Serbest bölgeler, istisna sınırlamasına tepkili: “Var olan yabancı sermaye gider; yenisi de gelmez”

HÜSEYİN GÖKÇE/ANKARA

SEBKİDER Yüksek İstişare Kurulu Başkanı Dr. Faruk Güler, yeni vergi paketinde serbest bölgelere kurumlar vergisi getirilmesinin, bölgelerin kuruluş amacına zıt bir uygulama olacağını, serbest bölgelerden yurt içine satılan ürünlerden ciro üzerinden belirli bir fon alındığı için vergide ilave bir artış sağlamayacağını söyledi.

Güler ayrıca, uygulamanın yabancı sermayeyi ürküttüğünü belirterek, “Mevcut yabancı sermaye gider, yenileri de gelmez” açıklamasını yaptı. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu görüşmelerine bugün başlanacak olan 53 maddelik vergi paketinin, serbest bölgelere uygulanan vergi istisnasının ihracatla sınırlandırılmasını öngören hükmüne tepkiler büyüyor. EKONOMİ’nin sorularını cevaplandıran Serbest Bölgeler Kurucu Ve İşleticileri Derneği (SEBKİDER) Yüksek İstişare Kurulu Başkanı Dr. Faruk Güler, Türkiye’ye yapılacak satışlardan alınacak yüzde 10 verginin, kamunun vergi gelirini artırmayacağını söyledi.

Hâlen Türkiye’ye yapılan satışlarda fatura üzerinden belirli bir miktarda fon kesildiğini söyleyen Güler, yapılması planlanan düzenleme ile işletmenin elde edeceği kârdan alınacak vergi gelirinin bu fondan sağlanan gelirden az olacağını öne sürdü. Bu düzenlemenin serbest bölge yatırımcılarında büyük tedirginlik oluşturduğunun altını çizen Faruk Güler, özellikle yabancı sermayeli şirketlerin mevcut yatırım kararlarını gözden geçireceklerini belirtti.

Yabancı sermayeye bu kadar ihtiyaç duyulan bir dönemde, yabancı sermayeyi kaçıracak yönde adım atılmasına anlam veremediklerini dile getiren Güler, “Özellikle yabancı şirketlerin temsilcileri, Türkiye’deki sık mevzuat değişikliğine anlam veremiyorlar. Anlam veremedikleri gibi bunları şirket merkezlerine anlatmakta da güçlük çekiyorlar” diye konuştu. Bir çok şirketin, “Burada artık kalınmaz” şeklinde kendilerine görüş bildirdiğini ifade eden Faruk Güler, “Güven ruh gibidir, çıktığı bedene bir daha dönmez. Mevzuat sürekli değişiyor. Devlet bir kere bu yatırımlar yapılırken taahhüt vermiş, şimdi bunu yerine getirmiyor” dedi.

Düzenlemenin hayata geçirilmesiyle birlikte serbest bölgedeki katma değerli üretime de darbe vurulacağını ifade eden Güler, Türkiye ortalamasının 1 dolar olduğu birim ihracat değerinin serbest bölgelerde 8 dolar 77 cent olduğunu, bunu sağlayan şirketlerin bölgeden ayrılması halinde katma değerin de yok olacağını dile getirdi.

“Kuruluş felsefesine zıt bir düzenleme” 

Serbest bölgelerin ana teşvik unsurunun kurumlar vergisi muafiyeti olduğunu kaydeden Güler, “Bu muafiyet karşılığında yatırımcıdan; yaptığı binanın devlete devrinden tutun, ileri teknoloji getirmesine ve ihracat yapma şartına kadar çok farklı taahhütler alınmaktadır. Kurumlar Vergisi ödememesine rağmen kamuya çeşitli fon ve kira ödemeleri yapmaktadır. Dolayısıyla bölgelere Kurumlar Vergisi getirilmesi serbest bölgelerin kuruluş felsefesine taban tabana zıt bir düzenleme olacaktır” dedi.

“Ülkenin itibarı vergi geliriyle kıyaslanamaz”

Vergi gelirlerinin, kural değiştirerek, güven ortamını bozarak değil, kurallara uymayanlardan vergi alınmasıyla sağlanması gerektiğini ifade eden Faruk Güler, “Yabancı yatırımcıda Türkiye’ye yatırım yapılmaz görüşü yerleştiğinde, bunu değiştirmenin maliyeti elde edilmesi düşünülen vergi geliri ile karşılaştırılamayacak büyüklükte olacaktır. Ülkenin itibarı vergi geliri ile kıyaslanmayacak değerdedir. Tüm bunlara rağmen bu düzenlemeyi yasallaştırmak isteyenlerin ülkeye yansımasının nasıl olacağını iyi hesaplamaları temsil ettikleri milletimize karşı vatani görevleridir” diye konuştu.

İstihdam 100 bin kişiye ulaştı

Konuya ilişkin bir de yazılı açıklama yapan Faruk Güler, Türkiye’nin değişik illerinde 5 milyon m2 yeni serbest bölge alanı ilan edildiğini hatırlatarak, bu bölgelere de yeni yatırımın gelmeyeceğini belirtti. Mevcut yatırımcıları başka ülkelere kaçıracak düzenlemenin son derece dramatik bir gelişme olduğuna vurgu yapan Güler, “Ülkemizdeki 20 serbest bölgede Aralık 2023 itibariyle 545’i yabancı olmak üzere toplam 2 bin 108 firma faaliyet gösteriyor. Bu bölgelerdeki istihdam 100 bin kişiye ulaştı. Yıllık 31 milyar dolar ticaret hacmi gerçekleştiren serbest bölgelerden gerçekleşen ihracat, 13 milyar dolara ulaşmıştır. Bu ihracatın yarısından fazlası orta, ileri ve yüksek teknoloji sınıfındaki ürünlerden oluşuyor” dedi.

Serbest bölgelerin 100 bin istihdam ile bir çok ilden daha fazla ekonomik değer yarattığına dikkat çeken Güler, “Kurumlar Vergisi ilk bakışta makul gibi görülmekle beraber; mevcut uygulamada zaten serbest bölgelerden yurt içine satılan ürünlerden ciro üzerinden belirli bir fon alındığı için ilave bir artış sağlamayacaktır. Çünkü etki analizi yapıldığında görülecektir ki fon gelirleri, getirilecek olan Kurumlar Vergisinin kamuya sağlayacağı gelirden daha fazla Hazineye gelir sağlamaktadır” şeklinde konuştu.