Salgında iç tüketim azaldı, patates-soğan depoda kaldı

İki sezon önce kilosu iki haneli rakamlara çıkan patetes ve soğan şimdi de fiyat düşüşü ile endişelendiriyor. Çiftçinin elinde kalan soğanın yüzde 20’sinin çürüdüğü, patatesin ise nisan ayına kadar satılmadığı takdirde çürümeye başlayacağı belirtildi. Patates ve soğan üretiminde önde gelen bölgelerin Ziraat Odası Başkanları durumun çok ciddi olduğunu, her iki üründe ihracat yollarının bir an önce açılması gerektiğini söyledi.

CHP Ankara Milletvekili Levent Gök, Türkiye’nin soğan ihtiyacının yüzde 36’sını karşılayan Ankara’nın Polatlı İlçesinde, ekonomik kriz ve COVID-19 salgını nedeniyle soğan üreticilerinin ellerinde kalan ürünlerin yüzde 20’sinin çürüdüğünü söyledi.

Bu konuda Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin yanıtlaması istemiyle soru önergesi veren CHP’li Gök, “Çiftçilerimiz ürünlerinin yüzde 20’sinin çürüdüğünü ifade etmektedir. Marka tescilini gerçekleştiren Polatlı soğanının küresel çapta tanıtımının sağlanması ve yüksek kâr payları ile ihraç edilmesi için yürütülen çalışmaları açıklar mısınız? Geçtiğimiz yıl soğanda meydana gelen fiyat artışları sebebiyle üreticilerimiz üretimlerini yüzde 10 oranında artırmışlardır. Soğanda ithalatın serbest olmasına rağmen ihracat için getirilen sınırlamalar ürünlerin zayi olmasına sebep olmaktadır. Bu kayıpların sona erdirilmesi için Bakanlığınızca yürütülen çalışmalar nelerdir?” diye sordu.

CHP’li Gürer: 1 liraya mal edilip 60 kuruşa bile satılamıyor

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer de, Niğde’nin en çok patates yetiştirilen iller içinde olduğunu, yılda ortalama 830 bin ton patates üretildiğini, bu rakamın kayıt dışı ile beraber 1 milyon tonu bulduğunu belirterek şunları söyledi: “Üretici 1 TL’ye mal ettiği patatesi 60 kuruşa dahi satamadığından dolayı depolamak zorunda kaldı. Depolanan bu patatesler, mart ve nisan aylarına kadar satılmadığı takdirde çimlenme ve çürüme başlayacaktır. Bu konuda Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) bir an önce alım yapmalıdır."

ACİLEN YENİ PAZARLARA YÖNELMELİ

Soğan ve patates yetişen bölgelerde depolarda kalan ürünlerde yüzde 30 oranda çürümenin başladığını belirten üretici temsilcileri, tüketimin artırılması için restoran ve kafelerin açılmasını istedi. Ayrıca depolarda bulunan ürünlerin acilen yeni pazarlarla ihracata kanalize edilmesini talep eden üretici temsilcileri, aksi takdirde sıcaklıkların artmasıyla depolarda bulunan patates ve soğanın tamamının çürüyeceğine dikkat çekti. Üretici temsilcileri bu konuda şu değerlendirmeleri yaptı:

✓ AHMET KOCAAĞA
ÖDEMİŞ ZİRAAT ODASI BAŞKANI

Patateste bu yıl hasat bolluğu var. Bölgemiz daha çok iç pazara yönelik ürün tedarikinde bulunuyor. Konya, Nevşehir, Niğde ve Afyon ihracata yönelik ürünlerin elde bulunduğunu biliyoruz. Bölgemizde toprak altında kiloda 70 ila 80 kuruş arasında fiyatla patates satışı yapılıyor.

✓ VELİ KENAR
NİĞDE ZİRAAT ODASI BAŞKANI

Bölgemizde patates depolarında ülkemizin yüzde 70 ürünü yeraltı soğuk hava depolarında muhafaza ediliyor. Bu yıl salgın nedeniyle talepte bir düşüş bulunuyor. Normal sezonda bölgemizde 600 bin ton patates depolanır. Önceki yıllarda bu dönemde depolarda 250 bin tona yakın ürün bulunur. Bu yıl ise 450 bin tona yakın ürün depolarda yer alıyor. Şu an patateste bir çürüme yok ama fire kaybı yaşanıyor. Patates depoda ortalama 60 kuruştan satılıyor. Restoren, otel ve yurtların kapalı olması nedeniyle patatese olan talep de az. Söz konusu işletmelerin açılması, iç piyasada tüketimin artmasını sağlayabilir. İhracat şu an yok denilecek kadar az ve talep de yok. En çok ihraç etiğimiz ülkeler Irak, Azerbaycan ve Gürcistan gibi komşu ülkeler. Geçen yıl sezonda 150 bin ton ihracat yapılırken bu yıl bu oran 80 bin tonda kalmış bulunuyor

✓ ERHAN ERDEM
KARACABEY ZİRAAT ODASI BAŞKANI

Soğanda çok büyük sıkıntı yaşanıyor. Soğan ve patatesin depolarda çürümesini istemiyoruz. Çünkü geçen seneki gibi ihracat da kota dolaysıyla kan ağlıyor. Depolardaki soğanımız çürüyor ve önümüzde nisan ayında yeni ürün çıkacak. Geçen yıl birçok çiftçi soğanı hasat etmedi ve tarlada kaldı. Yine patateste de çürüme var. Bu yüzden şimdiden ihracatın önü açılmalı.

✓ ADNAN ÖKSÜZ
AMASYA SULUOVA ZİRAAT ODASI BAŞKANI

Depolarda soğan çürümesi az da olsa yaşanıyor. Depolardaki soğanın fazlası ziraat odaları veya tarım il müdürlükleri aracılığıyla ivedilikle tespit edilip, iç tüketim fazlası ürünün ihracata kanalize edilmesi gerekiyor. Bölgemizde depolarda yaklaşık 30 bin ton ürün bulunuyor ve kilosu 70 kuruşa satışı yapılıyor. Söz konusu ürünün yüzde 20’sinin çürüdüğü tahmin ediliyor.

✓ MAHMUT ÇALIŞKANER
NEVŞEHİR ZİRAAT ODASI BAŞKANI

Nevşehir ülkemizin soğuk hava deposu olarak yer almasından dolayı diğer illerde üretilen ürünler de bölgemizde depolanıyor. Şu an 1 milyon 300 bin ton patates depolarda bulunuyor ve bunun acilen tüketilmesi gerekiyor. Depolarda şu ana kadar çürüme yok ama havaların ısınmasıyla patateste çürüme meydana gelebilir. İhracata yönelik ajanslara özellikle (TİKA) aracılığıyla Afrika ülkelerine ihtiyaç sahibi ülkelere ihracatının açılmasını istiyoruz. Bunun yanı sıra iç pazarda da belediyeler aracılığıyla bu ürünlerin alınıp ihtiyaç sahibi kesimlere dağıtılması hem çiftçiyi hem de birlik beraberlik içinde hareket edilmesi önemli olacaktır.

✓ ABDULHAY DENİZLİ
ANTAKYA ZİRAAT ODASI BAŞKANI

Bölgemizde yaklaşık 20 bin ton patates depolarda bulunuyor. Söz konusu ürünün yüzde 30’a yakınının çürüdüğünü söyleyebiliriz. Depolardaki ürünü ihraç etmemiz lazım. İhracat ile ilgili vergilerin de indirilmesi gerekiyor. Aksi takdirde depolarda bulunan ürünün çoğu çürüyecek.

✓ ZEKAİ KÖSEOĞLU
POLATLI ZİRAAT ODASI BAŞKANI

Bölgemizde depolarda 180 bin ton civarında ürün bulunuyor. Fiyatı depodan çıkışı 70 ila 80 kuruş arasında değişiyor. Patates ihracatının artırılması lazım. Şu an ürünün yüzde 10’nu çürümüş bulunuyor. Acilen pazar bulunup ihracatın 100 bin tona çıkarılması gerekiyor.  (MEHMET H. GÜLEL /İSTANBUL)