Türk TIR’larına tarife dışı engel!

Aysel YÜCEL / SEYİR DEFTERİ

Avrupa Birliği, Rusya ve destekçi ülkelere yönelik yaptırımlarını sıkılaştırırken bu konuda bir hamle de Polonya hükümetinden geldi. Polonya-Belarus sınırı, Avrupa Birliği üyesi olamayan ülkelerin nakliye araçlarına kapatıldı. Alınan bu karar sadece Türkiye ile Belarus arasındaki taşımaları değil, Rusya’ya yapılan ihracat taşımalarını da etkiliyor. Türk nakliyeciler, kararın Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki Gümrük Birliği Anlaşması'na aykırı olduğunu söylüyor.

Polonya hükümeti, kamu güvenliğini sağlamak gerekçesiyle geçtiğimiz günlerde Polonya-Belarus arasındaki Kukuryki-Kozlovici karayolu sınır kapısında TIR geçişlerini bir sonraki duyuruya kadar sınırlama kararı aldığını duyurdu. Söz konusu yasak, Belarus’ta bulunan Türk araçlarının Polonya’ya dönüşleri için de geçerli. Polonya-Belarus arasındaki bir diğer sınır kapısı olan Bobrowniki-Kuznica kapıları da TIR geçişine kapalı. Dolayısıyla Kukuryki sınır kapısının kapatılmasıyla Türk nakliye araçlarının taşıtlarının Polonya'dan Belarus'a doğrudan geçiş imkanı kalmadı. AB’li araçlar ise Belarus sınırına kadar gelerek bu burada yarı römorkları bırakıyor, Belaruslu nakliyeci bu yükleri sınırdan alıp içeride dağıtıyor. Dolaysıyla Türk plakalı araçlara Belarus’a transit geçiş yasağı gelirken, AB plakalı araçlar ise Türkiye’nin ihracat yükünü, Belarus’lu nakliyecilere teslim edilmek üzere sınıra kadar bırakabilecek.

İstisna talebi reddedildi

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, taşımacıların bu durumdan mağdur olmamaları için Varşova Büyükelçiliği aracılığıyla Polonya İçişleri ve Dışişleri Bakanlıkları nezdinde girişimde bulunarak Türk taşımacılarına istisna tanınmasının talep etti. Ancak Polonyalı yetkililer, Polonya-Belarus ilişkilerinin mevcut durumu çerçevesinde alınan bu kararın değiştirilmesinin veya Türkiye'ye istisna tanınmasının mümkün olmadığı, Polonya-Belarus sınırının eşya taşımacılığı için AB üyesi her ülkenin TIR'larına kapatıldığı belirtildi.

Litvanya da çözüm sunmadı

Diğer taraftan, Polonya hükümetinin bu kararı sonrasında taşımacılar Litvanya güzergahına yöneldi. Halihazırda yolda olan taşıtların Litvanya geçiş belgesine sahip olmadıkları için, Türk plakalı taşıtlara geçici muafiyet sağlanması ve geçiş belgesi aranmaması amacıyla Bakanlık Litvanya makamları nezdinde girişimlerde bulundu. Ayrıca, Vilnius Büyükelçiliği'nin de bu yöndeki girişimleri devam ediyor. Bununla birlikte, Belarus sınırına ilişkin hassasiyetin Litvanya'da da geçerli olduğu ve Belarus'a yönelik karayolu taşımacılığının tümüyle Litvanya'ya yönlendirilmesinin kalıcı bir çözüm oluşturmayabileceği değerlendirmesi yapıldı.

400'e yakın TIR yolda yakalandı

EKONOMİ gazetesinin edindiği bilgiye göre, Polonya’nın 21 Şubat’ta sınırı kapatmasıyla gidiş ve dönüş yolunda milyonlarca dolarlık mal taşıyan 400'e yakın Türk TIR’ı vardı. Türkiye’den ihracat yükü ile çıkan TIR’lar yeni güzergahlar bulmak zorunda kalırken, Türkiye’ye dönmek üzere Belarus’tan Polonya’ya girmeye çalışan TIR’lar ise polis engeli ile karşılaştı. Bu TIR’ların bir kısmı farklı güzergahlardan ülkeye dönüş yaparken, bazıları ise hala ülkeye dönme mücadelesi veriyor.

UND alternatif çözümleri sıraladı

Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND), Polonya ve Litvanya tarafındaki belirsizlik durumunun sürmesi nedeniyle, Belarus ve Rusya’ya yönelik ihracat taşıması gerçekleştirmeyi planlayan taşımacılara, alternatif güzergahlara yönelik önerilerde bulundu. Kısıtlamanın başladığı tarihten önce Polonya, Belarus veya Rusya’ya ulaşmış veya Türkiye'ye dönüş yolunda olup Litvanya geçiş belgesi olmayan taşımacıların Litvanya’dan Polonya’ya geçmek için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'ndan Litvanya geçiş belgesi temin etmeleri veya Belarus’a yönelik taşımalarda Polonya ve Litvanya güzergahı yerine Rusya üzerinden alternatif güzergahların kullanılması tavsiye edildi.

“Depremzede nakliyeciye yapılmamalıydı”

Polonya üzerinden transite kapatılan Belarus’a ağırlıklı olarak yaş sebze-meyve taşınıyor. Bu taşımaların çok büyük çoğunluğunun Hataylı nakliyeciler tarafından yapıldığını belirten sektör temsilcileri sektörü temsilcileri, “AB’nin depremden etkilenen bir taşımacılık grubunun geçişini engellemesi çok yanlış bir politika" dedi.

"Gümrük Birliği Anlaşması'na aykırı"

Polonya’nın Türk nakliyecilerin Belarus’a transit geçişine izin vermemesini EKONOMİ gazetesine değerlendiren Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) yetkilileri, alınan bu kararın Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki Gümrük Birliği Anlaşması’nın ihlali söz konusu söyledi. UND yetkilileri, “Burada Gümrük Birliği’nin ihlali söz konusu. Güvenlik gerekçesi deniyor ama diğer ülkenin nakliyecileri geçiş yapabiliyor. Ambargo kapsamında olan hiçbir ürün zaten güzergah üzerinde olan Bulgaristan, Polonya gibi AB ülkelerine girmiyor. Bizim TIR’larımız Avrupa Birliği kapsamında sayılmıyor. Biz gidemezken, onların gitmesi yapılan anlaşmaya aykırı” diye konuştu.

AB’li nakliyeciye engel yok

Türkiye’den Belarus’a ağırlıklı olarak yaş sebze-meyve, tekstil ve hijyen ürünleri taşınıyor. 2022 yılında Belarus’a toplamda 14 bin ihracat seferi yapıldı. Bu taşımaların yaklaşık 5.3’ü Türk taşımacılar tarafından gerçekleşti. Rusya’ya ise geçen yıl yaklaşık 57 bin TIR seferi yapıldı. Bunun yaklaşık 21 bini Türk nakliyecilerin seferi.