Sanayici sac tedariği için sıraya girdi

İMAM GÜNEŞ - ERKAN ÇAKAN - HASAN KUŞ - MEHMET HANİFİ GÜLEL

Sanayinin temel girdilerinden olan ve otomotivden mobilyaya, iklimlendirmeden makineye kadar birçok sektörde kullanılan sac ürününün tedarikinde ciddi güçlükler yaşanıyor. Sektör temsilcileri arzın talebi karşılayamaması dolayısıyla fiyatlarda son iki ayda dolar bazında yüzde 30’a varan oranda artış olduğunu belirtiyorlar. Sac kullanan sanayiciler, ithalatta da temin ve termin sorunu yaşıyor. İthalatta termin süresinin 4 aya kadar çıktığı belirtiliyor. Sac ihracatçıları, iç piyasanın talebini karşılayabilmek amacıyla bu ürünün dış satımını azalttı. Çelik ihracatçıları, ithalatta yaşanan sıkıntılardan dolayı sac üreticilerinin iç pazara yöneldiğini, ancak bir anda artan talebi karşılamanın kolay olmadığını savunuyor. İhracatçının iç piyasaya dönmesine karşın arz-talep dengesi oturmadı ve fiyatlarda yüzde 30’a varan oranda artış oldu. Sorunun kaynağında Çin’in uluslararası piyasalara sac arzını kısması ve ithalatını artırmasının da bulunduğu kaydediliyor.

Kapasite kullanılamıyor

Türkiye’nin toplam sac üretim kapasitesi 16.5 milyon tonu sıcak haddelenmiş sac, 11 milyon tonu da soğuk haddelenmiş sac olmak üzere toplam 27.5 milyon ton. Üretim ise sıcak sacda 13.5 milyon ton, soğuk sacda 3.5 milyon ton olmak üzere 17 milyon ton. Türkiye, bu verilere göre üretim kapasitesinin yaklaşık yüzde 62’sini kullanıyor. Kapasitenin tam kullanılamaması ve ithalatta yaşanan güçlükler tüketim talebinin karşılanamamasının nedenlerinden birisi.

Üretici, ihracatçı ve sac kullanan sanayiciler, DÜNYA’ya yaptıkları açıklamalarda yaşanan sıkıntının boyutlarını gözler önüne serdiler.

SEKTÖR TEMSİLCİLERİ NE DİYOR?

CENGİZ EROLDU / Tofaş CEO'su:
“Ekim ayında hem ihracatta hem iç pazarda yaşanan talep artışı, otomotiv sektörünün sac ihtiyacını artırdı. Tedarik tarafında sac bulunurluğundan kaynaklı sıkıntı oldu. Sanayici sac için sıraya girdi.”

ZÜHTÜ BAKIR / Türkiye Makina Federasyonu (MAKFED) Genel Sekreteri:
“Sektörde çelik ürünlerinin tedariki kadar fiyat artışları da önemli bir sorun haline geldi. Bunun temel nedeni şüphesiz emtia fiyatlarındaki artış olup temmuz başında tonu 250-260 dolar aralığında olan hurda fiyatları bugün 370 dolar seviyesine yükselirken, cevher ve sair girdilerdeki benzer durumun da çelik fiyatlarına yansıması kaçınılmaz oldu. Ayrıca Türkiye’deki kur artışları da dikkate alındığında bu kısa dönemdeki fiyatlardaki TL bazlı artışın yüzde 60 seviyesi üzerine ulaştığını görüyoruz.”

KUTLU KARAVELİOĞLU /Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) Başkanı:
“Pandemi koşullarında bütün ülkeler kendi sanayilerini zaafa düşürmeden bu süreci yönetmeye çalışıyor. Hammadde tedarikindeki sorunlar nedeniyle makine imalatçıları ölçeklerini gereken hızda büyütemediler. Türkiye’nin makinecileri olarak, döküm sektörünün KOBİ yapısına rağmen birçok teknolojik dökümü başardık, fakat paslanmazlar ve ısıl işlem gerektiren komponentlerde ihtiyaç duyulan ölçekleri sağlamakta güçlük çekiliyor.”

ZEKİ POYRAZ / TOBB İklimlendirme Meclisi Başkanı:
“Son dönemde iklimlendirme sanayinde ağırlıklı olarak kullanılan yassı mamul fiyatında ve temininde sorun yaşanıyor. İç üretim kapasitesi talebi karşılamıyor. Sektörümüzde yoğun olarak kullanılan 1 milim sacın fiyatı son 2 ayda yüzde 30 artış göstererek 750 dolardan 990 dolara kadar çıkmış bulunuyor. Termin süreleri de 2021 yılın mart nisan ayları olarak veriliyor. Sac temin konusunda ciddi bir sorun yaşanıyor”.

VEYSEL YAYAN / Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD) Genel Sekreteri:
"Dünyada ana metal fiyatlarında artışlar yaşanıyor. Cevher fiyatları ton başına 80 dolardan 140 dolara, hurda fiyatları 270 dolardan 350 dolara çıktı. Metalde yaşanan fiyat artışı nihai ürünlere yansıdı. Son zamanlarda ithalatta sıkıntılar yaşandı. Bu arada da siparişler verilmedi ve yerli üreticilere son anda müracaat edildi. Bu da kısa da olsa geçici tedarik sorunu yarattı. Meseleyi çözmek için gayret gösteriyoruz.”

FATİH GÜNDOĞAN / Güntaş Metal Yönetim Kurulu Başkanı:
“Sac sıkıntısı galvanizli sac üreticilerini de zora soktu. Termin süreleri dört aya uzamış vaziyette. Üretici firmalar, kur seviyesi ve sipariş taleplerinin artması nedeniyle tamamen ihracata odaklandı. İç pazara yönelik çalışan galvaniz firmaları olarak tedarikte sıkıntı yaşıyoruz. İhracat kaynaklı fiyatlar da arttı. Böyle giderse herkes ihracat odaklı çalışır, iç pazarda tüketim azalır. Bu fiyatlarla içeriye mal satamıyoruz.”

ASİYE AYÇELİK / Tezcan Galvaniz Direktörü:
“Son dönemde fiyatlar çok arttı. Temel problem hammaddede yaşanıyor. Türkiye’de çok önemli üreticiler var ve üretim anlamında bir sıkıntı yaşanmıyor. Ancak kaliteli üreten firma sayısı ise çok az. Hammadde ve sıcak sac fiyatları çok fazla arttı.

1 ay önce 500 dolara aldığınız sacı bugün 650 dolardan alıyorsunuz. Tabiri caizse, telefonla konuştuğumuz esnada bile fiyatlar 10 dolar artıyor. Asıl sorunun tedarikten değil fiyattan kaynaklanıyor.”

“FİYAT ARTAR DİYE STOK YAPTILAR"

Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) Başkan Yardımcısı Uğur Dalbeler, dünyada çelik konusunda bir darlık yaşandığını bildirdi. Uğur Dalbeler, uluslararası piyasalardaki arz-talep ve fiyatlardaki gelişmeleri şöyle anlattı: “Çin yıllar yılı dünya pazarına ortalama 60 milyon ton çelik arz eder ama bu yıl arzı 45 milyona düşürürken aynı zamanda 30 milyon ton da talep etti. Yani net arzı 15 milyon oldu. Diğer yandan Japonya, Kore, Hindistan, AB, ABD gibi büyük oyuncuların üretimi yüzde 15 oranında daralınca dünya piyasasına verilen arzda yaklaşık yüzde 20 daralma yaşandı. Pandeminin ilk döneminde kaybolan talebin geri dönmesi ile fiyatlar artmaya başladı. Fiyatın artması talebi daha da körüklüyor. Fiyatlar daha fazla artacak endişesi herkesi ihtiyacından fazla almaya yöneltti. Türkiye’de yaklaşık 680-690 dolara satılan sıcak sac ABD’de 1.000 dolara AB’de ise 800 dolara satılıyor. Soğuk sac, sıcak sacın yaklaşık 100-120 dolar üzerinde fiyatlanır iken, şimdi 200 dolar üzerinde fiyatlanıyor.”

TÜRKİYE’NİN SAC ÜRETİCİLERİ

SICAK SAC: Erdemir, İsdemir, Çolakoğlu, Habaş, Tosyalı, MMK 

SOĞUK SAC: Erdemir, Borçelik, Tezcan, Tat Metal, Yıldız Demir Çelik, Atakaş, Gazi Metal, MMK