TEPAV uzmanları 2025'te beklenen etkiyi araştırdı: “Paketin gelir etkisi 736 milyar TL”
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) bünyesinde yapılan bir çalışmada, gelir ve tasarruf paketi olarak isimlendirilen vergi paketinin açıklanan önlemlerinin 2025 yılında gelir yönünden 736 milyar TL’lik bir etki yapacağı tahmin edildi.
Mehmet Kaya |MEHMET KAYA/ANKARA
TEPAV’dan Hakan Yılmaz tarafından yapılan çalışmada, sağlanan gelir artışının, çeşitli düzenlemelerle oluşan ilave gider artışlarının altında kaldığı vurgulandı. Daha etkin bir gelir ve tasarruf paketi için, kamuoyu ve vergi mükellefl erine de samimiyeti gösterecek bir kamu tasarrufu, 2024 ve 2025 için ön mali kontrol ve harcama izinlerinin daha merkezi hale getirilmesi, gelir ve kazançların vergilemesinde gelir dağılımını iyileştirme yönünden adımlar ile kayıp ve kaçakların azaltılmasının önemli olduğuna dikkat çekildi.
Hazırlanan vergi paketinin esas etkisini 2025 yılında göstereceği belirtilen çalışmada, “Dolayısıyla bugünden gelecek yıl ve izleyen döneme ilişkin mali adımlar, vergi başlığı altında atılmaktadır. 2025 yılı için gelir ve kurumlar vergisi düzenlemeleri ile KDV, ÖTV ve Harçlar ile ilgili düzenlemelerin toplam mali etkisi 736 milyar TL seviyesinde tahmin edilmiştir. GSYH’ye oran olarak büyüklük yüzde 1,4 seviyesinde çıkmaktadır” denildi. Türkiye’nin vergi gelirlerinin uzun bir dönem boyunca neredeyse sabit kalan bir seyir izlediği, harcamaların arttığı bir geçmiş dönem yaşandığı kaydedilen çalışmada, bunun üstüne doğal felaketler ve seçim dönemlerinde gelişen harcamalar nedeniyle harcama artışının hızlanarak mali dengeleri bozduğu vurgulandı.
Mevcut paketin değerlendirilmesi
Hakan Yılmaz çalışmasında, mevcut vergi paketine yönelik yapılan değerlendirmede de geliştirme alanlarına yönelik tespitlere yer verildi. Bu çerçevede, kamunun tasarrufla örnek olması, ön mali kontrol ve harcama izinlerinin geçici süre merkezileştirilmesi, iletişim, gelir dağılımının iyileştirilmesinde verginin kullanılması, istisna-indirimlerle ortaya çıkan olumlu adımlar olmakla birlikte, bütün düzenlemelerin kayıtlı kişilere odaklanması nedeniyle kayıt dışına yönelik özel çaba harcanması- caydırıcılığın artırılması, gelir vergisi beyan sisteminin modernleştirilmesi, borsa-kripto kazançlarının vergilenmesi, istisna ve muafiyetlerin azaltılması, GSYH’nin yüzde 11’lerine ulaşmış kamu alacak stokunun tahsiline yönelik adımlar atılmasının iyileştirilebileceği belirtildi.
Vergi alanında düzenleme önerileri
Çalışmada ayrıca, vergi alanında yapılabilecek diğer düzenleme önerileri de sıralandı. Türkiye’nin doğrudandolaylı vergi adaletsizliği, aflar nedeniyle sorun alanları oluştuğu, vergi sisteminin uyum yeteneğinin artırılması, kayıp kaçakla mücadele ile vergilemede adalet ilkesinin gereği olarak bir dizi önlem alınmasının gerekli hale geldiği kaydedilen çalışmada, aralarında asgari kurumlar vergisi, borsa, kripto ve hisse senedi ortaklık payları alımsatımı gibi finansal alanlarda vergileme, vergilemenin basitleştirilmesi, istisnamuafiyet kaldırılması, vergi uyumunun güçlendirilmesi ile diğer konular olmak üzere vergi düzenlemelerine yönelik öneriler yer aldı.