Sipariş depoda kaldı, ihracatçı ödeme alamıyor

Yener KARADENİZ

İSTANBUL - Hazır giyim, tekstil ve hammaddeleri ile deri sektörü özellikle mart ayında hazırlanan ama sevk edilmeyen milyarlarca dolarlık ürün ile ilgili hem stok hem de alacak sorunu yaşıyor. Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği, küresel devlere alacaklar ile ilgili uyarı niteliğinde açık mektup gönderirken, sadece hazır giyim sektöründe mart ayında 400 milyon dolarlık ürünün stok maliyeti ile karşı karşıya kaldığı açıklandı. Moda ve Hazır Giyim Federasyonu; tekstil, deri ve hazır giyim ihracatı yapan firmaların depolarında bekleyen kesilmiş, hazırlanmış, paketlenmiş ve sevk edilmemiş ürün ile alacakların toplam tutarının en az 5 milyar dolar olduğunu açıkladı. Sektör temsilcileri, Ticaret Bakanlığı ile TİM’in yakın zamanda kimin elinde ne kadar mal kaldığına yönelik anket çalışması yaptığını belirterek, önümüzdeki günlerde stok ürünler ile ilgili finansman desteği geleceğini söylediler.

“En az 3 ay öteleme istiyorlar”

Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Hadi Karasu, yurtdışında kimsenin ödeme yapmadığını söyledi. Alacaklar ile ilgili en az 3 ay öteleme talepleri aldıklarına dikkat çeken Karasu, “En erken mayıs, haziran ayında konuşabiliriz diyorlar. Bunların hepsi büyük firmalar. Üstelik bunlar şubat ve mart ayında yüklenmiş, sevk edilmiş ürünlere yönelik talepler. Bu konuyla ilgili tüm dünyaya bir mektup yazdık ve tüm bu markalara da gönderdik. Gitmiş olan ürünün parasını vermemeleri iyi niyet ile bağdaşmıyor. Bunun koronavirüs ile bir alakası yok. Ürün gitmiş, dağıtmışlar, büyük ihtimalle tedarik zinciri içinde müşterilerine de verdiler. Onlar da kendi parasını alamıyor olabilir” diye konuştu. Bu dönemde tedarik zincirinin önemine dikkat çeken ve zincirin kopmaması gerektiğini belirten Karasu, üretici firmaların nakit akışı olmadan bir, en fazla bir buçuk ay hayatta kalabileceklerini ifade etti.

“Sigorta yapılmayan önemli miktarda ihracat tutarı var”

“Moda ve Hazır Giyim Federasyonu (MHGF) Başkanı Hüseyin Öztürk, hazır giyim ve konfeksiyon, tekstil ve hammaddeleri ile deri ve deri mamulleri sektöründe birçok şirketin açığa mal gönderdiğini, dolayısıyla sigorta yapılmayan önemli bir ihracat tutarı bulunduğunu söyledi. Şubat ayı ile birlikte gönderilen ürünlerin büyük bir çoğunluğunun parasının tahsil edilemediğini vurgulayan Öztürk, “Tekstil ve hammaddeleri, deri ve deri konfeksiyon ile hazır giyimde ihracat yapan firmaların haziran sonuna kadar kesilmiş, paketlenmiş, sevk edilmemiş ürün ve kısmen de olsa alacak toplamı en az 5 milyar dolar. Bunların akıbeti ile ilgili sıkıntılar var. Bu büyük bir güven problemine yol açıyor” dedi.

Global markalara açık mektup

TGSD, geçen hafta küresel markalara açık mektup yazdı. Mektupta hazır giyim sektörünün 100 yıldır küresel markalara tedarik yaptığına dikkat çekilerek son dönemde markaların koronavirüs nedeni ile karşılaştığı zararların telafisi için üreticiler ve tedarikçiler üzerinden tedbirler aldıklarına ve bunun Türkiye’de 1,5 milyondan fazla kişiyi istihdam eden hazır giyim sanayii için negatif sonuçlar doğurduğuna dikkat çekildi. TGSD Koronavirüs İrtibat Masası’na geçtiğimiz dört hafta içerisinde ulaşan yüzlerce mesajda endişe ve şikâyetlerin dile getirildiğinin belirtildiği mektupta şu maddelere vurgu yapıldı:

● Birçok marka belirsiz tarihli iptal gerçekleştirdi. Bu durum, üreticilerin işgücü ve diğer genel gider maliyetlerini belirsiz bir süreyle kendi başlarına karşılamaya zorlayacak.

● Bazı markalar, hâlihazırda üretim bandında yer alan ürünlerin imalatını durdurdu. Sipariş verenler de nadiren de olsa üretim bandında yer alan ürünler için indirim veya iptal talebinde bulundu.

● Bazı markalar ise depolarına sevk edilmiş veya mağazalarında satılmakta olan ve hatta satılmış olan ürünlerin ödeme sürelerinde öteleme talep ediyor. Bu da büyük bir stok yüküne neden oluyor.

● Bütün bu gelişmelerin ürün teslimatına kadar geçen süreçteki tüm giderlerin üreticinin tek başına karşılaması sonucunu doğurduğu belirtilen açıklamada, bu durumun üreticilerin hayatta kalmasına karşı tehdit oluşturduğuna dikkat çekildi.

Hazır giyimde 400 milyon dolarlık stok bulunuyor

Geçtiğimiz ay hazır giyim özelinde ürünlerin yüzde 30’unun yüklenemediğini kaydeden ve ihracatın yüzde 30 eksik yazdığı bilgisini veren Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Hazır Giyim Meclis Başkanı Şeref Fayat, bunun 400 milyon dolarlık eksik bir ödeme anlamına gelebileceğini söyledi. Fayat, “Bu dönemde sipariş azaltan, iptal eden ve öteleyen olduğu gibi sezon kaçırdığı için indirim talep eden müşteri grupları da var. Bu krizi yönetme şekli firma ve ülkeye göre değişiklik gösteriyor. ‘Bir - iki ay sonra mağazamızı açana kadar bekleyin’ diyen var. Biz bunu anlayışla karşılıyoruz” dedi. Tüm bunların sektörde stok sorunu yaşanmasına yol açtığına dikkat çeken Fayat, şöyle devam etti: “Şu an depolarda hazır giyimde sadece mart ayına yönelik 400 milyon dolarlık üretimi tamamlanmış ama sevk edilememiş mal duruyor” dedi.

Fayat’ın verdiği bilgilere göre stok desteği konusunda Ticaret Bakanlığı ve TİM birlikte çalışma yapmış. Tüm sektöre anket yapılarak kimde ne kadar kumaş, ne kadar yarı mamul ürün kaldığı sorulmuş ve bilgiler toplanmış. Henüz finansman, finansmanın maliyeti ve nerden, nasıl kullanılacağı konusunda bir açıklama yapılmadığını söyleyen Fayat, “En az 6 ay ödemesiz, işe devam kredisinde olduğu gibi yüzde 7.5 faizli ve KGF garantili bir yaklaşım bekliyoruz. Böyle olursa nefes alırız. Çünkü sadece mart ayında değil, nisanda da mayısta da yükleyemediğimiz mal olacak” şeklinde konuştu.