Sanayici yeniden üretim için çalışana "ek destek" istiyor
Deprem illerinde yeniden üretim için bölgenin “cazibe merkezi” ilan edilmesini isteyen sanayiciler, çalışanların da desteklenmesi gerektiğine dikkat çekiyor. Öneriler arasında asgari ücretin artırılması, vergi ve prim teşvikleri ile “yaşanabilir ortam” oluşturulması ilk sırada yer alıyor.
İmam Güneş |İmam GÜNEŞ / İSTANBUL
Depremin ilk gününden itibaren afet bölgesinin ihtiyaçlarına yoğunlaşan iş dünyası, bir yandan da depremin ekonomik etkilerini azaltmak için çare arıyor. Yıkımın ekonomik yansımalarının yakın zamanda belirgin olarak görüleceğini düşünen sanayiciler, üretimi yeniden devreye almak için çözüm arıyor.
Maraş, Adıyaman ve Hatay’da üretime geçmenin birkaç ayı bulabileceğinin altını çizen İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz, “Yaraları sarmak zaman alacak. Hep birlikte dayanışma ile elimizden geleni yapacağız” dedi. Yıkımın maddi boyutunun çok büyük olduğunun altını çizen Öksüz, “Çalışanların da yaşadığı şoku atlatması için zaman gerekecek. Bu noktada işveren ve çalışanlar için deprem bölgelerinin cazibe merkezi yapılması lazım. Hasar boyutuna göre ilçe bazlı teşvikler uygulanması faydalı olur. İşçilerin ödedikleri vergiden kesintiler yapılmamalı. Sigortada hala yüzde 20 muafiyet var, bunun olmaması lazım. Ek ödenekler yapılırsa mutlu olurlar. İşverene de enerji, istihdam, faizsiz kredi desteği gerekecek. Devlet katkı sağlamadan ayağa kalkmak oldukça zor. Hep birlikte elimizi taşın altına daha fazla koymalıyız” diye konuştu.
Asgari ücrette artış seçeneği
Depremden etkilenen çok fazla fabrika bulunduğu ancak birçoğunda teknik sıkıntı olmadığı için üretimin 1-2 ay içinde hızlanacağını düşündüklerini söyleyen İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı Çetin Tecdelioğlu, buradaki en büyük sorunun istihdam olduğunu kaydetti. Deprem bölgesinde çalışanlar için belirli bir süreliğine asgari ücreti artırmanın da bir seçenek olabileceğini dile getiren Tecdelioğlu, “Maaşın artması onların ihtiyaçlarıyla ilgili destek sağlar. Ayrıca vergisel destekler çalışanlara yansıtılabilir. Bunların dışında da işverenlere de destekler sağlanmalı. İşverenlerin yaraları tedavi etmek için de enerji, elektrik, doğal gaz girdilerinde veya vergiyle ilgili destekler verilebilir. Buna benzer desteklerle ilgili hükümetimizden çalışmalar bekliyoruz” dedi.
“Sanayicinin de fikri alınmalı”
Bölgedeki en önemli sorunu yeniden yaşanabilir bir ortam oluşturmak olarak açıklayan Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Yönetim Kurulu Başkanı Talha Özger ise “Vatandaşlarımızın yaşayacak yere ihtiyacı var. Güven ortamı yaratılmalı. Sanayicilerimiz üretime devam edecek ve bölge için çalışacak. Bu kapsamda vatandaşlarımıza, çalışanlarımıza her türlü desteğin verilmesi gerektiğini düşüyoruz. Diğer taraftan çarkları döndürmeye çalışan sanayicilere verilecek destekler noktasında da, sanayicilerin ve devletin istişare ederek hareket etmesi gerektiğini düşünüyoruz. Bölgedeki sanayicilerin fikirlerinin alınması, olumlu katkılar getirecektir. Üretimin devam etmesi için yapıcı desteklere ihtiyaçlar var” ifadelerini kullandı.
İhracatta siparişler 2-3 aylık gecikebilir
Deprem bölgelerindeki sanayicilerin sadece iç piyasaya değil, ağırlıklı olarak ihracata çalıştığına değinen EVSİD Başkanı Talha Özger, ihracat tarafında bir duraklama olacağını, siparişlerin teslim süresinin uzamayacağını belirterek, “Müşterilerimize şubat ayında teslim edeceğimiz ürünleri belki Nisan’da, Mayıs’ta teslim edebileceğiz. Çünkü fabrikaları yeniden faaliyete geçirmek kolay değil. Burada vatandaşlarımıza, çalışanlarımıza verilen desteklere ek olarak sanayicilerin de hızla dönüş yapması için gerekli çalışmalar yapılmalı” diye konuştu
Madenciler, orman bedellerine erteleme istedi
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Maden Sektör Kurulu, yaşanan süreçten maden sektörünün de etkilendiğini ifade ederek, deprem bölgesinde faaliyet gösteren maden işletmeleri için bazı taleplerde bulundu. Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü’ne TİM Maden Sektör Kurulu’ndan gönderilen yazıda, “Depremden etkilenen illerimizde madencilik faaliyeti gösteren veya ikametgahı bulunan sektör firmalarımızın Orman Kanunu’nun 16, 17/3 ve 18’inci maddelerine dayalı olarak ödemeleri gereken orman bedellerinin yaşanan bu elim felaket sebebiyle OHAL süresi sonuna kadar ertelenmesi hususunda bilgilerinizi ve gereğini arz ederiz” ifadeleri kullanıldı. Sektör ayrıca devlet hakkı ödemelerinden saha denetimlerine, ihaleden alınmış olan sahaların arama ve işletme projelerinin sunulma süresinden arama faaliyetleri raporlarının veriliş süresine kadar birçok başlıkta erteleme istedi.