hesapları etkili olduğunu dile getiren ekonomistler kısa dönemde mevsimsel etkilerle dış ticaret açığındaki ve cari açıktaki genişlemenin yavaşlayarak da olsa devam edeceğini bununla birlikte hizmet gelirlerinde süren ılımlı toparlanmanın cari açıktaki genişlemeyi kısmen sınırlayacağını belirtti.

Kasım cari açık verisine revizyon geldi

Öte yandan Aralık 2022 özelinde 5.4 milyar dolar ile yüksek mevduat girişi dikkat çekti. Bu tutarın 4 milyar doların üzerindeki bölümü bankaların yurtdışı şubelerindeki ilgili tutarların Türkiye'ye getirilmesi ile oluştu. TCMB ilgili tutara ek yüzde 4,5 faiz ödeyeceğini açıklamıştı.

Kasım 2022 cari açık verisinde revizyon yapan Merkez Bankası, 3 milyar 666 milyon dolar olarak açıkladığı cari açık verisini 4 milyar 49 milyon dolara yükseltti. Bu arada Merkez Bankası verilerde 2018 yılından itibaren birincil gelir dengesi, doğrudan yatırımlar ve diğer yatırımlar kalemleri başta olmak üzere çeşitli revizyon ve güncellemeler yaptı. Yapılan güncellemeler neticesinde Net Hata ve Noksan kalemi; 2018 yılında 235 milyon dolar, 2019 yılında 98 milyon dolar, 2020 yılında 58 milyon dolar, 2021 yılında 194 milyon dolar ve 2022 yılının Ocak-Kasım dönemi için 1.43 milyar dolar güncellendi.