Teknoloji, 5 yılda istihdamın yüzde 22’sini etkileyecek

MEHMET KAYA / ANKARA

Dünya Ekonomik Forumu (WEF) yayımladığı yeni raporda, işverenlerin 2030’a kadar iş piyasasını şekillendirecek ana eğilimin yapay zeka-bilgi işlem teknolojileri olacağı görüşünde olduğu bilgisine yer verdi. Sayısallaşma-teknoloji, yeşil dönüşüm ve küresel siyasi-ekonomik gerilimlerin 2030’a kadar işgücü piyasasını etkileyecek ana unsurlar olduğu yönündeki anket sonuçlarına yer verilen raporda, sürecin hem beceri dönüşümü, hem iş kaybı, hem de iş talebinin birlikte görüldüğü dönem olacağı vurgulandı. Raporda, mevcut işlerin yüzde 22’sinin bu süreçten olumlu ya da olumsuz etkileneceği hesabına yer verildi. Buna göre bu dönemde 170 milyon yeni işgücü talebi olurken, 92 milyon iş kaybı yaşanacak; 2025-2030 döneminde toplam istihdamdaki artış 78 milyon kişiye karşılık gelen yüzde 7’lik oranında artacak.

Öte yandan yine ana eğilimlerin etkisiyle işgücünün yüzde 39’u becerilerinin dönüşümü ya da mevcut becerilerinin değerinin azalmasıyla karşı karşıya kalacaklar. WEF raporunda özellikle beceri dönüşümü tahminlerinin azalışının görüldüğü, bunda beceri dönüşümüne yönelik eğitimlerin rolü olduğu tahminine yer verildi.

İşin Geleceği 2025 (Future of Jobs 2025) raporunda, 22 ayrı sektörden 55 ülkede faaliyette olan binin üzerinde işverenin katıldığı anketin sonuçları açıklandı. Bu işverenlerin 14 milyon istihdamı temsil ettiği belirtilen araştırmada, işverenlerin yüzde 60’ının sayısal erişimin artmasının işleri derinden etkileyeceği görüşünü belirtti. Sayısal erişimin yaratacağı teknolojik gelişmelerin iş gücünü şekillendireceği sonucu çıkan araştırmada; etki edecek teknolojik unsurların sırasıyla yapay zeka ve bilgi işlem (yüzde 86, robotik ve otomasyon (yüzde 58) ve enerji üretimi, depolama ve dağıtımı (yüzde 41) görüşleri olduğu araştırmada yer aldı.

Hangi yetenekler öne çıkacak?

Araştırmaya katılan işverenlere göre değişim, iş yaratma, iş kaybı ve teknoloji ile ilgili beceri dönüşümünün birlikte görüldüğü bir süreç olacak. Yapay zeka, büyük veri-ağ ve siber güvenlik ile teknolojik okuryazarlık becerilerine talebin hızla artacağı sonucu çıktı. Meslek bazında ise diğer sayılan işler yanında, tarım işçileri, gıda işleme ve satış elemanlarına talebin artacağı belirlendi. İnsanların yaptığı hassas imalatlarda ise beceri ihtiyacı düşecek.

Enflasyon ikincil belirleyici olacak

İşverenler tarafından teknolojik etkinin ardından iş piyasası için ikinci önemde trend ekonomik yavaşlama ve enflasyon olarak gösterildi. Enflasyonun yavaşlamakla birlikte yaşam maliyetinin arttığı ve bunun da iş piyasasında etkili olacağı; anılan dönemde 1,6 milyon istihdam düşüşü olabileceği sonucu raporda yer aldı. Üçüncü sıradaki ana etkinin ise yeşil dönüşüm olarak belirlendiği araştırmada, işverenlerin yüzde 47’si bu alandaki gelişmelerin işleri dönüştürmede etkili olacağını, yenilenebilir enerji, çevre ve elektrikli araçlar gibi yeşil dönüşümün etki ettiği sektörlerdeki mühendis talebinde artış olacağı görüşü paylaşıldı. Raporda çevreyle ilgili mühendisliğin ilk kez işverenlerce geleceğin işleri raporuna girdiğine dikkat çekildi. Yaşlanan ve azalan işgücü, düşük gelirli ekonomilerde demografik değişimler sağlık, eğitim ve beceri yönetimi yönünden etkili olacak. Ayrıca ticaret savaşları ve küresel gerilimlerin ve jeoekonomi olarak tanımlanan bölgeselleşme eğilimlerin işverenlerin faaliyetlerini taşımaları konusunda güvenliğe olan ihtiyacı ön palana çıkacak.

2025 yılı için tahminler

Raporun 2025’i kapsayan kısa vadeli bölümünde ise küresel çapta işsizlik oranının 1991’den bu yana yüzde 4,9 ile en düşük seviyesinde olduğu belirtilerken, düşük gelirli ülkelerdeki işsizliğin artışına dikkat çekildi. Oranları azalsa da cinsiyet eşitsizliğinin hala yüksek olduğu, genç işsizliği ile ne eğitimde ne de istihdamda olan gençlerin oranında küresel çapta düşüşler olsa da düşük gelirli ülkelerde artış olduğu, bunun da iş piyasaları açısından gelişmiş, orta ve düşük gelirli ülkeler arasındaki mevcut eşitsizliğin devam ettiğini gösterdiği dile getirildi.

■ İşin Geleceği’ne etki edecek 5 büyük eğilim

■ Teknolojik değişim ve sektörel dönüşüm: Yapay zeka, robotik, otomasyon, teknolojik okuryazarlık, siber güvenlik öne çıkacak, büro hizmetleri değer kaybedecek

■ Yeşil dönüşüm: Yenilenebilir enerji fırsatlar yaratacak

■ Jeoekonomik ayrışma: Ticaret savaşları, yatırım kısıtlamaları şirket kararlarını etkileyecek.

■ Ekonomik belirsizlik: Enflasyon ve hayat pahalılığının etkisi.

■ Demografik dönüşüm: Nüfus yaşlanması, çalışabilir çağdaki nüfusta değişimler belirleyiciler arasında. Yaşlanan nüfus bakım ve eğitim gibi bazı işlere etki edecek.