Şans Sohbetleri: Parite hareketine karşı korunun

Şans Sohbetleri'nde bu hafta Ekonomist Ali Ağaoğlu ve Gazeteci Hakan Güldağ, Merkez Bankası'nın son hamlesini ele aldı, paritedeki gelişmeleri tartıştı.

Güldağ: Merkez Bankası'nın yeni hamlesi bankaların liralaşma hedeflerini yukarı çekiyor. Belli ki amaç mevduat faizlerini yukarı çekmek. Tabii kredi faizlerini de. Örtülü faiz artırımı gibi bir hamle...

Ağaoğlu: Hamlenin temel amacı, TL mevduat faizleri politika faizinden aşağı düştüğü bir ortamda, para politikasının etkinliğiyle ilgili bazı sıkıntılar ortaya çıkabiliyor. Dolayısıyla bu hamleyi daha etkin bir para politikası yürütebilme adına alınmış önlemler olarak görüyorum. Gerçek kişilerle ilgili mevduatın payı yüzde 45-50 arasında bulunan bankalar için artış hedefini binde 8 yükseltiyor. Yüzde 60'ın üzerinde kalan bankalara 'öyle kalmaya devam edin' diyor. Bir de artık bankalar şirketleri de KKM'den TL'ye geçmeye iknaya çalışacak.

Güldağ: Bunu da munzam karşılık oranlarında bir artışa gitmeden yapıyor. Örtülü faiz artırımı diye niteliyorum çünkü politika faizi artırılmadan para politikası sıkılaştırılacak. Doğrusu bu işte bir çelişki de var. Bankalar bir yandan TL mevduat toplamaya bu yollarla "teşvik" ediliyor. Bir yandan kredi artışını yüzde 2'de tutmazsa "cezalandırılıyor." Sistem de zorlanıyor.

Ağaoğlu: Tabii bu kararla bankalara 'eğer dediğimizi yapmazsanız maliyetlerinizi arttırmaya devam edeceğiz' deniyor. Ama bu arada Merkez Bankası da destekleyici birşeyler yapıyor; TL tesis ediyor. Merkez Bankası para politikası için üzerine düşeni yapıyor. Şimdi maliye politikası ile para politikasının desteklenmesi gerekiyor.

Güldağ: Eyvallah. Bu hep söyleniyor. Eksik bacaklardan biri o. Fakat Merkez'in son hamlesine ilişkin de soru işaretleri var kafamda. Bu önlemlerin kısa vadede Merkez'in işini kolaylaştırdığı kesin. Para politikasını etkinleştiriyor. Fakat kredi sınırlaması, liralaşma hedefleri, bunlar da henüz normalleşemediğimizi hatırlatan kavram ve uygulamalar. Biraz ileriye bakınca, bunların finansmana erişimi, kaynak dağılımını tamir etmesi güç biçimde tahrip edeceği görülemiyor mu?

Ağaoğlu: Bu konu hassas. Şöyle bakma eğilimindeyim: Bu hamleler, dengelerle götürmeye çalıştıkları bir politikayı etkin hale getirebilecek önlemler. Hatalı değil. Tam tersine faydalı önlemler. Daha hızlı ve daha fazla önlem almanız lazım. Hiç adım atmamalarına göre çok daha önemli bir adım. Piyasayı düzenleyici ve destekleyici bir para politikası adımı olarak, pozitif bir gelişme olarak görüyorum.

Güldağ: Hani, "Dün dünde kaldı... Şimdi yeni şeyler söylemek lazım" sözü var ya Mevlana'nın, "şimdi yeni şeyler yapmak lazım" diye çevirsek şu sıra tam ihtiyacımız olandır diye düşünüyorum. Dünkü alışkanlıkları sorgulamak zamanı. Neyse, yine konuşuruz. Hızlıca paritedeki hareketlenmeyi de ele alalım.

Ağaoğlu: Finansal piyasalarda sonsuz aşağı veya yukarı hareket yok. ABD'de faiz indirimlerinin başlıyor olması hareketlilikteki esas etken. "Euro tarafı dolara göre biraz daha yavaş faiz indirimi yapacak. O yüzden Euro öne çıkabilir" diye bir beklenti oluştu.

Güldağ: ABD'de resesyon riski...

Ağaoğlu: Doğru olmadığını düşünüyorum. Ayrıca Euro Bölgesi'ni ABD'ye oranla öne çıkaracak bir ekonomik iyileşmeden söz etmek halen daha çok zor. Bir çok ülkeden ama özellikle Almanya'dan gelen veriler bunu söylüyor.

Güldağ: İhracatın ve dış ticaretin neredeyse yarısı Avrupa'ya olduğu için Euro parite konusu önemli...

Ağaoğlu: Euro/dolar paritesinde 12,04 düzeyini görüp, oradan bir düzeltmesi var. Geçen hafta da bu seviyelerde Euro bazında ihracat yapanların kendilerini bir miktar 'hedge' etmelerini önermiştim. Perşembe ve Cuma günü Euro bir miktar geriledi. 1.11'in de altına indi. Devamını da göreceğiz.

Güldağ: Nereye doğru gelir?

Ağaoğlu: Avrupa Merkez Bankası'nın faiz kararı var. O da indirim yönünde olacaktır. Düşük 1,10'lara kadar bile Euro'nun gerileyebileceğini düşünüyorum. Bahsettiğimiz hareket küçükmüş gibi görünüyor. 1,12 ila 1,10 arasındaki fark teknik olarak küçük bir fark gibi görünüyor. Ama ihracatçının zaten kar marjının çok dar olduğu bir yerde önemli. Önümüzdeki dönem paritede yeni hareketler beklenir. Sırf paritedeki bu hareketleri ıskaladığı için ihracatçının para kaybetmemesi gerekir.

Güldağ: Gol yememek için...

Ağaoğlu: Özellikle ihracatçı KOBİ'ler. Çok zor kazanıyorlar. Pariteden kaybetmeyecek bir şekilde süreci yönetme imkanları var. Opsiyon piyasası İstanbul'daki VIOP da Euro/dolar paritesinin kontratı var. Hiçbir şey yapamıyorsa 1000 Euroyu dahi orada hedge edebilir. İsterlerse 1000 Euro'nun katları şeklinde de devam edebilirler.

Güldağ: Hedge işi hep söylenir ama pahalı olduğu gerekçesiyle özellikle KOBİ'ler uzak durur.

Ağaoğlu: Eğer banka bu işten çok komisyon alıyor veya bankalar bize kötü fiyat veriyor deniyorsa iyi bakılsın. Orası çok güzel, iyi işleyen bir piyasa. Faizlerinde farklar var ama- KOBİ'ler için, kendini garantiye almak için kullanılabilecek çok iyi bir enstrüman orada duruyor. Kullanırlarsa risklerini en azından orada hissedebilir ve azaltabilirler.

Borsa prensibi altında satış getirebilir

Güldağ: Altın fiyatındaki hareketliliği atlamayalım. Ne oluyor? Fed'in faiz indirimi meselesi mi? Jeopolitik gerginlikler mi? Yoksa daha orta uzun vadede dünyada rezerv paraların güç ve pozisyon değiştirme aday olduğu bir dünyada altın daha fazla gündemde olmaya devam edecek mi?

Ağaoğlu: Hiç şüphesiz Ukrayna-Rusya, İsrail-Gazze ve olası jeopolitik risklerden altın beslenmeye devam edecektir. Faiz indirimini çok kaale almıyorum.

Güldağ: Neden Fed'i kaale almıyorsun?

Ağaoğlu: Sağır sultan bile duymuştur diyeceğini. Hatta şunu söyleyeyim; 'Beklentiyi al, Gerçekleşmeyi sat' prensibi gereği altında geri çekilmeyi bile görebiliriz. Fed'in faiz indirim kararı açıklandığında bu senaryoyu hiç de yabana atmıyorum. Amerika'daki vadeli kontrat piyasasındaki açık pozisyonlara baktığımızda bayağı yükselmiş durumda. Onun sayesinde altın yukarıya gidiyor. Onlar da bunu bekliyorlar zaten. Birisi de gelse de çaksak, çıksak yani cebe koysak diye düşünüyorlar.

Güldağ: Ne olabilir altında fiyat?

Ağaoğlu: Onsta 2.550-65 dolar bölgesi tepe noktası gibi görünüyor. Bu gümüşte de 31 dolara denk geliyor.

Güldağ: Ne zaman bekliyorsun?

Ağaoğlu: Bu iki üç ay içinde bahsediyorum. İlk elde birinci zirvenin 2.550-65 bölgesinde görüleceğini, sonra bir realizasyon başlayacağını, bir düzeltme yapacağını düşünüyorum.

Güldağ: Hangi düzeye kadar düzeltme?

Ağaoğlu: Onu tepeyi gördükten sonra ancak hesaplayabilirim ama en düşük 2400 seviyelerine kadar gelmesini beklerim bu sene içinde.

Güldağ: Gümüş Fed'e nasıl tepki verir?

Ağaoğlu: Gümüşteki hareket biraz daha farklı oluyor. Oynaklığı çok daha yüksek. Fed'in faiz indirimlerinin fiyatların içinde olduğunu düşünüyorum. Fed'den eylülde 50 baz puan indirim bekleyen yüzde 25-30'luk bir kesimin bir miktar daha uzun pozisyonlarını faiz kararını bekleyip ondan sonra realize edeceklerini düşünüyorum. O yüzden faiz kararından sonra ani veya sert bir yükselişten çok kısa ve cılız bir yükseliş, arkasından da önemli bir kar realizasyonu olmasını bekliyorum. Hem altın hem gümüş için söylüyorum. ama özellikle altın için söylüyorum.

Güldağ: Libya'daki kısıntı petrolü etkiledi.

Ağaoğlu: Özellikle Libya'daki arz kısıtları nedeniyle petrolü yine bir yukarı götürme çabası oldu ama o çaba da cılız kaldı. İran meselesi de benzer oldu. Ancak 81- 82 dolarlara gelmişti. Bu çabalar aslında hep düşük yüksekler şeklinde karşımıza çıkıyor. Yükseliş potansiyeli sınırlı, düşüş potansiyeli biraz daha fazla...Düşükte de 75 doların altına çok arızi olarak inebiliyor.

Güldağ: Teknik olarak mı?

Ağaoğlu: Evet. Sağlam bir trendi var. Mart 2023'ten başlayan bir trend çizgisi. Libya'daki arz kısıntısının piyasayı çok fazla etkilemediğini, biraz fiyatları yukarı çekmek için kullanılan mazeretlerden biri olduğunu düşünüyorum. Çok kalıcı bir sorun yaratması ihtimali yok.