Popüler soru: TL'de ne kaçırıyorum?

Ağaoğlu ve Güldağ, bu hafta Şans Sohbetleri'nde kur ve enflasyondaki gelişmeleri ele alırken borsa ve diğer piyasalara olan etkilerini de tartıştı.

Güldağ: Fed ile başlayalım...

Ağaoğlu: Fed 'faiz artışı masada yok' dedi. Piyasanın endişesini ortadan kaldırdı. Ama asıl nokta...

Güldağ: Parasal gevşemeye ilişkin mesajı da önemli değil mi? Ağaoğlu: Benim için önemli nokta parasal gevşemeyi daraltma hızını yavaşlatacak adım oldu. 90 milyar dolardan ciddi bir şekilde 60 milyar dolara düşürdüler. Bir grubu da yaklaşık üçte birine kadar indirdiler. Yavaş daraltmaya karar verdiler.

Güldağ: Nereden çıktı peki bu?

Ağaoğlu: Piyasaya faizi o kadar tartışmayın, bizim elimizde bir araç daha var, onu da bir hatırlatalım mesajıyla geldiler. Bu piyasaları biraz toparladı. Hem hisse senedi tarafını hem bono tarafını.

Güldağ: İndirim olacak yani...

Ağaoğlu: Şimdi yüksek reel faiz Amerika için enflasyonist bir etki yaratır mı tartışması başladı. Bir süre daha devam eder. Fed tarafında zaten indirim beklenmiyordu. Avrupa'da indirim halen daha haziranda bekleniyor. Parite tarafında 1,0740'lara kadar biraz toparladı euro ama Avrupa önce indirmeye başlayacak ama Fed'inki biraz daha ertelenecek.

Güldağ: Kaç indirim yapılır?

Ağaoğlu: Bir sonraki nokta tahminlerinde üç olan belki ikiye ya da bire iner ama ben halen daha üçte duruyorum. Çünkü 75 baz puanlık indirim faiz tarafında önemli bir azalma getirecektir. Fed bunu bir şekilde göz önüne alır. Önümüzdeki günlerde enflasyon verileri istenen seviyeye doğru meyil ederse ki, ben meyil edeceğini düşünüyorum üç indirim olma ihtimali halen var.

Güldağ: Enerji tarafı önemli...

Ağaoğlu: Petrol fiyatlarında 90 dolarlar seviyesindeki Brent, 83-84 dolar bandına indi. O enflasyonist baskıyı azaltıyor. Hakeza endüstriyel metaller ama özellikle bakırda hafif düzeltme başlıyor. Bu da genel fiyat seviyelerinin çok yukarıya çıkmayacağı anlamını taşıyor.

Güldağ: Ya bizim enflasyon?

Ağaoğlu: Mayısı geçelim, daha net ve doğru değerlendirme yaparız.

Güldağ: Martta 3,16 gelmişti aylık TÜFE. Nisanda 3,18 oldu. Aylık enflasyon hız kesmedi. Ama artık kesecek gibi. Kur neredeyse sabit. Bazı gıda maddelerinde artış hızı yavaşlamak bir yana, düşüş var. Mayısta hizmet sektöründe de fiyatların dengelenmeye başladığını görebiliriz. Çünkü kimi alanlarda talepte yüzde 25-30'a varan düşüşler var.

Ağaoğlu: Israrla söylediğim konu tek başına faiz bacağına yük bindirdiğimiz zaman o bacak yorulur, hatta kırılır, ileride çok daha canımız yanar. Onun için maliye ve tasarruf tarafının devreye girmesi elzem.

Güldağ: Yavaş yavaş o da giriyor. Kamuda tasarruf konusunda adımlar da gelmeye başladı.

Ağaoğlu: Gelgelelim maliye, tasarruf ile ilgili de düzenlemeler yapalım derken bir düzenleme geldi evlere şenlik. Türk Lirası fon ve mevduat getirileri sıfır olan bazılarının stopajı yüzde 7,5'a çıktı.

Güldağ: Evet, 'bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu' dedirten cinsten bir adım atıldı. Gerçi, eskiden de mevduata stopaj vardı ama kaldırılmıştı...

Ağaoğlu: Şimdi bir denkleştirme işi yapıldı ama neden bunu şimdi yapıyoruz? Tam Türk Lirası mevduatı teşvik etmeye çalışırken. 'TL'ye geçin geçin' diye çağrı yaparken, biraz daha kafa karıştırıcı, çetrefilli hale getirmenin çok bir anlamı yoktu.

Güldağ: Vergi, stopaj artırılacaksa başka yerden de ihtiyaç karşılanır. KKM'de yok mesela.

Ağaoğlu: Parasal etkisi mutlaka var ama bunun psikolojik etkisi çok daha fazla. Psikolojik etkisiyle desteklenmesi daha doğruydu. En azından temmuz-ağustosta enflasyonu görelim. Enflasyon aşağı düşüyor. Burada reel faiz yüksek kaldı. Bir miktar vergilendirme yapıyoruz deseniz fazla itirazla karşılaştırmazsınız. Bugün zaten negatif reel faiz. Bir de üstüne vergi kesiyorsunuz.

Güldağ: Yıl sonu enflasyon tahmininde değişiklik var mı?

Ağaoğlu: Yok. Halen yıl sonu tahminim 42'de. Enflasyonun düşüş eğilimine gireceğine ilişkin görüşlere katılıyorum. Naçizane 'ıspanak- ceviz' endeksim var malum. Gidiyorum her hafta pazara, bakıyorum fiyatlara. Orası durdu. Bence iyi haber. Hatta dezenflasyonist bir görünüm bile var. Çok güvenilecek bir veri olmamakla birlikte yıllardır bana yön gösteriyor. Fiyat artışlarında yavaşlama olmasını bekliyorum artık.

Güldağ: Kurda da hareket yok...

Ağaoğlu: İhracatçıyı çok üzen bir durum tabii bu ama öyle...

Güldağ: Bir döviz satışı da yok Merkez'den, bankacılar söylüyor.

Ağaoğlu: Tam tersine Merkez alıyor. Şu anda Türkiye'ye döviz girişi var. Artı içerdeki talep azalmış durumda.

Güldağ: TL'ye geçiş sinyalleri demiştik başlığa. TL'nin cazibesi artık herkes tarafından konuşulur oldu.

Ağaoğlu: KKM'deki eş-dost, şirket çalışanları, TL'ye dönelim mi diye soruyorlar. Bayramdan önce dönmekte sakınca yok demeye başlamıştım. Burada kritik konu dövize talebin durması. Satış gelmesi hemen gerekmiyor. DTH'daki artış da duruyor. Yavaş yavaş DTH'takilerin bu geçişin avantajına ikna olması lazım. Şimdi tartışma; Türk Lirası faizinde bir fırsat kaçırıyor muyum?

Güldağ: Kaçırıyorlar mı?

Ağaoğlu: Şu anda evet. Enflasyona göre kur artışı zaten geride. Uygulanan politika ileride problem yaratır, doğru ama şu anda politika kuru baskılıyor. Ayrıca, kredi vermiyoruz. Araba ve ev satışları yavaşladı. Hatta durma noktasına geldi.

Güldağ: 2023 Mayıs ayında, 0,04 gelmişti aylık enflasyon. Düşük bir düzey. Bu kadar olmasa da, yine ciddi düşük bir enflasyonla karşı karşıya kalabiliriz mayısta. Devamı da gelirse, hava değişebilir. Tabii, kurlarla bağlantılı olarak söylüyorum.

Ağaoğlu: Mutabıkım. Kur tarafında talep azalması dikkat çekici. Bayramdan önce inanılmaz bir döviz talebi vardı. O talep ortadan kalktı, yavaştan satışlar başladı. Daha henüz dövizden kopayım güveni oluşmadı. Ancak, o güven oluşunca kur tarafında düşüşler de görebiliriz.

Güldağ: O da bir başka hataya yol açar. İhracatı çok zora sokar.

Ağaoğlu: Merkez Bankası dövizde alıcı. Alıcı olmasa, şu anda da kuru aşağıda görebiliriz. Bence de ihracatçıyı göz önüne alarak Merkez Bankası'nın döviz almaya devam etmesi lazım. Belki arttırarak destek olamıyorlar ama düşmesine engel olarak destek olmalarında fayda var.

Güldağ: Böylece döviz rezervlerini de artırmaya devam eder Merkez Bankası. Kredi notumuzu artıran S&P, açıklamasında iki yıl içinde enflasyonun gerileyeceği, dolarizasyonun azalacağı tahmininde bulundu. Ama sen anlaşılan enflasyonda çok da uzak olmayan bir vadede düşüş ihtimalini görüyorsun .

Ağaoğlu: Evet, benim gözümde de enflasyonda bu umut belirdi.

Güldağ: TL'nin sürekli değer kaybetmesi ile ilişkili, her tür zamma da bahane oluşturan yapışkan enflasyonun yakamızdan düşmesi önemli. Ama bilelim ki, döviz borçlanarak gidebileceğimiz yer belli. Sonra yine aynı filmi seyrederiz. Türkiye'yi bir teknoloji ülkesi yapacak reformlara ve bunu uygulayacak ihracatçıya ziyadesiyle ihtiyacımız var.           

Petrolde Türkiye için iyi haberler gelebilir     

Güldağ: Emtiada dikkat çeken neler var?

Ağaoğlu: İran-İsrail gerginliği insanları gerçekten çok endişeye sevk etmişti. Altın tarafında özellikle. O hava dağılmaya başlayınca, ufukta 2.550 seviyesi görünen altın da 2.400'lü rakamlarda kaldı. Şimdi oradan bir düzeltme geliyor. Bu düzeltme devam edecek gibi görünüyor ki gümüşte bu düzeltme daha da sert.

Güldağ: Petrol tarafında?

Ağaoğlu: Orada da benzer bir şekilde hareket gelişti. Şimdi özellikle Basra çıkışlı petrolün başına bir şey gelmeyeceği düşüncesi, talep tarafı zaten sıkıntılı petrolü sınırladı. Şimdi petrolde çok önemli ve ilginç bir yerdeyiz. Tam olarak rakamı söyleyeyim. 84,10 düzeyinde kritik bir seviye vardı. 200 günlük ortalamada eğer onun altına inerse 75 dolar beklentim tekrar resmin içine girecek.

Güldağ: Yukarı çıkma potansiyeli var mı?

Ağaoğlu: Ancak yeni bir savaş ihtimali değilse bile yeni bir çatışma ihtimali bunu oluşturabilir. Ancak İngiltere'deki yerel seçimlerde , ABD'de öğrenci hareketlerinde Gazze ve İsrail meselesinin herkesin günlük hayatında daha çok konuştuğu bir konu haline gelmesi yavaş yavaş bu meselede İsrail'in bir ateşkese yanaşmaya başlaması sürpriz olmaz. O da petrol fi yatları üzerindeki baskıyı azaltacaktır. Bu da bizim için, Türkiye için oldukça iyi bir haberdir.       

Piyasada 'yuvarlama enflasyon' etkili oluyor     

Ağaoğlu: Bu enflasyon meselesinde bir noktaya dikkat çekmek gerekiyor. Eski Ankara bürokratlarından çok sevdiğim bir dostum geçen gün aradı, dedi ki: Arabamın yan tarafını çizdiler, ben de tamire götürdüm. Kaç paraya olur deyince kaportacının ağzından ilk çıkan rakam 15 bin lira oldu. Niye bu 14 bin 250 lira, 13 bin 750 lira, 14 bin 600 lira falan olmuyor mu? diye sordum. Piyasaya bir yuvarlama enflasyonu geldi. İngilizcesi 'raundflation', Böyle hızlı enflasyonist ortamlarda yaşanıyor. Şu anda yukarı doğru yuvarlamadan kaynaklanan da bir enflasyon problemimiz var artık.

Güldağ: Onu en iyi pazarda görmüşsündür...

Ağaoğlu: Aynen. Pazarda tezgaha yanaşıp ne alırsam alayım, ya 150 ya 200 lira diyor. Miktar azalınca 150 miktar birazcık artıyor 200 lira. 175 lira, 180 lira hiç olmuyor.

Güldağ: Ee, ortalıkta 10 lira, 20 lira kalmadı

Ağaoğlu: O da başka bir problem. 5 liralık neredeyse tedavülden çekildi.

Güldağ: Yeni 10 ve 20 liralık da görmüyoruz.

Ağaoğlu: Pratikte kullanılmaz olduğu için 50, 100 ve 200 liralar ile iş yapıyoruz.

Güldağ: Bankamatikte de en düşük 50 TL.

Ağaoğlu: O da aslında bu yuvarlama enflasyonunu getiriyor beraberinde. Bunu pazarda bayramdan beri hissediyordum. Garip bir problem ama bu bir problem. Çözmenin yolu da hakikaten bu enflasyonu zinhar aşağı indirmek. Beklentiler düzelirse, fiyatlama davranışları da düzelecektir.       

Faize olan iltifat borsayı kısa vadede zorlayacak    

Güldağ: S&P de not arttırdı. İki ay sonra 19 Temmuz'da da Moody's'den de kredi notunun yükseltilmesi bekleniyor. Borsada beklentilerin nasıl şekilleniyor?

Ağaoğlu: Bu beklentiler borsayı biraz yukarı itiyor. Ancak şuna dikkat çekeyim ki, borsa endeksinde benim yılbaşında dolar bazında 3,15, yani 3,10-3,25 bandı dediğim yere geldik. Ayrıca bankacılık sektöründe son bir- bir buçuk ayda çok ciddi getiriler elde edildi dolar bazında. Kurun yatay kalmasının etkisiyle de endekste dolar bazında hedefe büyük oranda yaklaştık. O yüzden bir kar realizasyonu olur mu diye bakıyorum. Ki bazı hisselerde görüyorum. Borsada yavaşlama bekliyorum.

Güldağ: Mevduat faizi de etkili mi?

Ağaoğlu: Faize olan iltifat artacak. Çünkü bazı yatırımcılar "yeterince bu sene ilk üç ayda, dört ayda borsadan iyi para kazandım. Şimdi götüreyim yüzde 55-60 gibi bir faize yatırayım. Hatta yüzde 65 getiren tahvil bonolar var. Onlara yatırım yapayım, kafam yıl sonuna kadar rahat olsun" diyecektir.

Güldağ: Bunu kısa vadeli olarak mı, orta vadeli olarak mı söylüyor musun?

Ağaoğlu: Türkiye'de orta vade altı ay, dokuz aydır en fazla. Bir üç aylık perspektifte biraz yavaşlama olmasını bekliyorum. Sonra enflasyon görünümüne bağlı olarak tekrar değerlendireceğiz.