TCMB'nin yılsonu enflasyon hedefi tutar mı?
TCMB’nin yılsonu enflasyon hedefini tutturması son yılların aylık ortalamalarına bakıldığında gerçekleşmesi zor görünse de imkansız değil! Peki Merkez Bankası'nın hedefi tutturmak için 3 ayda enflasyonun ne kadar artması gerekiyor?
Şeyda Uyanık |ÖZDER ŞEYDA UYANIK
Merkez Bankası’nın 2024 yılında ilk Enflasyon Raporu’nda 2024 yılı sonu enflasyon hedefini yüzde 30-42 aralığında yüzde 36 açıklamıştı. 2. Enflasyon Raporu sunumunda yüzde 34-42 aralığında güncellenen enflasyon hedefinin orta noktası da yüzde 38 seviyesine revize edilmişti. 3. Enflasyon Raporu’nda da yüzde 38 seviyesindeki hedefini de korunmuştu.
“Aralıkta kaldığımız sürece orta noktayı zorluyor”
Son Enflasyon Raporu sunumunda, TCMB Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay, yılsonu enflasyon tahmini için orta noktada daha çok tahmin aralığına dikkat çekerek şunları söylemişti:
“Patikaya ne kadar uyumlu gidilirse o kadar olumlu olacak. Tahmin ve ara hedef ayrıştırmasını iyi yapmak lazım. Aralıkta kaldığımız sürece orta noktayı zorluyor. Gidemeyebiliriz ama zorluyoruz. Başkanın da belirttiği gibi belirsizliğin iki yönlü da arttığını gördük ve aralığını daraltmadık. Tahmin alıştırması muamelesi yapmamanızı rica ederiz. Yapılan şey o değil. Orta noktayı zorlayarak bunu yapmaya çalışıyoruz.”
Bu ifadeler piyasalarda, patikada üst bant olan yüzde 42 seviyesinin de kabul göreceği şeklinde yorumlanmıştı.
Ayrıca, Enflasyon Raporu-III sunumunun 1 ay sonrasında açıklanan Orta Vadeli Program’da (OVP) da 2024 yılsonu enflasyon tahmini yüzde 41,5 olarak görülmüştü.
Hedefler tutar mı?
TÜİK TÜFE Eylül 2024 verileri açıklandı. Enflasyon aylık bazda yüzde 2,97 oranında artış gösterirken, yıllık bazda da yüzde 49,38 oldu. Temmuz 2023 sonrasında ilk kez yüzde 50’nin altına gerileyen enflasyonda, yılsonu hedeflerinin tutması için gelecek 3 ayda aylık enflasyonun kaç olması gerekiyor?
Öncelikle bugüne kadar olan ortalamalara bakalım. Aylık enflasyon ortalamalar 2005-2018 ve 2020 sonrası dönemlerde farklılıklar barındırıyor. Ekim ayı enflasyonu 2005’ten bu yana ortalama yüzde 2,20 olurken, 2018’den bu yana yüzde 2,69 ve 2020’den bu yana yüzde 2,87 seviyesinde gerçekleşmiş. Bu ortalamalar üzerinde yapılan hesaplamalara göre, endeks değişimleri ve aylık enflasyon ortalamaları şu şekilde görülüyor:
Hedeflerin tutması için aylık enflasyon oranlarının kaç olması gerekiyor?
TCMB’nin Enflasyon Raporu hedefinde orta nokta olan yüzde 38, patikanın üst bandı olan yüzde 42 ve OVP tahmini olan yüzde 41,5 için de son 3 ayda aylık enflasyonun ortalamasının sırasıyla yüzde 0,52, 1,48 ve 1,38 olması gerekiyor.
Aylık enflasyon verileri son 3 ayda, TÜFE endeks değişimlerinin ortalamaları dahilinde geldiğinde, TCMB hedefleri tutuyor; hatta orta noktaya da yaklaşıyor. Aylık enflasyon ortalamalarında son yıllarda yaşanan yükseliş gözler önüne serilirken, 2020 sonrasında bozulan dengelerle hedeflerin gerçekleşmesi de zor görünüyor.