Tekstilde, vasıflı iş gücü için ‘fabrikada sınıf’ devri başladı

Üretim, istihdam ve ihracatın lokomotif sektörü tekstil, vasıflı eleman ihtiyacını karşılamak için meslek okullarıyla işbirliği yaparak fabrika içinde uygulamalı eğitim sınıfları açmaya başladı. Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası (TTSİS) ile Milli Eğitim Bakanlığı arasındaki işbirliği kapsamında Kayseri’deki meslek okullarında okuyan 11 ve 12’nci sınıf öğrencileri ‘tercih ederlerse’ fabrikalardaki sınıflarda uygulamalı eğitim alacak. Karsu Tekstil, Yataş ve Lüks Kadife’nin meslek lisesi öğrencilerine yönelik ‘fabrika içinde açtıkları sınıflarda’ haftada 3 gün uygulamalı eğitime dair hazırlıklar tamamlandı. Kordsa da İzmit’teki Sabancı Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ile işbirliği yaparak ‘fabrikada eğitime’ başlıyor. Milli Eğitim Bakanlığı’nın, bu uygulamayı diğer sanayi sektörlerine de yayarak Türkiye genelinde sanayideki vasıflı eleman açığının kapanmasına önemli katkı sağlaması bekleniyor.

Milli Eğitim Bakanlığı Yönerge Yayınladı

2024-2025 Eğitim Öğretim yılında uygulanmak üzere Milli Eğitim Bakanlığı ‘Bölge Okulu, İhtisas, Sektör İçi ve Sektöre Entegre Özellikli Mesleki ve Teknik Orta Öğretim Kurumlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönerge’ yayınladı. Bu yönergeye göre, Mesleki Eğitim Genel Müdürlüğü ve işletmeler, iş birliği yoluyla, ‘işletmelerin üretim hattıyla bütünleşmiş eğitim ortamını oluşturarak’ öğrencilerin, mesleğin gerektirdiği iklim içinde yetiştirilmelerini ve mezuniyetleri sonrası daha hızlı istihdam edilmelerini hedefliyor. Bu çalışmalar, 2025-2027 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program’ın (OVP) istihdam ve işsizlik hedeflerine de katkı sağlayacak. OVP’de yer alan bazı ifadeler şöyle:

“Beşeri sermayenin kalitesinin artırılması ekonomik büyümeyi destekleyecek önemli bir faktör olacaktır. Türkiye’nin sahip olduğu genç ve dinamik nüfusun becerilerinin geliştirilmesine yönelik başta mesleki ve teknik eğitim olmak üzere eğitim kalitesi iyileştirilecektir. Mesleki eğitimde kamu ve özel sektör arasındaki iş birliğinin artırılması, meslek liseleri ve meslek yüksekokullarının yönetiminde özel sektörün daha etkin rol alması sağlanacaktır. Mesleki ve teknik eğitim müfredatı özel sektörle işbirliği içerisinde güncellenecek, staj ve işbaşı eğitimi programlarının yaygınlaştırmasını sağlayacak şekilde yönetim ve finansman konuları da dâhil olmak üzere özel sektör katılımı artırılacaktır.” OVP’de, istihdamın yıllık ortalama 758 bin kişi artması ve işsizlik oranının 2027 yılında yüzde 8,8 olarak gerçekleşmesi hedefleniyor. Enflasyonla mücadele gereği uygulanan politikalar ekonomiyi yavaşlatsa da iş gücü açığı nedeniyle işsizliğin çift haneli rakamlara çıkmayacağı öngörülüyor. 2024’ün ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisindeki büyüme yüzde 2,5 oldu. Sanayi bu dönemde yüzde 1,8 küçüldü. Buna rağmen Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) verilerine göre, Ocak-Ağustos 2024 döneminde (8 ayda) ülke genelinde işverenlerden alınan açık iş kaydı 1 milyon 793 bin 632 kişi oldu. Bu açık işlerin 708 bin 551’i ise ‘imalat’ sektöründen geldi. Bu veriler, yavaşlayan ekonomiye rağmen özellikle sanayideki iş gücü açığı sorununun devam ettiğini gösteriyor. Bu kapsamda tekstil sektörünün ihtiyacı olan vasıflı insan gücünün yetiştirilip istihdam edilememesi üretimde kayıplara ve rekabet gücünün zayıflamasına yol açabilir.

TTSİS mesleki eğitime büyük katkı sağladı

TTSİS Genel Sekreteri Başar Ay, Sendika'nın kuruluşundan beri mesleki eğitime önemli katkılar sağladığını belirterek şöyle konuştu: “Sendikamıza üye firmalar da Milli Eğitim Bakanlığı’mızın yayınladığı yeni yönerge kapsamındaki ‘Bölge Okulu’ uygulamasını büyük memnuniyetle karşıladı. Mesleki eğitim için sektörel işbirliği ve ara eleman yetiştirme, bizim için yeni bir konu değil. Sendikamız ve Türk Tekstil Vakfı, mevcut ikili mesleki eğitim sistemine üçüncü bir boyut ekleyerek, Milli Eğitim Bakanlığı ile işbirliği içinde Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezleri projesini daha önce hayata geçirmişti. 2005 yılında bir protokol ile tekstilin ağırlıklı olduğu bölgelerde Çerkezköy, Adana ve Kayseri’de Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezleri inşa ettirip Milli Eğitim Bakanlığı’na devrettik. Bu okulların işletmesinde de bilfiil yer alıyoruz. Bu okullar büyük yatırımlarla çok iyi uzmanlık ve uluslararası işbirlikleriyle sağlam zemin üzerine kuruldu. Almanya Federal Mesleki Eğitim Enstitüsü (BIBB) ile yapılan çalışmalarda tekstil sektöründeki son gelişmelere göre öncelikle tekstil meslek standartları belirlenmişti. İplik-Dokuma, Dokuma Desinatörlüğü-Örgü, Boya-Baskı-Terbiye, Laborant-Mekatronik dallarında teorik ve uygulamalı eğitimler bu merkezlerde veriliyor. Çerkezköy Türk Tekstil Vakfı Mesleki ve Teknik Eğitim Anadolu Lisesi, Adana Türk Tekstil Vakfı Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Kayseri Türkiye Tekstil sanayii İşverenleri Sendikası Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi olarak eğitim-öğretimlerini sürdürüyor. Bu okullarda öğrencilerin de dahil olduğu çeşitli imalat projeleri yapılıyor. Örneğin, Çerkezköy’deki okulumuz aynı zamanda bir ARGE merkezidir. Pandemide bu merkezimizde ‘maske makinesi’ üretildi, bu makinede yapılan maskeler hastanelere ve kamu kurumlarına dağıtıldı. Depremden sonra da buralarda üretilen battaniyeler depremzedelere gönderildi. Kayseri’deki okulumuz ise yatak üretimine başladı. Böylece hem üretime katkı sağladı hem de Kayseri bölgesinde bu konuda çok ihtiyaç duyulan iş gücünü yetiştirdi. Adana’daki okulumuz ise yine Ar-Ge kapsamında, gece görüşlü, renkli görüntü kaydı yapabilen kamera üretimine başladı. Şimdi de bu okullarımız, Milli Eğitim Bakanlığı’nın bu yıl uygulamaya koyduğu yönerge kapsamında ‘Bölge Okulu’ unvanı alarak hizmetlerine yenilerini ekliyor. İşletmelerle imzalanan protokoller kapsamında fabrikalar içinde sınıflar açılıyor. Kayseri’de Sendika üyelerimizden Karsu Tekstil, Yataş ve Lüks Kadife ile protokol imzalandı. Hem bu okullarda hem de yurdumuzun tüm ilgili meslek liselerinde 9 ve 10’uncu sınıfı okuduktan sonra, tercih etmeleri halinde 11 ve 12’nci sınıfı okumak için bölge okuluna gelen öğrencilere ilgili meslek dallarında işletme içinde kurulan sınıflarda haftada 3 gün uygulamalı eğitim verilecek. Üyelerimizden Kordsa A.Ş de kendi bölgesi Kocaeli’ndeki Sabancı Meslek Lisesi bünyesinde bu yıl açılan Tekstil teknolojileri alanında ilgili eğitime gelecek 11 ve 12’nci sınıf öğrencilerine işletmedeki sınıflarda eğitim verecek. Bu çalışmalarla, kalifiye eleman açığının kapatılmasını ve genel istihdama katı sağlamayı umuyoruz.”

‘Projeyi duyunca gönüllü olduk öğrencileri heyecanla bekliyoruz’

Karsu Tekstil Ceo'su Nevzat Seyok, sektörde vasıflı iş gücü açığının son yıllarda ciddi problem haline geldiğini söyledi. Seyok, “Özellikle fabrikamızın da bulunduğu Kayseri gibi Anadolu illerinde belli bir mesleki eğitime ve tecrübeye sahip çalışan bulmak hem beyaz hem mavi yakada zor olabiliyor” dedi. Nevzat Seyok şöyle konuştu: “Bu nedenle, Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası’nın girişimiyle yürütülen mesleki eğitim projelerine önem veriyoruz ve destekliyoruz. Sendikamızın destekleriyle kurulan TTSİS Kayseri Meslek ve Teknik Anadolu Lisesi ile staj, malzeme, ekipman, hizmet içi eğitim desteği, müfredat çalışmaları gibi yakın işbirliğimiz mevcut. Bölge Okulu Projesini duyunca hemen gönüllü olduk. MEB ile protokolü imzaladık ve bu öğretim yılına yetiştirmek üzere işletmemiz bünyesinde derslik hazırlığına başladık. Bu öğrencilerimizin işbaşı eğitimini verecek ustabaşımızı da görevlendirdik. Öğrencileri heyecanla bekliyoruz. Umarız fabrikamızda gördükleri imalat ortamı onları teşvik eder ve mezun olunca bu alanda bir kariyer tercih ederler. Karsu açısından ümidimiz de henüz 11’inci sınıfta okurken şirket kültürümüzü alan gençlerle birlikte çalışmaktır.”

‘Bütün sanayi sektörlerinde vasıflı eleman sıkıntısı var’

TTSİS ve Milli Eğitim Bakanlığı işbirliği kapsamında ‘işletmede eğitim’ projesine katılan Yataş Kayseri Fabrikalar İnsan Kaynakları Grup Müdürü Bahri Erkan şöyle konuştu: “Organize Sanayi bölgelerinde Tekstil başta olmak üzere tüm sektöreler de vasıflı ara eleman sıkıntısı yaşanıyor. Ara eleman bulamayan ve bu nedenle iş kapasitesi düşen birçok işletme var. Ülkemizde lise mezunlarının birçoğu üniversite kapasitelerinin yüksek olmasından dolayı, ön lisans ve lisans programlarında okuyor. Mezuniyet sonrası da sanayide çalışmak istemiyor. Hizmet sektörü, e ticaret, kurye, kargo, market elemanı olarak çalışmak onlara daha cazip geliyor. Meslek liselerimiz daha etkin ve nitelikli hale getirilmeli. Sanayi ile daha yakın çalışma fırsatları sunulmalı. Atölye dersleri ve hatta işyeri staj dönemleri uzatılmalı, işyerinde geçirecekleri günler arttırılmalı. Meslek lisesi mezunları kendi sektöründe çalışırlarsa devlet desteği ile asgari ücretin üzerinde ücret alabilmeli. Biz de firma olarak sivil toplum örgütlerimizle görüşüp projelerde çalışıyoruz. Bu kapsamda işveren sendikamız ile Milli Eğitim Bakanlığı’mızın yürüttüğü projeye biz de katıldık.”

‘Teknik tekstilde teori ile pratiği birleştiriyoruz’

Dünyanın önde gelen ileri malzeme şirketlerinden Kordsa’dan yapılan açıklamada, “Teknik tekstil eğitimleri, Kordsa ile Milli Eğitim Bakanlığı Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü arasında imzalanan protokol ile yaygınlaşacak” denildi. Protokol, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü (MTEGM) Genel Müdürü Ali Karagöz ve Kordsa CEO’su İbrahim Özgür Yıldırım tarafından imzalandı. Protokol, teknik tekstilde teori ve uygulamayla bütünleşmiş eğitim ortamının sağlanmasını, öğrencilerin mesleğin gerektirdiği iklim içinde yetiştirilmelerini ve mezuniyetleri sonrası istihdama daha hızlı geçebilmelerini amaçlıyor. Pilot uygulama Kordsa’nın kuruluş yeri olan İzmit’teki, Sabancı Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nde başlayacak. 5 yıllık proje süresi boyunca, öğrencilerin gelişimleri ve saha eğitim prosedürleri sürekli değerlendirmeye tabi tutulacak. Programdan mezun olan başarılı öğrenciler işletme içi performans değerlendirmelerine bağlı olarak istihdam edilebilecek. Kordsa CEO’su İbrahim Özgür Yıldırım, “Ülkemizin dünyada gerçekleşen yetenek yarışında pozitif şekilde ayrışabilmesi için gençlerimiz için lisans öncesi dönemde uygulamalı eğitim son derece önemli. Üretim tesislerimizde vereceğimiz eğitimlerle, gelecek nesilleri şekillendirirken, ileri malzeme yolculuğunda ülkemize de önemli rekabet avantajı sağlayacağız. Bunu aynı zamanda ülkemize olan sorumluluğumuzun bir gereği olarak görüyoruz. İnanıyoruz ki gençlerimiz, alacakları uygulamalı eğitimler sayesinde, ileri malzeme ve teknik tekstil alanında yeni beceri ve yetkinliklerin sahibi olacaklar” dedi.

Öğrencilere, asgari ücretin yarısı kadar ödeme yapılıyor

Kayseri’deki Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nde Tekstil Teknolojisi Alanı ve Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Alanı bulunuyor. Okul 2019’da Proje Okulu oldu. Yeni yönerge ile de 2024-2025 eğitim öğretim yılında Bölge Okulu kapsamına alındı. Karsu A.Ş. Yataş, Lüks Kadife A.Ş. ve Sersim A.Ş. ile yapılan protokoller kapsamında Bölge Okulu Uygulamasına başlandı. Böylece, okulun bulunduğu kayıt alanı dışındaki mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarında 10’uncu sınıfı tamamlayan öğrencilerin bu okula nakil ve geçişleri yapabilecek. Bu öğrenciler ihtiyaç halinde okul pansiyonunda konaklayabilecek. Öğrenciler, 11’inci sınıf seviyesinde haftada bir gün, 12’nci sınıf seviyesinde haftada üç gün Tekstil Teknolojisi ve Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Alanında işletmede eğitim almaya başlayacak. Öğrencilere işletmeler tarafından asgari ücretin net tutarının yarısı kadar ücret ödenecek.