Sanayi üretim verilerinde ekonomistlerin gördüğü tehlike!

TÜİK, sanayi üretim verilerinde, nisan ayında başlayan daralma haziran ayında hızlanarak devam ederken, sanayi üretimi haziranda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 4,7 azaldı.

Merkez Bankası’nın dün düzenlediği Enflasyon Raporu toplantısında, büyümeye yönelik Başkan Fatih Karahan, "Dezenflasyon sürecinde büyümede bir miktar azalma yaşanabilir ama fiyat istikrarına ulaştığımızda büyümenin getirdiği refah artışının toplumun çok daha geniş kesimleri tarafından kalıcı olarak paylaşıldığını göreceğiz" demişti.

Açıklanan sanayi üretim verisinin ardından da ekonomistler ortaya çıkan son tabloyu yorumladı.

Hakan Kara: Büyüme yavaşlamadan da enflasyon düşer diyenler bir adım öne çıksın

Bilkent Üniversitesi Öğretim üyesi ve Merkez Bankası eski Başekonomisti Prof. Dr. Ali Hakan Kara, X paylaşımında, sanayi üretim verisine yönelik şunları söyledi:

“Sanayi üretimi 2. çeyrekte %3,9 daraldı. Bu programla büyüme yavaşlamadan da enflasyon düşer diyenler bir adım öne çıksın.”

Yıldız Teknik Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ensar Yılmaz, “Aslında ekonomide talebin çok gerilediğine dair bir izlenim yok, istihdam da henüz düşmedi fakat benim tahminim üretim tüketimden daha hızlı tepki veriyor, özellikle kredi faizleri üzerinden (bunu da ithalatta da görüyoruz ara malı talebi düşüyor ama tüketim ithalatı düşmüyor)” yorumunu yaptı.

“İstihdamda sıkıntıların yaşanması muhtemel”

Nasıl Bir Ekonomi TV moderatörü Dr. Barış Esen, TÜİK’in sanayi üretim verilerinin ardından TCMB’nin enflasyon raporundaki “sanayi sektöründe istihdam görünümü ve beklentisi” grafiğine dikkat çekerek şunları yazdı:

“Ekonomideki yavaşlama ile sanayi üretimi düşerken önümüzdeki dönemde bu tarafta istihdamda sıkıntıların yaşanması muhtemel... TCMB Enflasyon Raporunda bu konu: "İmalat sanayi firmalarının geleceğe yönelik istihdam beklentilerinde düşüşe işaret etmektedir. Temmuz ayı itibarıyla yeni iş ilanları geçen seneki seviyelerinin altında, toplam iş başvuru sayısı ise üzerindedir. Anket verileri, firmaların istihdam görünümünün çeyreklik bazda bozulma kaydettiğini, gelecek üç ay içindeki istihdam beklentilerinin ise tarihsel ortalamasının altına gerilediğini göstermektedir."”

“Turpun büyüğü heybede”

TEPAV Makroekonomi Çalışmaları Program Direktörü Dr. Ali Çufadar, “Sanayi üretimi, Haziran’da çok düşmüş… Bayram etkisi de vardır, da… Turpun büyüğü henüz heybede… Yine de aklımızda olsun” yorumunu yaparken, daha öncesinde de TCMB’nin çıktı açığı grafiğinde büyümeye yönelik görüşünü şu şekilde paylaşmıştı:

“TCMB, çıktı açığı grafiği. Büyümede kötümserim; ama bu grafik daha başka şey söylüyor; çok keskin daralma... 2025'te ne kadar büyüme ima ettiğini yazan oldu mu? Peş-peşe kaç çeyrek daralacağız? Böylesine düşük büyüme göze alınırsa; enflasyon hedefleri de tutabilir.”

“Soğuma, her makroekonomik veride görülmüyor”

Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Cem Çakmaklı da sosyal medyada hem sanayi üretim verilerini hem de dış ticaret endekslerini yorumlarken, soğumadaki farklılıklara işaret etti.

Sanayi üretim verileri için, “Sanayi üretim endeksinde önceki aya göre %-2,1 düşüş var. Nisandaki daralmadan sonra %1,8'lik sıçrayış yapmıştı. Bu ve diğer verilerdeki düzeltme soğumanın nisandaki gibi şiddetli olmadığını ima ediyordu. Bugünkü veri önemli. Soğumanın devam ettiğini gösterir nitelikte” derken, dış ticaret verilerine de şu yorumu yaptı:

“Bugün açıklanan bir diğer veri. Dış ticaret miktar endeksleri. İthalat miktarında artış var. Üstelik alt başlıklara bakarsak artışın ana kalemleri yatırım ve aramalı. Soğuma aynı şiddette devam etmiyor derken bahsettiğim bu. Sanayi üretim endeksi %2,1 azalırken ithalat miktar endeksi neredeyse %4 artmış. İthalat tabii ki biraz öncü gösterge ama daha önce de bu şekilde idi. Soğuma her makroekonomik veride görülmüyor. Zaten bu yüzden de hesapladığım ekonomik durum ve finansal durum endeksleri çok önemli. Çünkü özet, damıtılmış, rafine bilgi veriyor.”