TL reeskonta talep arttı termin 3 aya kadar çıktı

Merve YİĞİTCAN – İSTANBUL

İhracatçılar, TL reeskonta hücum etti. Bankalar, firmalara 2-3 ay sonrasına gün vermeye başladı. Eximbank Genel Müdürü Ali Güney, gelen talepleri günlük limit çerçevesinde adil bir şekilde yönetmeye çalıştıklarını söylerken, ihracatçılar gecimenin işletme sermayesi sorununu artırdığını dile getiriyor.

İhracatçıların yoğun olarak kullandığı ve düşük maliyeti ile ‘can suyu kredisi’ olarak nitelendirilen TL reeskontta talep patladı. Ticari kredi faizlerinin yüzde 60’ın üzerine çıktığı son dönemde yüzde 37 maliyeti ile oldukça cazip hale gelen bu enstrümana başvuruların son dönemde artması, kullandırım süresinin de zamana yayılmasına yol açtı. EKONOMİ’ye konuşan bazı sektör temsilcileri TL reeskont için yaptıkları başvurulara bankaların en az 2-3 ay sonrasına gün verdiğini söylerken, bu durum karşısında firmaların yüksek faizli ticari kredi ya da döviz kredisi kullanmak zorunda kaldığını, bunun da işletmelerin bilançoları için ciddi bir risk oluşturduğunu ifade etti. Geç kullandırımın yanı sıra günlük 3 milyar TL olan limitin de kısıtlandığı iddialarını ise Eximbank yetkilileri reddetti.

İhracat camiasından gelen şikayetler üzerine görüşlerine başvurduğumuz Eximbank Genel Müdürü Ali Güney, son günlerde yaşanan gelişmeleri EKONOMİ’ye anlattı. TL reeskont kredilerinde bileşik faiz oranının yüzde 36,90 olduğunu hatırlatan Güney, bankacılık sektörünün ise şu an ticari kredi faizlerinin 60 ve üstünde olduğuna dikkat çekerek, “Dolayısıyla TL reeskont çok cazip kaldı. Bu nedenle çok ciddi bir talep patlaması yaşanıyor. Yaşanan erişim sıkıntılarının nedeni de bu talep patlaması… Biz günlük limitlerimiz çerçevesinde gelen talepleri adil bir şekilde, bölerek ya da zamana yayarak yönetmeye çalışıyoruz. Ancak talep o kadar fazla ki yetişemiyoruz. Tüm talepleri aynı anda karşılayamayacağımız için zamana yayılıyor” diye konuştu. Kredinin kötüye kullanımını engellemek adına herhangi bir çalışma yapılıp yapılmadığını sorduğumuz Güney, uygulama esaslarının belli olduğunu, bu çerçevede firmalara kredi kullandırmaya devam ettiklerini ifade etti. Öte yandan firmaların günlük limitlerin kısıldığı yönündeki iddialarına karşın Güney, günlük limitin 3 milyar TL olduğunu, bunun 2 milyar TL’sini Eximbank’ın kullandırdığını, kalan kısmın özel bankalar tarafından kullandırıldığını sözlerine ekledi

ÇELİK: İşletme sermayesi sorununu artırıyor

Uygun maliyeti nedeniyle TL reeskont kredilerinin öneminin son dönemde daha da hayati olduğunu söyleyen iş dünyası, kullandırımın daha hızlı yapılmasının da şu dönemde oldukça kritik hale geldiğini söylüyor. Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB) Başkanı Baran Çelik, TL reeskont kredisinin şu an için ihracatçının kullanabileceği tek cazip kaynak olduğunu, ancak Eximbank’ın kullandırımının durma noktasında yavaş olduğunu kaydetti. Çelik, “Talep doğal olarak bankalara yöneldi, o da çok uzun zaman alıyor. Bu durum da ihracatçı için işletme sermayesi sorununu artırıyor” dedi.

PELİSTER: İhracatçı firmalarımızı ayakta tutmalıyız

İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Başkanı Adil Pelister, Merkez Bankası’nın ekonominin soğuması için ticari ve bireysel kredilerde sıkılaştırma adımları attığını, bu kapsamda özel bankalara getirilen yüzde 2 kredi büyümesi sınırı nedeniyle limitleri dolan bankaların ileri tarihli terminler vermeye başladığını anlattı. Düşük maliyetinin yanı sıra bu yaşanan gelişmelerin de TL reeskont kredilerinde bir yığılmaya yol açtığını kaydeden Pelister, bundan dolayı Eximbank’ın da ileri tarihlere randevu vermeye çalıştığını söyledi. Pelister, “Seçimden sonra kurlardaki reelleşmeyle beraber talepler azalırsa bu da yerine oturacaktır. Tabii sıkılaşma politikası devam edecek. Sıkılaşma da piyasada rahat kredi kullanımını engelliyor. Ama ihracatçı firmalarımızı ayakta tutmalıyız. İhracatçılarımızın krediye daha rahat ulaşması lazım. İnşallah nisan ayı itibarıyla bu konuda normalleşme umuyoruz” diye konuştu.

FAYAT: Piyasa faizleriyle sürdürülemez

TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sanayi Meclis Başkanı Şeref Fayat, TL reeskont kredisine ulaşamayan ihracatçıların nakit akışlarını yönetmek adına piyasa faizlerinde kredi kullanmak zorunda kaldığını, bunun da sipariş alamayan, maliyetine üretim yapan firmaları çok daha büyük sıkıntıya soktuğunu dile getirdi. Bunun sürdürülemez olduğunu kaydeden Fayat, “Biz biliyoruz ki seçimden sonra enflasyona karşı netice alınabilmesi için çok daha sıkı bir politika uygulanacak. Faizlerin katılaşması haricinde piyasada emisyon da azalacak. Seçimden sonra bir ihtimal döviz artarsa da belki yeni bir faiz artışı da gelebilir. Bu da daha yüksek bir piyasa faizi anlamına gelir ki, bunu yönetmek hiçbir firma için mümkün değil. Dolayısıyla hangi sektörden olursa olsun ülkeye döviz kazandıran ihracatçıların pamuklara sarılması gerekiyor. TL reeskont kredisi rahatlamalı, aksi halde olacakları söylemek bile istemiyorum” diye konuştu.

Eximbank’ın kullandırdığı kredi tutarı 2024 yılında 24 milyar dolara çıkacak

Hatırlanacağı üzere, Merkez Bankası 300 milyon TL olan reeskontta günlük kullanma limitini Temmuz 2023’te 1,5 milyar TL’ye, Eylül 2023’te de 3 milyar TL’ye çıkarmıştı. Yanı sıra Eximbank’ın sermayesi de Temmuz 2023’ten bu yana 3 kez artırılarak 35 milyar 700 milyon liraya çıkarılmıştı. Yanı sıra Kasım 2023’te ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont kredilerinde toplam faiz maliyetine üst sınır getirilmiş, TCMB iskonto oranını azami yüzde 25,93’te sabit tutulmasına karar vermişti. Burada ekonomi bürokrasisinin, son yıllarda kullandırılan ihracatçı kredilerindeki düşüşü tersine çevirme yönünde bir irade ortaya koyduğu çok açık. Zira verilere göre, Eximbank kredisinde kullandırılan toplam tutar 2023 yılında 19,6 milyar dolar ile bir önceki yılın seviyesinde gerçekleşmişti. Bu düşük seyir, ihracatçı kredilerinin ihracata oranındaki görünümü de olumsuz etkilemişti. Türkiye’nin 255,8 milyar dolar ihracat gerçekleştirdiği 2023 yılında kullandırılan Eximbank kredisinin toplam ihracata oranı yüzde 7,6 ile son 10 yılın en düşük seviyesi olarak gerçekleşmişti. Öte yandan Eximbank Genel Müdürü Ali Güney, geçen yıl kullandırılan 19,6 milyar dolarlık kredi tutarını 2024’te yüzde 22,4 artırarak 24 milyar dolara çıkarmayı hedeflediklerini ilk kez EKONOMİ gazetesi aracılığıyla duyurmuştu.

Türk Eximbank’tan 140 milyon Euro'luk kredi anlaşması

Öte yandan Türk Eximbank, bir bankalar konsorsiyumu ile 140 milyon euro tutarında kredi anlaşması imzaladı. Türk Eximbank’ın Kamuyu Aydınlatma Platformuna (KAP) gönderdiği açıklamada, “Türk Eximbank, Japon İhracat ve Yatırım Sigorta Kuruluşunun (NEXI) yüzde 100 oranında sigortası ve Hazine ve Maliye Bakanlığının garantisi altında bir bankalar konsorsiyumu ile 140 milyon euro tutarındaki 10 yıl vadeli kredi anlaşmasını 22 Mart 2024 tarihinde imzalamıştır” ifadesine yer verildi.