Teşvikli yatırımlar ilk çeyrekte yüzde 30 arttı

Hüseyin GÖKÇE

Mart ayında, 40,7 milyar lira sabit yatırım öngören 971 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlendi. Teşvik belgeli yatırımlar kapsamında 27 bin 201 kişinin istihdamı taahhüt edildi. Mart ayında düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin 929 adedi yerli firmalar, 42 adedi yabancı sermayeli firmalar tarafından alındı.

Yerli firmalara düzenlenen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 29,5 milyar TL olup, toplam içindeki payı %73 oldu. Yabancı sermayeli firmalarca alınmış olan yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 11,2 milyar TL olup, toplam içindeki payı %27 olarak hesaplandı.

2022 yılı Mart ayında düzenlenen Yatırım Teşvik Belgeleri, 2021 yılı Mart ayına göre; belge adedi açısından %22, öngörülen istihdam açısından %8 oranında düşerken, öngörülen toplam sabit yatırım tutarı açısından %65 oranında artış gösterdi.

2022 Ocak-Mart döneminde öngörülen sabit yatırım tutarı toplam 81,8 milyar TL olan 2.280 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenirken, bu belgelerde toplam 70.712 kişilik istihdam öngörüldü.

Yılın ilk çeyreğinde düzenlenen yatırım teşvik belgeleri, geçen yılın aynı dönemine göre belge adedinde %26, öngörülen istihdamda % 13 düşüş gösterirken, sabit yatırım tutarı yüzde 30 arttı.

2022 Mart ayında düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin yatırım cinslerine göre dağılımı:

Mart ayında düzenlenen 971 adet belgenin, 583 adedi komple yeni yatırım niteliğinde olup, toplam sabit yatırım tutarının %54’ünü (22 milyar TL) oluşturdu.

Tevsi yatırımı niteliğinde 308 yatırım yapılırken, bunların toplam içindeki oranı %39 olarak hesaplandı (15,8 milyar TL).

Diğer mahiyetlerdeki yatırımlar için ise toplam sabit yatırım tutarının %7’sini (2,9 milyar TL) oluşturan 80 adet belge düzenlendi.

“TOPLAM BELGELERİN YÜZDE 51’İ BÖLGESEL DESTEK SINIFINDA”

Bölgesel destek sınıfında yer alan yatırım teşvik belgeleri, toplam belge adedinin %51’ini, öngörülen toplam sabit yatırım tutarının %58’ini ve toplam istihdamın %57’sini oluşturuyor.

Bölgesel teşvik uygulaması kapsamında olup Organize Sanayi Bölgelerinde yapılması planlanan yatırımlara yönelik düzenlenen bölgesel-alt bölge destek sınıfında yer alan yatırım teşvik belgeleri, toplam belge adedinin %17’sini, toplam sabit yatırım tutarının %15’ini ve öngörülen toplam istihdamın da %20’sini oluşturdu.

Bu dönemde, 3305 sayılı Kararla belirlenmiş olan öncelikli yatırım konularında 6,9 milyar TL tutarında 95 adet yatırım teşvik belgesi düzenlenmiş olup; bu yatırımların istihdama katkısının 2.912 kişi olması planlanıyor.

Bölgesel, Bölgesel-Alt Bölge ve Bölgesel Öncelikli yatırım olarak desteklenen yatırımlar, Mart ayında düzenlenen belgelerin adet bazında %77’sini, sabit yatırım bazında %90’ını, istihdamda ise %88’ini kapsıyor.

“YATIRIM VE İSTİHDAMDA 1.BÖLGE İLK SIRADA”

Yatırım teşvik belgelerinin bölgesel dağılımında 1. Bölge belge adedi, sabit yatırım tutarı ve istihdam açısından ilk sırada yer alıyor.

Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinde istihdam artışı sağlamak, teşvik sisteminin önemli hedeflerinden biri olup, 6. Bölgenin öngörülen istihdam açısından %25 pay ile 2. sırada yer alması, bu bakımdan önemli bir gösterge. Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinin yer aldığı 5. Bölge ve 6. Bölgede öngörülen istihdam toplamı 9.253 kişi olup, toplam öngörülen istihdamın %34’ünü oluşturuyor.

Bölgesel Destek Sınıfı kapsamında 6. Bölgeye sağlanan teşvik unsurları, 6. Bölgede emek yoğun sektörlere yapılan yatırımlarda önemli bir artış sağladı. Bu kapsamda 6. Bölgede Giyim Eşyası İmalatı konusunda düzenlenen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen istihdam, toplam 6. Bölge yatırım teşvik belgelerinde öngörülen istihdamın %70’ini içeriyor.

“İMALAT SEKTÖRÜNÜN PAYI % 71 OLDU”

Belge adedi açısından imalat sektörü %71 (685 adet belge) pay ile birinci sırada yer almaktadır. İmalat sektörünü %14 (136 adet belge) ile enerji sektörü, %10 (98 adet belge) ile hizmetler sektörü, %3 (29 adet belge) ile tarım sektörü ve %2 (23 adet belge) ile madencilik sektörü ve takip etti.

İmalat sektörü öngörülen toplam sabit yatırım tutarı içinde %61 (25 milyar TL) ve öngörülen istihdam içinde de %77,9 (21.189 kişi) pay ile ilk sırada yer alıyor.

“TEŞVİKLİ YATIRIMIN % 10’U İSTANBUL’DA”

Yatırım teşvik belgelerinin belge adedine göre sıralamasında İstanbul %10 (97 adet belge) pay ile ilk sırada yer almaktadır. İstanbul’u sırasıyla Ankara, İzmir, Bursa ve Konya izlemektedir.

Mart ayında 286 adet yatırım teşvik belgesinin tamamlama vizesi yapılırken, tamamlama vizesi yapılan belgelerin toplam sabit yatırım tutarı 10,2 milyar TL ve gerçekleşen istihdamı 13.595 kişi.

Mart ayında 5,6 milyar liralık sabit yatırım ve 18.143 kişilik istihdam öngören 445 adet yatırım teşvik belgesi iptal edildi.

İMALAT SEKTÖRÜNDE BELGE ADEDİ AÇISINDAN İLK 3 SEKTÖR

Makine ve Teçhizat İmalatı: %18 (126 belge)

Tekstil Ürünleri İmalatı: %12 (80 belge)

Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı: %10 (67 belge)

İMALAT SEKTÖRÜNDE ÖNGÖRÜLEN SABİT YATIRIM AÇISINDAN İLK 3 SEKTÖR

Tekstil Ürünleri İmalatı: %19 (4,6 milyar TL)

Motorlu Kara Taşıtı İmalatı: %18 ( 4,5 milyar TL)

Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı: %10 (2,5 milyar TL)

İMALAT SEKTÖRÜNDE ÖNGÖRÜLEN İSTİHDAM AÇISINDAN İLK 3 SEKTÖR

Giyim Eşyası İmalatı: %40 (8.408 kişi)

Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı: %8 (1.706 kişi)

Tekstil Ürünleri İmalatı: %7 (1.502 kişi)