Trump, ikinci döneminde Türkiye ekonomisine iyi gelecek mi?
ABD’de Donald Trump’ın yeniden başkan seçilmesi gözleri ekonomiye çevirdi. İlk başkanlık dönemi, Türkiye ekonomisi için 'parlak' geçmeyen Trump, ikinci başkanlık döneminde Türkiye ekonomisine iyi gelecek mi?
Şeyda Uyanık |ÖZDER ŞEYDA UYANIK
ABD’nin 45. Başkanı Donald Trump, 47. Başkan olmak için hazırlanıyor. Hem halefi hem de selefi olan Joe Biden’dan başkanlığı Ocak 2025’te devralacak olan Trump, ABD’de Ocak 2017 ila Ocak 2021 tarihleri arasında da başkanlık görevinde bulunmuştu.
O dönem yaptıkları ve son dönem seçim vaatlerinde ekonomiye yönelik işaretler yakından incelenirken, dünya Trump’a, tedirgin ve temkinli bir bakış açısıyla yaklaşıyor. Trump’ın başkanlığının Türkiye’ye yönelik ekonomik etkileri neler olabilir diye ilk dönemini mercek altına aldık.
İlk Trump döneminde dolar yükselişi
Trump’ın ilk başkanlık dönemine geniş açıdan bakıldığında, Türkiye’de 2018 kur atakları ilk sırada geliyor. Nam-ı diğer Rahip Brunson krizi sırasında Türkiye’ye yönelik ekonomik tehditlerde bulunan Donald Trump’ın açıklamaları sonrasında dolar kuru fırlamıştı.
Trump’ın başkan olmasının ardından dolar endeksi 100 seviyesinin altına gerilerken, ABD’nin para birimi küresel piyasalarda yatay seyretmesine karşın Türkiye’de dolar/TL birkaç ay içinde 4 lira seviyelerinden 6 liranın üzerine çıkmıştı. Dolar kuru dünyada Kovid-19 pandemisi başlayana dek 5 lira seviyelerinde kalmıştı. Pandeminin ardından yeniden yükselişe geçen kur, Türkiye’de ekonomi yönetiminde değişikliklerle trendini yükseliş yönünde oluşturmuştu. Kısaca Trump göreve geldiğinde Türkiye’de 3,80 TL seviyelerindeki dolar kuru, Trump’ın görevinin sonunda 7,40’lı seviyelerdeydi.
Türkiye’de enflasyon
Trump’ın dış ticaret konusunda iş hayatı geçmişiyle ABD içi iş dünyasına odaklanacağı vaatlerinde yer alırken, önceki döneminde de görülmüştü. Bunun sonucunda küresel enflasyonda yaşanabilecek yükselişin Türkiye’yi yakından etkileyeceği biliniyor. ABD’de yükselen enflasyonun dolara etkisinin kur geçişkenliğinin yüksek olduğu Türkiye’de enflasyondaki düşüş sürecini etkilemesi ekonomi yönetiminin işini zorlaştırabilir.
Trump’ın ilk döneminde Türkiye’de enflasyon tek hanede yüzde 9,22 seviyelerindeydi. Trump’ın başkanlığı döneminde yaşanan kur ataklarıyla yüzde 25’lere (Ekim 2018) kadar yükselen enflasyon sonrasında yeniden tek hanelere gerilese de pandemi ve ekonomi yönetimindeki değişikliklerin de etkileriyle Trump görevinden ayrılırken yüzde 15’e yakın seyrediyordu.
Trump döneminde dış ticaret
Trump, 2012 yıllarında bir iş insanı olarak Türkiye’ye yatırımlar yaparken, Türkiye’nin bir fırsatlar ülkesi olduğu açıklamaları halen arşivlerde yer alıyor. Ancak aynı Trump başkan olduğu dönemde 2019 yılında Türkiye’nin dış politikasına yönelik açıklamalarla yaptırım kararları da açıklamıştı.
Trump’ın döneminde ABD ile Türkiye’nin dış ticaretinde seyir kurdan etkilense de çok oynaklık göstermedi.
Ancak son 3 ABD Başkana bakıldığında, Trump döneminde, ticari ilişkilerin ihracat bazında ortada, ithalat bazında ise en düşük dönemlerinin yaşandığı görülüyor.
Trump’ın korumacı politikaları
Trump’ın ABD ekonomisini korumacı politikalar izleyeceği sır değil. Bu politikaların ana hedefinin Avrupa ve Çin olduğu da biliniyor. Türkiye’nin en büyük 5 ihracat ve ithalat pazarı içinde olan ABD ile ilişkiler önemli olurken, Trump’ın bu alanda vereceği kararlar da önem taşıyor.