TL mevduatın payında 7 yılın zirvesi görüldü

ŞEBNEM TURHAN

Sıkı para politikası ve yükselen mevduat faizleri, yatay seyreden kur, dalgalı borsa vatandaşı TL mevduata yöneltti. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verilerine göre standart TL mevduatın toplam mevduat içindeki oranı 25 Ekim haftasında yüzde 55,78 ile 17 Ekim 2017’deki yüzde 56,13’ten sonra ilk kez bu seviyelere çıktı. 7 yılın zirvesine çıkan standart TL mevduatın oranına karşılık KKM’nin payı yüzde 7,63’e, döviz mevduatın payı da yüzde 36,6’ya indi. Standart TL mevduat tarihte ilk kez 25 Ekim haftasında 10 trilyon lirayı aştı.

Merkez Bankası’nın enflasyonla mücadele kapsamında en önemli enstrümanlarından biri reel değerli TL. TL’ye güveni yeniden kazanmaya çalışan Merkez Bankası bir taraftan da kur korumalı mevduattan çıkış stratejisini sürdürüyor. Döviz kurlarında çok fazla yükselişe izin vermeyen Merkez Bankası bir dönem döviz satışı yaparken son dönemde ise döviz alımlarının miktarını azaltarak bu uygulamayı sürdürüyor.

KKM 1.37 trilyon liraya geriledi

Ayrıca, TL’nin yeniden ilgi çekmesi kredi derecelendirme kuruluşları tarafından da olumlu bulunurken ekonominin yeniden dengelenmesinde itici gücün mevduat tabanında dövizden TL’ye geçiş yapan hanehalkının olduğunu ve bunun da Merkez Bankası’nın döviz biriktirmesine büyük katkı sağladığına işaret etti.

Hanehalkının TL’ye ilgisinin artması toplam mevduat içinde standart TL mevduatın payının ve hacminin artmasını da sağladı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre 25 Ekim ile biten haftada standart TL mevduat hacmi 10 trilyon 50,6 milyar liraya yükseldi ve tarihinde ilk kez 10 trilyon lirayı aştı. Kur korumalı mevduat ise 1 trilyon 374,9 milyar liraya yabancı para mevduat ise 194.1 milyar dolara geriledi. Toplam mevduat 18 trilyon 19 milyar liraya çıktı. Böylece toplam mevduat içinde standart TL mevduatın payı yüzde 55,78’e yükseldi. Bu 17 Ekim 2017’den bu yana görülen en yüksek seviyeye işaret ediyor. Kur korumalı mevduatın toplam mevduat içindeki oranı da yüzde 7,63’e, yabancı para mevduatın oranı da yüzde 36,6’ye indi.

■ Dövize duyarlı mevduatın payı %44,22

Toplam mevduat içinde kur korumalı dahil döviz riski taşıyan mevduatın payı ise yüzde 44,22’ye gerilemiş oldu. Bir dönem Kur korumalı mevduatın ilk devreye alındığı ve dövize olan talebin çok güçlü yaşandığı düşük faiz politikasının uygulandığı 2022 Haziran'ında bu oran yüzde 72,81 ile rekor kırmıştı. O dönem standart TL mevduatın oranı sadece yüzde 27,19 seviyesinde bulunuyordu. Bu yılın başında standart TL mevduatın payı yüzde 42,15 seviyesinde bulunuyordu. 25 Ekim itibariyle 13.6 puan birden artış yaşanmış oldu. Dövize endeksli mevduatın yani kur korumalı ile yabancı para mevduatın payı ise yüzde 57,84 seviyesinde hesaplanmıştı. KKM ve yabancı para mevduatın payı azalırken yıl boyu standart TL mevduatın payında artış devam etti. Her ne kadar son dönemde bankacılık sektörü en erken bu yılsonu ve 2025 başında başlanması beklenen politika faiz indirimlerini fiyatlamaya başladı. Yüzde 50 politika faizinde indirim henüz gerçekleştirilmese de 6 aydan uzun vadeli TL mevduat faizleri son iki aydır düşüş eğiliminde. 1 -3 aya kadar vadeli mevduat faizleri yüzde 40 ve altı seviyelerde değişiyor düşük miktarlı mevduatlar için. 6 aydan uzun vadeli mevduatlarda ise yüzde 30 seviyeleri ancak yakalanıyor. Öte yandan yine geçen hafta sonunda Cumhurbaşkanlığı kararı ile TL mevduattan alınan stopaj oranları 2.5 puan artırıldı. Bankaların maliyetlerinde bir değişiklik yaratmayan ve devletin vergi gelirini artıracak olan bu değişikliğin kredi ve mevduat faizlerinde net bir etkisi olması ise beklenmiyor.