Turizmden sonra bavul ticaretinde de büyük kayıp

Merve YİĞİTCAN

Turizm sektörünü derinden yaralayan Rusya’nın Türkiye’ye charter uçuşlarını yasaklaması ve normal uçak seferlerini de kısıtlaması, bavul ticaretinin kalbinin attığı merkezlerde keyifl eri kaçırmış durumda. Haziran başında sezonu kapatmaya hazırlanan Laleli’de yüzde 20, Merter’de de yüzde 50 iş kaybı bekleniyor. Üretiminin önemli bir kısmını Akdeniz Bölgesi’ne yapan deri konfeksiyonda da yüzde 30’lar civarında bir kayıp söz konusu. İlgili merkezlerde yapılan ticaretin toplulaştırılmış kaydını elde etmek zor. Zira bu merkezlerde ticaretin çoğu yolcu yanı ya da uçak kargo ile gerçekleştiriliyor. Ancak Merkez Bankası’nın verilerine göre, pandemi öncesi 2019’da bavul ticareti yaklaşık 5 milyar dolar hacme ulaşmıştı. 2020 yılında ise bu rakam pandeminin etkisiyle 2,2 milyar dolara kadar gerilemişti. Bu kaybın 1 milyar dolarlık bölümü, Rusya’ya yönelik bavul ticaretinin azalmasından kaynaklandı. Bu düşüşe karşın geçen yıl Rusya’ya 1 milyar dolara yakın bavul ticareti gerçekleştirilmişti. Seyahat kısıtlaması kararı ile birlikte en az 300 milyon dolarlık ek bir kaybın gündeme geldiği hesaplanıyor.

Piyasa sermaye desteği bekliyor

1 Haziran’a kadar sürecek kısıtlamanın etkilerini değerlendiren Merter Sanayici ve İşadamları Derneği (MESİAD) Başkanı Yusuf Gecü, Rusya’nın en çok ürün sattıkları ülkelerin başında geldiğini, pandemiden dolayı da satışların ciddi oranda düştüğünü söyledi. Sosyal medya kanallarıyla satışların devam ettiğini ancak etkisinin asla müşterinin Türkiye’ye gelip ürün almasıyla aynı olmadığına dikkat çeken Gecü, “Rusların gelmeye başlamasıyla ciddi oranda mal almalarını bekliyorduk. Ancak seyahat kısıtlaması geldi. Bunun da Merter’de yüzde 50 kayıp yaşatacağını tahmin ediyoruz” diye konuştu. Gecü, piyasadaki firmaların sermaye sıkıntısının giderek arttığına, bundan dolayı üretim yaptırmakta zorlandıklarına dikkat çekerek, bu konuda acil desteğe ihtiyaç duyduklarını ifade etti. Gecü’ye göre, Kredi Garanti Fonu’ndan yeniden kredi kullandırılması, dardaki işletmelere can suyu olabilir. Bu dönemde iş yapış şekillerindeki değişikliklere de değinen Gecü, artık stoktan tamamen uzak durduklarını, hızlı ürün alım-satımına odaklandıklarını dile getirdi.

Sezon Rusya’sız kapanacak

Laleli Sanayici ve İş İnsanları Derneği (LASİAD) Başkanı Gıyaseddin Eyüpkoca, bir süredir Rus müşterileriyle özellikle Whatsapp ve Telegram üzerinden iş yaptıklarını belirtirken, pandeminin başından bu yana piyasadaki işlerin yüzde 50 düştüğünün altını çizdi. Seyahat kısıtlamasının da etkilerini hissedeceklerini söyleyen Eyüpkoca, “Zaten işler yüzde 50 düşmüştü. Bu kısıtlamayla yüzde 50’nin de neredeyse yüzde 20’si kayıp hanesine yazılacak” ifadelerini kullandı. Pandemiden dolayı alıcıların motivasyonunun da düştüğünü ifade eden Eyüpkoca, “Laleli’de haziranda sezon kapanır. Dolayısıyla önümüzdeki bu bir aylık süreçte iş yaptık, yaptık. Yoksa sezon kapanacak, yeni sezon için artık hazırlık yapmaya başlayacağız” şeklinde konuştu.

Deri konfeksiyoncular da endişeli

Bavul ticaretinde en önemli payı alan deri sektöründe de endişeler artıyor. İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Başkanı Mustafa Şenocak, seyahat kısıtlamasının özellikle deri konfeksiyon tarafında olumsuz etkilerinin olacağını dile getirdi. Şenocak, deri konfeksiyonda üretimin neredeyse üçte birinin Akdeniz Bölgesi’ndeki turistik bölgelere yönelik gerçekleştirildiğine dikkat çekerek şöyle devam etti: “Üreticiler o bölgelere hevesle çalışmalar yaptı, siparişler aldı. Ancak kısıtlamalar çoğu siparişin iptaline neden oldu. İşlerin yaklaşık yüzde 30 oranında düşmesi söz konusu. Bu kısıtlamalar inşallah geçici olur. Bu tarz seyahat kısıtlamalarının artmasında endişeliyiz. Çünkü turizme çok bağlı bir sektörüz.”

Osmanbey “dijitalleşme” ile sorunu aşmaya çalışıyor

Önde gelen bir diğer tekstil merkezi olan Osmanbey’de ise Laleli ve Merter’de olduğu gibi pazarı Ruslar domine etmiyor. Rusya şu an Osmanbey’den en fazla satışın yapıldığı 11’inci ülke konumunda. Pandemi dönemi olmasına rağmen Rusya ile işlerini daha çok dijital kanallarla devam ettirebilen Osmanbey’de, seyahat kısıtlaması Rusya ile artarak süren ticarette kısa bir frene sebep olabilir. Konuyla ilgili konuşan Osmanbey Tekstilci İş İnsanları Derneği (OTİAD) Başkanı Eda Arpacı, Rusya’nın Osmanbey bölgesinin ihracatında önemli bir yere sahip olmaya başladığını söyleyerek, alınan son kararların negatif yansımalarının muhakkak olacağını dile getirdi. Rusya’nın payının pandemiye rağmen Osmanbey ihracatında artış yönünde olduğuna dikkat çeken Arpacı, “Seyahat kısıtlaması kısa bir süreliğine bu durumu etkileyebilir, fakat OTİAD olarak ‘Dijitalleşerek Güçleniyoruz’ sloganımızla yaptığımız projelerle bu olumsuz tabloları bertaraf edeceğiz” ifadelerini kullandı. Arpacı’nın verdiği bilgiye göre, geçen yıl Osmanbey bölgesinden Rusya’ya yapılan ihracat 24,5 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu yılın ilk üç ayında ise bu rakam 8 milyon dolar oldu.