TürkAkım'da vanalar açıldı

Mehmet KARA

Karadeniz’in altından geçerek Türkiye ve Avrupa’ya Rus doğalgazı taşıyacak TürkAkım Gaz Boru Hattı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından resmen açıldı.

Erdoğan açılış töreninde yaptığı konuşmada Türkiye ile Rusya arasındaki yakın işbirliğinin son nişanesi olarak nitelendirdiği TürkAkım’ın hem ikili ilişkiler, hem de bölgedeki enerji haritası bağlamında tarihi bir nitelik taşıdığını söyledi.

Projeyle taşınacak yılda 31,5 milyar metreküplük doğalgazın 15,75 milyar metreküpünün aracı hiçbir ülke olmadan doğrudan Türkiye’ye ulaşacağını anlatan Erdoğan “Böylece 15 milyon hanenin yıllık doğalgaz ihtiyacını da karşılamış olacağız” dedi.

OECD’nin 10’uncu büyük enerji pazarı

Erdoğan, Türkiye’nin OECD ülkeleri arasındaki 10’uncu en büyük enerji piyasasına sahip olduğunu belirtti. Bugün itibariyle 81 ilde nüfusun yüzde 79’unun, yani 53 milyon vatandaşın doğalgazı aktif bir şekilde kullandığını kaydeden Erdoğan, bu sayının yapılan altyapı yatırımlarıyla gün geçtikçe arttığını ifade etti.

33 yılda 400 milyar metreküp Rus gazı

Rusya’nın Türkiye’nin doğalgaz tedarikçilerinin başında geldiğinin altını çizen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Geçmiş 33 senede Rusya’dan yaklaşık 400 milyar metreküp doğalgaz tedariki sağladık. Bu tablo, ülkelerimizin karşılıklı çıkarına dayalı kazan-kazan temelli işbirliğinin en güzel örneğidir” diye konuştu.

Badireler atlatan enerji işbirliği

Türkiye-Rusya enerji işbirliğinin her türlü badireyi başarıyla atlattığını ifade eden Erdoğan, şöyle devam etti: “Türkiye ve Rusya olarak, bu örnek işbirliği zemini üzerinde yeni projelere, yeni başarılara imza atmaya devam edeceğiz. Avrupa ülkelerinin proje kapsamındaki ikinci hattan gelecek Rus gazına yoğun ilgi gösterdiğini görüyoruz.”

Hedef küresel bir enerji merkezi

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin son yıllardaki yatırımlarıyla kendisiyle birlikte bölge coğrafyası için de önemli bir doğalgaz arz kapasitesi ve ticaret merkezi oluşturacak altyapıya kavuştuğunu söyledi. Bundan bir ay önce ve enerjinin ipek yolu olarak görülen TANAP’la 16 milyar metreküplük Azerbaycan doğalgazını Türkiye ve Avrupa’nın istifadesine sunduklarını anlatan Erdoğan şöyle dedi: “İlerleyen yıllarda TANAP’ın taşıma kapasitesini önce 24 milyar metreküpe, ardından da 31 milyar metreküpe çıkarmayı planlıyoruz. Ayrıca karada ve denizde hidrokarbon arama ve üretim faaliyetlerinin artırılması için çalışmalar yürütüyoruz. Hedefimiz, ülkemizi küresel enerji merkezlerinden biri haline getirmektir.”

Türkiyesiz projenin şansı yok

Türkiye’nin kesinlikle bölgesel gerilim peşinde olmadığının altını çizen Erdoğan, Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon arama faaliyetlerinin tek amacının, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin menfaatlerini korumak olduğunu vurguladı. “Doğu Akdeniz’de ülkemizin dışlandığı hiçbir projenin ekonomik, hukuki, diplomatik bakımdan hayata geçme şansı yoktur” diyen Erdoğan şöyle devam etti: “Akdeniz’deki en uzun kıyı şeridine sahip Türkiye’nin, bu bölgeyle ilgili her türlü projede söz söyleme hakkı elbette olacaktır. Buradan tüm kıyıdaş ülkelere işbirliği çağrımızı tekrarlıyorum. Gelin Akdeniz’i çatışma değil, işbirliği sahasına dönüştürelim. Karşılıklı saygı ve hakkaniyet temelinde her türlü işbirliğine varız. Gerek TANAP, gerekse TürkAkım, ülkemizin vizyonunun en somut nişanesidir.”

Modern Türk-Rus ilişkileri 100 yaşında

Türkiye ve Rusya Federasyonu arasında, modern dönemdeki diplomatik ilişkilerin kuruluşunun 100’üncü yılını kutladıklarını anlatan Erdoğan “Ancak, komşumuz Rusya ile münasebetlerimiz çok daha köklüdür. İki komşu devlet arasındaki münasebetler, 500 seneyi aşan bir derinliğe ulaşıyor. İstiklal Harbimizde Rus dostlarımızdan gördüğümüz desteği unutabilmemiz mümkün değildir. Son dönemde de, fikir ayrılıklarımızın ortak çıkarlarımızın önüne geçmesine izin vermedik. Putin’in Vladimir Putin’in güçlü iradesiyle iki ülke ilişkilerinde çok farklı bir ivme yakaladık” dedi.

100 milyar dolarlık ticaret hedefi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 1980’lerde 300-400 milyon dolar civarında seyreden Türkiye-Rusya ticaret hacminde bugün 100 milyar dolarlık hedeflerin konuşulduğunu kaydetti. Özellikle son üç yılda ikili ticarette düzenli bir artış yaşandığını, turizmde her sene yeni bir rekorlar kırıldığını anlatan Erdoğan “Müteahhitlerimizin Rusya’da üstlendikleri işlerin toplamı 75 milyar dolara ulaştı. Karşılıklı yatırımlarımız 10’ar milyar doları aştı” dedi.

Katma değerden tüm bölgeye fayda

Akkuyu Nükleer Güç Santrali projesinin planlandığı takvimde tamamlanacağını ifade eden Erdoğan “TürkAkım projesi ise yeni dönemin sembol eserlerinden biri olacak. Sahip olduğumuz potansiyeli tam manasıyla harekete geçirdiğimizde, ortaya çıkacak katma değerden tüm bölgenin istifade edeceğine inanıyoruz” ifadelerini kullandı.

İran-ABD çatışması: Arzu etmediğimiz nokta

Son dönemde bölgede oldukça sancılı günler yaşandığını kaydeden Erdoğan “Müttefikimiz ABD ile komşumuz İran arasında bir süredir devam eden gerilim, hiç arzu etmediğimiz bir noktaya ulaştı. Türkiye olarak ne Irak’ın, ne Suriye’nin, ne Lübnan’ın, ne de deniz yoluyla enerji ticaretinin yüzde 30’dan fazlasının yapıldığı Körfez bölgesinin vesayet savaşlarının sahnesi haline gelmesini istemiyoruz” dedi.

Irak’ın istikrarını kaybetme riski

Yaşanan gelişemlerin ardından Irak’ın istikrarını tamamen kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan “Irak Türkmenlerinin selameti de bizim için kendi vatandaşlarımızın güvenliği kadar önemli. Arabı, Kürdü, Türkmen’i, Şii’si, Sünni’siyle Irak halkının tamamı bizim özbeöz kardeşimizdir” ifadelerini kullandı.

Bölge çatışmalardan bitap düştü

Mezhepçilik taassubunun Irak’ı esir almasını engellemek için, ülke halkını oluşturan tüm gruplarla düzenli temas halinde olduklarını anlatan Erdoğan şöyle konuştu: “Savaş tamtamlarının çaldığı bu kritik süreçte de, diplomasinin tüm kanallarını kullanarak tansiyonu düşürmeye çalışıyoruz. Amacımız; gerilimi düşürerek, yeniden aklıselimi hâkim kılmaktır. Bölgemiz, son 20 yıldır devam eden çatışmalar sebebiyle zaten bitap düştü. Kardeşin kardeşe düşmanlaştırıldığı bu tablodan da en fazla bölgeyle ilgili hesabı olan dış güçler faydalandı. Coğrafyamızda artık yeni bedeller ödemeye kimsenin mecali kalmamıştır. Hiç kimsenin, sadece kendi çıkarları uğruna, Irak başta olmak üzere tüm bölgeyi yeni bir ateş çemberine atmaya hakkı yoktur.”

"Tüm taraflarla konuşabiliyoruz"

Türkiye’nin tüm taraflarla konuşabilen bir ülke olarak, diplomasi trafiğini çok yönlü bir şekilde devam ettireceğini anlatan Erdoğan, “Elimizdeki tüm imkânları seferber ederek bölgemizin kan ve gözyaşına boğulmasına izin vermeyeceğiz. Rus dostlarımızın da katkısı ve destekleriyle, inşallah, bu sıkıntılı süreci suhuletle atlatacağımıza inanıyorum” diye konuştu.

Putin: Proje Avrupa ekonomisine tesir edecek

Bakan Dönmez'in ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin kürsüye geldi. İlk olarak konuşmasını yapan Putin'in sözlerinden satır başları:

- Rusya-Türkiye arasındaki işbirliği, engelleme çabalarına rağmen her alanda gelişiyor.

- Rus gazının (Türkiye üzerinden) Avrupa'ya sevk edilmesi bütün Avrupa ekonomisine tesir edecek.

- Bu bölgede gerginliğin artırılmasına yönelik eğilimler var. Türkiye ve Rusya ise bambaşka eğilim sergiliyor.

- Sadece geçen sene Türk ortaklarımız 24 milyar metreküp gaz aldılar. Şimdi ise yeni bir güzergahtan TürkAkım’dan gelecek. Bu özel ve benzeri olmayan gaz ulaştırma sistemi. Denizin dibinden iki paralel hat döşendi. Her biri 16 milyar metreküplük kapasiteye sahip. Derinliği iki kilometreyi aşıyor, bu gerçekten hiç de kolay olmayan bir çalışmadır.

- İlk hattan gelecek olan doğal gaz Batı Sibirya yataklarından geliyor. İkinci hattan gelecek olan doğal gaz Türkiye üzerinden Balkanlara, Bulgaristan’a ve Yunanistan’a sevk edilecek. Rus doğal gazının Avrupa’ya sevk edilmesi sadece Türkiye için değil birçok güney Avrupa ülkesinin ekonomisine olumlu etki edecek. Avrupa gaz piyasasının güvencesini sağlayacak.

- TürkAkım’ın inşaatında öncü teknolojiler uygulandı. Bu da gaz boru hattının güvenilir bir şekilde işletileceğine ve çevre dostu olmasına yardımcı olacak.

Bakan Dönmez: Doğalgazda arz sıkıntımız kalmadı

Enerji ve Tabii kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Türkiye’nin doğalgaz arz güvenliği anlamında attığı adımların sonuncusu olan TürkAkım’ın da devreye girmesiyle birlikte artık bir doğalgaz arz güvenliği sıkıntısının kalmadığını söyledi. TürkAkım ile kazananın sadece Rusya ve Türkiye olmadığını belirten Dönmez, Avrupa’nın da gaz arz güvenliği açısından kazanan taraf olduğunu vurguladı. Dönmez, TürkAkım ile doğalgazın ilk alıcısı konumuna yükselen Türkiye için transit risklerinin de ortadan kalktığını ifade etti.